درآمد عملیاتی و غیرعملیاتی چیست و چرا اهمیت دارد؟

اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: تفاوت قائل شدن بین درآمدی که از عملیات روزمره کسب‌وکار به دست آمده و درآمدی که از دیگر مسیرها به دست آمده، برای ارزیابی عملکرد واقعی شرکت اهمیت دارد. در ادامه به توضیح این دو اصطلاح اقتصادی می‌پردازیم. 

درآمد عملیاتی چیست؟

درآمد عملیاتی میزان سود حاصل از عملیات تجاری یک شرکت را پس از کسر هزینه‌های عملیاتی مانند دستمزدها، استهلاک و هزینه کالای فروخته شده (COGS) اندازه‌گیری می‌کند. درآمد عملیاتی نشان می‌دهد که چه مقدار از درآمد از طریق فعالیت‌های عادی و جاری کسب‌وکار به سود تبدیل شده است.

درآمد عملیاتی در صورت حسابرسی عملیاتی ثبت می‌شود. در انتهای صورت حسابرسی سالیانه، زیر خط درآمد عملیاتی، باید درآمد غیرعملیاتی درج شود، که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تفاوت بین این دو را تشخیص دهند و دریابند که هر درآمد از کجا به دست آمده است.

درآمد غیرعملیاتی چیست؟ 

درآمد غیرعملیاتی بخشی از درآمد یک سازمان است که از فعالیت‌هایی به دست می‌آید که به عملیات اصلی تجاری آن مرتبط نیستند. این درآمد می‌تواند شامل مواردی مانند درآمد حاصل از سود سهام، سود یا زیان از سرمایه‌گذاری‌ها و همچنین سود یا زیان‌های ناشی از تبادل ارز خارجی و کاهش ارزش دارایی‌ها باشد. به درآمد غیرعملیاتی همچنین درآمد اتفاقی یا جانبی نیز گفته می‌شود. موارد زیر را در نظر داشته باشید.

جدا کردن درآمد غیرعملیاتی از درآمد عملیاتی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا دید واضح‌تری از کارآیی شرکت در تبدیل درآمد به سود داشته باشند.

درک درآمد غیرعملیاتی

میزان سود یک شرکت شاید یکی از مهم‌ترین اعداد در صورت‌های مالی یک شرکت باشد، زیرا نشان‌دهنده میزان سوددهی نسبت به پیش‌بینی‌های تحلیل‌گران شرکت است.

به گزارش اقتصاد۲۴ مشکل این است که سود در یک دوره حسابرسی می‌تواند تحت تأثیر مواردی قرار گیرد که ارتباط کمی با فعالیت‌های روزانه کسب‌وکار دارند. به عنوان مثال، مواقعی وجود دارد که یک شرکت مقدار قابل توجهی درآمد یک‌باره از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری، یک شرکت فرعی زیرمجموعه خود، یا فروش یک قطعه تجهیزات بزرگ، ملک یا زمین کسب می‌کند.

بیشتر بخوانید: منظور از تخصیص دارایی چیست؟/ بهترین روش های تخصیص دارایی

این نوع سودها به علاوه درآمدهای به دست آمده از رویدادهای تکرارشونده خارج از خط اصلی کار شرکت می‌توانند به طور قابل توجهی سود یک شرکت را تغییر دهند و برای سرمایه‌گذاران اندازه‌گیری میزان عملکرد واقعی عملیات شرکت در دوره گزارش شده را دشوار کنند.

درآمد غیرعملیاتی در مقابل درآمد عملیاتی

تفاوت قائل شدن بین درآمدی که از عملیات روزمره کسب‌وکار به دست آمده و درآمدی که از دیگر مسیرها به دست آمده، برای ارزیابی عملکرد واقعی شرکت اهمیت دارد. به همین دلیل، شرکت‌ها موظف هستند درآمد غیرعملیاتی را به صورت جداگانه از درآمد عملیاتی اعلام کنند.

مثالی از درآمد غیرعملیاتی 

درآمد عملیاتی فروشگاه‌های خرده‌فروشی شامل خرید و فروش کالاها است نیازمند نقدینگی بالا و دارایی‌های سیال است. گاهی اوقات، یک خرده‌فروش تصمیم می‌گیرد از نقدینگی موجود خود برای سرمایه‌گذاری استفاده کند تا پول خود را به کار بگیرد.

اگر یک فروشگاه خرده‌فروشی ۱۰,۰۰۰ دلار در بازار سهام سرمایه‌گذاری کند و در یک دوره یک‌ماهه ۵ درصد سود کسب کند، مبلغ ۵۰۰ دلار به عنوان درآمد غیرعملیاتی عایدی دارد. هنگامی که شخصی به تجزیه و تحلیل این شرکت خرده‌فروشی می‌پردازد، این ۵۰۰ دلار را به عنوان درآمد غیرعملیاتی طبقه‌بندی می‌کند زیرا نمی‌توان به آن به عنوان درآمدی مداوم در بلندمدت اعتماد کرد.

به طور مشابه، اگر یک شرکت فناوری یکی از بخش‌های خود را به قیمت ۴۰۰ میلیون دلار به صورت نقد و سهام بفروشد، عواید حاصل از فروش به عنوان درآمد غیرعملیاتی محسوب می‌شود. اگر این شرکت فناوری در یک سال یک میلیارد دلار درآمد کسب کند، به راحتی می‌توان دید که این ۴۰۰ میلیون دلار اضافی آن است که باعث افزایش ۴۰ درصدی درآمد شرکت شده است.

برای یک سرمایه‌گذار، چنین افزایش چشمگیری در درآمد، شرکت را به عنوان یک سرمایه‌گذاری بسیار جذاب نشان می‌دهد. با این حال، از آنجا که این فروش نمی‌تواند تکرار یا بازتولید شود، نمی‌توان آن را به عنوان درآمد عملیاتی مداوم در نظر گرفت و باید از تحلیل عملکرد حذف شود.

ملاحظات ویژه درباره درآمد عملیاتی و غیرعملیاتی

گاهی اوقات شرکت‌ها سعی می‌کنند با استفاده از درآمد غیرعملیاتی بالا، عملکرد ضعیف سود عملیاتی خود را پنهان کنند. بنابراین اگر می‌خواهید شرکتی را خریداری کنید، مراقب تیم‌های مدیریتی باشید که سعی می‌کنند معیارهایی را تبلیغ کنند که شامل سودهای جداگانه و افزایش یافته‌اند. به عنوان مثال، سود قبل از بهره و مالیات (EBIT) می‌تواند شامل درآمدی باشد که از فعالیت‌های غیرمرتبط با کسب‌وکار اصلی به دست آمده و گاهی اوقات توسط شرکت‌ها به شدت تبلیغ می‌شود تا نتایج عملیاتی ناامیدکننده خود را پنهان کنند.

لازم به ذکر است که اغلب یک افزایش ناگهانی در سود از یک دوره به دوره بعدی به دلیل درآمد غیرعملیاتی است. باید بررسی کنید که پول از کجا به دست آمده و مشخص کنید که چه مقدار از آن، اگر وجود دارد، به فعالیت‌های روزانه کسب‌وکار مرتبط است و احتمال تکرار آن چقدر است.