چرا آمار پرداخت وام ازدواج شفاف نیست؟

اقتصاد۲۴-وام ازدواج ۱۴۰۳، در حالت عادی ۳۰۰ میلیون تومان است، اما اگر عروس و داماد به ترتیب کمتر از ۲۳ و ۲۵ سال داشته باشند، هرکدامشان ۳۵۰ میلیون تومان وام ازدواج می‌گیرند. وام ازدواج پارسال نفری ۱۸۰ میلیون تومان بود و رقم ۲۲۰ میلیون به عروس و داماد‌های جوان تعلق می‌گرفت. بانک‌ها با اعداد و ارقام سال قبل برای پاسخ‌دادن به متقاضیان دچار دردسر شدند و حداقل یک نوبت از طرف رئیس‌جمهور وقت مورد مواخذه قرار گرفتند. سال جدید به نیمه نرسیده، اما ظاهرا اصرار بر افزایش ۶۶ درصدی رقم وام ازدواج بانک‌ها را بدجوری به زحمت انداخته است.

نگاهی به روند پرداخت وام ازدواج ۱۴۰۳

وام ازدواج پرداختی بانک‌ها تا نیمه مرداد ۱۴۰۳، در مجموع رقمی معادل ۵۶ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بوده است. بانک مرکزی معمولا تعداد دریافت‌کنندگان وام را هم به گزارش سنجاق می‌کرد تا ارزیابی عملکرد بانک‌ها، با حداقل دو متر و معیار انجام شود.

حذف تعداد دریافت‌کنندگان وام ازدواج تنها نکته عجیب گزارش اخیر نیست. تا همین چند وقت پیش عموم مردم و نماینده‌هایشان در رسانه‌ها می‌توانستند روی سایت بانک مرکزی، به بخش آمار و داده‌ها دسترسی داشتند و با کلیک روی آمار‌های بانکی، جزئیاتی دقیق را مشاهده کنند. حالا آمار پرداخت وام ازدواج را از جلوی دست برداشته‌اند و در بخش اخبار، تنها اطلاعات کلی جلوی دست قرار دارد

وام ودیعه مسکن هم چنین سرنوشتی پیدا کرده است. سرک‌کشیدن در بخش اخبار، اطلاعات نشان می‌دهد قانون جدید وام ازدواج ۱۴۰۳، ششم فروردین ابلاغ شده و از آن موقع بانک‌ها موظف هستند برای هر متقاضی ۳۰۰ میلیون تومان وام ازدواج تخصیص بدهد. مگر اینکه عروس زیر ۲۳ سال و داماد کمتر از ۲۵ سال داشته باشند که در این صورت رقم وام ازدواج برای آن‌ها نفری ۳۵۰ میلیون تومان خواهد بود. مبلغ وام ازدواج، سال قبل از اجرای این تصمیم ۱۸۰ میلیون تومان بود.

بانک مرکزی اولین‌بار، ۱۱ اردیبهشت ماه اثر افزایش ۶۶ درصدی رقم وام ازدواج که به شکل تکلیفی توسط دولت و نمایندگان مجلس روی دوش بانک‌ها گذاشته می‌شود را اعلام کرد و خبر داد مبلغ چهار هزار و ۸۴ میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به متقاضیان پرداخت شده است. همچنین برای اینکه خودی نشان داده باشند، گفتند مجموع تسهیلات پرداختی تسهیلات ازدواج نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۸ درصد افزایش پیدا کرده است.

مجموع وام ازدواج پرداختی بانک‌ها در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳، به روزرسانی شد و به عدد ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسید. این عدد هم نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر ارزش ریالی، ۲۷ درصد رشد کرده، اما، چون تعداد دریافت‌کنندگان وام اعلام نشده، قضاوت درباره عملکرد بانک‌ها امکان‌پذیر نیست.

بانک مرکزی آمار وام ازدواج را ماه بعد به‌روزرسانی می‌کند و اطلاع می‌دهد تا ۱۹ خرداد، روی‌هم‌رفته ۲۹.۹ هزار میلیارد تومان تسهیلات ازدواج به متقاضیان تعلق‌گرفته است. این مرتبه هم خبری از تعداد نیست و تنها سعی کرده‌اند رشد ۲۵.۵ درصدی رقم وام را به‌عنوان موفقیت برجسته کنند.

گزارش عملکرد پرداخت وام ازدواج در تیرماه منتشر نشد تا بانک مرکزی در نیمه مرداد ۱۴۰۳ به شکلی عجیب، همچنان بدون ذکر جزییات اعلام کند مجموع وام ازدواج پرداخت شده به مردم عدد ۵۶.۳ هزار میلیارد تومان است

بیشتر بخوانید:سنگ قلاب بانک‌ها برای پرداخت وام ازدواج

معمای وام ازدواج ۱۴۰۳؛ چرا آمار پرداخت‌ها شفاف نیست؟ مبلغ وام ازدواج ۱۴۰۳ برای هر نفر، ۶۶ درصد افزیش پیدا کرده است. این تکلیف قانونی به بانک‌ها فشار وارد می‌کند

آیا وام ازدواج ۱۴۰۳ با مشکل روبرو می‌شود؟

وام ازدواج از نظر بانک مرکزی روی ریل حرکت می‌کند و بانک‌ها حتی توانسته‌اند بدرخشند. معیارشان تکلیفی است که اول سال قانون بودجه روی دوششان گذاشت. بانک‌ها طبق سهمیه اعلام شده، موظف بودند تا نیمه مرداد به متقاضیان، ۵۴.۴ هزار میلیارد تومان وام ازدواج می‌دادند؛ اما الان توانسته‌اند حجم تسهیلات پرداختی را به ۵۶.۳ هزار میلیارد تومان برسانند.

بیشتر بخوانید:برای تامین وام ازدواج چقدر بودجه لازم است؟

قضاوت عملکرد بانک‌ها در حوزه پرداخت وام ازدواج تنها با تأکید روی رقم و ارزش ریالی، تا حدودی نادرست است. نباید موضوعی مثل تورم را ندیده گرفت. مبلغ وام ازدواج ۱۴۰۳، بر اساس آنچه لایحه بودجه تعیین کرده بود نزدیک ۶۷ درصد افزایش پیدا کرد و از ۱۸۰ میلیون تومان به ۳۰۰ میلیون تومان رسید اما...

بانک‌ها در مدت مشابه سال قبل مجموعا ۴۱ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان وام ازدواج پرداخت کرده‌اند و امسال آمارشان به ۵۶.۳ هزار میلیارد رسیده که تنها ۳۶.۶ درصد رشد را نشان می‌دهد. پارسال، تقریبا ۲۰۴ هزار نفر وام ازدواج گرفتند. همچنین متوسط دریافتی هر نفر در قالب وام ازدواج ۲۰۲ میلیون تومان بود.

بانک‌ها تا آخر سال ۱۴۰۲، موفق شدند ۱۵۸ هزار میلیارد تومان وام ازدواج بدهد. این رقم به ۷۷۳ هزار و ۳۳ نفر اختصاص پیدا کرد تا متوسط دریافتی هر نفر به ۲۰۴ میلیون و ۳۹۰ هزار تومان برسد. با وجود این عملکرد به ظاهر عالی می‌دانیم حداقل یک مرتبه سیدابراهیم رئیسی بانک‌ها را مواخذه کرد و از آن‌ها خواست سرعت بیشتری به پرداخت وام ازدواج بدهند.

وام ازدواج معمولاً به همه متقاضیان تعلق نمی‌گیرد. سال ۱۴۰۰ حدود ٨٨ درصد از کل متقاضیان موفق به دریافت وام ازدواج شدند و نزدیک ۱۲۰ هزار نفر ناکام ماندند. تعداد کسانی که سال ۱۴۰۱ موفق شدند وام بگیرند، حدود ٣٠ هزار نفر نسبت به ۱۴۰۰ تقلیل پیدا کرد. وام ازدواج تا دی‌ماه پارسال به ۶۱۸ هزار و ۷۷۹ نفر پرداخت شد، اما آمار‌های رسمی می‌گفتند نیمی از متقاضیان، انتظار می‌کشند. اوضاع تا آنجا پیش رفت که رئیس‌جمهور وقت مجبور به مداخله و تعیین ضرب‌الاجل شد.

مبلغ وام ازدواج ۱۴۰۳ برای هر نفر، به طور متوسط ۶۶ درصد افزیش پیدا کرده است. این تکلیف قانونی فشار زیادی به بانک‌ها وارد می‌کند، چون آن‌ها برای پرداخت وام ازدواج، منبعی جز صندوق قرض‌الحسنه پیش‌رو ندارند و هم‌زمان فشار سایر وام‌های قرض‌الحسنه مثل فرزندآوری را روی دوششان احساس می‌کنند.

شمس‌الدین حسینی، نماینده مجلس دوازدهم، اردیبهشت‌ماه به خبرگزاری تسنیم گفت مصوبه مجلس، درباره پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزند به ۳.۴ میلیون نفر تأکید کرده و با احتساب متقاضیان که از پارسال انتظار می‌کشند، طول صف به ۳.۸ میلیون نفر می‌رسد. صفرشدن صف، نیازمند بیش از ۸۰۰ هزار میلیارد تومان منابع است، درحالی‌که بانک‌ها ۳۰۰ هزار میلیارد تومان منابع قرض‌الحسنه در اختیار دارند.

دوباره به آمار‌های بانک مرکزی درباره تسهیلات ازدواج برگردیم. جایی که اعداد و ارقام از پرداخت ۵۶.۳ هزار میلیارد تومان تسهیلات در چهار ماه و نیم گذشته حکایت دارد. اگر بانک‌ها بخواهند ضرب‌آهنگ فعلی را حفظ کنند، مجموع رقم پرداختی وام ازدواج ممکن است حتی از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان عبور نکند. ادامه چنین روندی شاید مسعود پزشکیان را وادار کند سیاستی شبیه سیدابراهیم رئیسی در پیش بگیرد و دست به تحکم بزند.

آیا بانک مرکزی برای جلوگیری از اتفاقات مشابه ترجیح داده از ابتدای امسال سیاستش را تغییر دهد و با ایجاد تغییراتی در روند انتشار گزارش‌های رسمی خود، آمار پرداخت وام ازدواج را در هاله‌ای از دود پنهان کند؟