دفاع خونین محیط بانان از جنگل گیسوم؛ جزئیات حمله به دو جنگلبان در گیلان

اقتصاد۲۴-بامداد هفتم مرداد، دو جنگلبان با شنیدن صدای اره موتوری و افتادن درخت در منطقۀ جنگلی گیسوم تالش، متوجه سه قاچاقچی درحال بریدن درخت شدند. یکی از قاچاقچیان با اره موتوری روشن به جنگلبانان حمله و یکی از آن‌ها را از ناحیۀ دندان، زبان، دست، صورت و پا مجروح کرد. آن‌ها پس از این حمله، بدون برداشتن محمولۀ چوب‌ها، از منطقۀ درگیری متواری شدند. با وجود تاریکی هوا و انبوهی جنگل، جنگلبان دوم موفق به برداشتن پلاک خودروی قاچاقچیان شد و هر سه نفر ظرف ۷ ساعت بعد از حادثه، شناسایی و دستگیر شدند. سه متخلف مدت زیادی در بازداشت نماندند و کمتر از ۴۸ ساعت بعد با قرار وثیقه آزاد شدند.

جنگلبانان، سربازان خط مقدم حفاظت از جنگل‌ها هستند. بااین‌حال با افزایش قیمت چوب و به‌دنبال آن، رواج پدیدۀ قاچاق، جان جنگلبانان بیش از پیش در خطر قرار گرفته است. آن‌ها با دستان خالی به مصاف متخلفان می‌روند و جراحات سنگین را تحمل می‌کنند. در مقابل، مجازات متخلفان در مقابل منافعی که از قاچاق چوب به دست می‌آورند، ناچیز است و بازدارندگی ندارند.

به گزارش «پیام ما»، در سال‌های گذشته بیش از ۴۰ مورد درگیری و جـراحت در جنــگل‌هـا با قاچاقچی‌ها اتفاق افتاده است. تنها در سال‌جاری و در استان گیلان، ۳ فقره درگیری روی داد که منـجر بـه جـراحت ۴ نفـر از نیرو‌های سـازمان حـفاظت مـنابع طـبیعـی شـد. باایـن‌حال، دست‌اندرکاران و مجریان قانون هنوز سازوکار و عامل بازدارنده‌ای برای این معضل مهیا نکرده‌اند.

«امین بشارتی» مدیر روابط‌عمومی منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان، در گفتگو با «پیام ما» با اشاره به اینکه جنگلبان آسیب‌دیده در زمرۀ فداکاران خدمت محسوب می‌شود، گفت: «ایشان جراحـت سنگینـی در ناحیۀ دست و صورت داشتند. عمل ایشان با موفقیت انجام شده، اما هم‌اکنون درد شدیدی را تحمل می‌کنند.»

فرماندۀ یگان حفاظت منابع طبیعی گیلان: در سازمان منابع طبیعی کشور، برای فداکاران خدمت یا جان‌نثاران، سازوکاری اندیشیده نشده است

او هـمچنـین درمـورد اقـدامات پیـشگیری از آسیب‌های جنگلبانان توضیح داد: «جنگلبانان کوچک‌ترین سلاحی برای دفاع از خود ندارند. هرچند حتی اگر یک باتوم خشک و خالی هم داـشته باشند و از خودشان در برابر متخلفان استفاده کنند، قانون از آن‌ها حمایت نمی‌کند و ناچارند بـرای استـفاده از آن پـاسخگو باشند. متأسفانه مطالباتی هم دراین‌باره انجام شده، اما نتیجه‌ای به دنبال نداشته است.»

«محمد قربانی‌لرد» فرماندۀ یگان حفاظت منابع طبیـعی گیلان هم در گفتگو با «پیام ما»، در مورد دلیل مجهزنبودن نیرو‌ها گفت: «نیرو‌های ما اغلب شرکتی هستند؛ یعنی به‌واسطۀ یک شرکت با مـنابع طـبیعی قـرارداد دارند. به‌همین‌دلیل، به‌عنوان ضابط محـسوب نمـی‌شوند؛ در نتیجه به‌لحاظ قانونی، نمی‌توان آن‌هـا را به تـجهیزات تدافعی مجهز کرد. برای حل این مسئله و تغییر وضعیت نیرو‌ها از شرکتی به نیروی رسمی و بستن مستقیم قرارداد با سازمان، باید مراحلی طی کرد که ما در صدد آن هستیم.»

او با اشاره به اینکه اتفاقاتی مشابه آنچه برای جنگلبان گیلانی رخ داد، در رسانه‌های داخل کشور و خــارج از آن بــازتـاب زیـادی دارد، افـزود: «پیگیری‌های ما در سازمان منابع طبیعی هنوز به راه‌حلی برای ایـن چـالش نـرسیده است. این مسئله باید از سمت دادستانی و قوۀ قضائیه حل شود و سازمان منابع طبیعـی کاری از دستش بر نمی‌آید.»

مدیر روابط‌عمومی منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان: جنگلبانان کوچک‌ترین سلاحی برای دفاع از خود ندارند؛ هرچند حتی اگر یک باتوم خشک و خالی هم داشته باشند و از خودشان در برابر متخلفان استفاده کنند، قانون از آن‌ها حمایت نمی‌کند

بیشتر بخوانید:حمله به محیط‌بانان ایرانی ادامه دارد

به‌گفتۀ قـربانی‌لرد، اگـر این مسئله حل شود، حـمایت‌هـای مـالی و قـضایی از جنگلبانان در درگیری با متخلفان به‌راحتی صورت می‌گیرد. او گفت: «علاوه‌بر تجهیزات دفاعی، سازمان منابع طبیعی برای فراهم‌کـردن امـکانات و تجهیزات، بودجۀ کافی ندارد. با آنکه وظایف محوله به این سازمان عـموماً در مـناطق کوهستانی و جنگلی است، خودرو‌های ما هـمه فرسوده و از رده خارج هستند.»

او همـچنین در مـورد لـزوم پیـگیری‌ها و حمایـت‌ها بعد از حـوادث از مجـروحین و خانواده‌هایشان گفـت: «متأسفـانه هنوز در سازمان منابع طبـیعی کشور بـرای فداکاران خدمت یا جان‌نثاران، سازوکـاری اندیشیده نشده است. از سال‌های گذشته بیش از ۴۰ نفر مجروح داریم، اما هنوز این‌ها به بنیاد ایثارگران تحت عنوان جانباز یا فداکاران خدمت معرفی نشـده‌اند تـا بتـوانند از مـزایای ایـن عنـاوین استفاده کنند.»

قاچاقچی‌های چـوب علاوه‌بـر جـراحت و آسیب جسمی در درگـیری‌ها، از طـریق تهدیـدهای متفاوت، آرامش جنگلبان‌ها و خانواده‌هایشان را سلب کرده و به کار‌هایی از جمله آتش‌زدن خانه یا موتور نیرو‌ها نیز دست زده‌اند. اما به گفتۀ فرماندۀ یگان حفاظت منابع طبیعی، اثبـات این اعمال در مراتب قضـایی آستان نیسـت. او در مورد نبود حمـایت‌های قانـونی از جنـگلبـان‌هـا گفـت: «تصمیمات مرتبط با این موارد توسط قوۀ قضاییه و قاضی‌ها گرفته می‌شود. در درگیری اخیر به‌نوعی اقدام به قتل نیروی ما صورت گرفته بود. نیروی انتظامی توانست همان روز مخفیگاه ضارب و هم‌دستانش را شناسایی و آن‌ها را دستگیر کند، اما بعد از دو روز به‌راحتی با گرفتن وثیقه‌ای از بازداشتگاه آزاد شدند.»

مجازات‌های درنظرگرفته‌شده برای این تخلف‌ها هتم در مـقابل سـودی که قـاچاق چـوب به‌خاطر افتزایـش ارزش آن، بـه قاچـاقچیـان می‌رساند، بازدارنده نیسـتند. «قربانی» درایـن‌باره گتفت: «قاچاقچی‌ها می‌توانند با یک بار نیسان چوب، چهل، پنجاه میلیون تومان کسب کنند، اما اگر محمولۀ چوب از آن‌ها ضبط شود، با نهایت تلاشی که سازمان منابع طبیعی به خرج بدهد، متخلف ۱۰ میلیون تومان جریمه می‌شود. دادگاه‌ها هم معمولاً حداقل جریمه‌ها و مجازات‌ها را اعمال می‌کنند؛ بنابراین وجود خلأ‌های قانونی نیز بسیار در این مسئله مؤثرند.»

مدیریت پایدار فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی متردم محلی و در نتیجه همکاری مردم با منابع طـبیعی نیز، مـی‌تـواند در کـاهـش درگـیری‌ها تأثیرگذار باشد. فرماندۀ یـگان حـفاظت منابع طبیعی گیلان، دراین‌باره اضافه کرد: «فرهنگ‌سازی با برگزاری کلاس‌ها و دوره‌هایی که در روستا‌ها و مناطق مختلـف استـان، برای همیار‌ها و مردم عـادی بـرگزار مـی‌شـود، امکان‌پذیـر است. اما تأثیرگذارترین شیوۀ فرهنگ‌سازی، آموزش بیشتر در متدارس و دانشـگاه‌ها و تمـرکز بر تـربیت نسل‌های بعدی اسـت. بحث مدیریت پایدار در سازمان منابع طبیعی درحال بررسی است؛ به این شکل که مردم محلی از جنگل‌ها ذی‌نفع باشند و در مقابل تعهد داشته باشند تا از این عرصه‌های طبیعی محافظت کنند.»