مشکل کمبود برق در کشور جدی است؟

اقتصاد۲۴- در همین راستا چندی پیش نایب رئیس هیئت مدیره شرکت‌های تولیدکننده برق با بیان این که اکنون در پیک مصرف شبکه حدود ۱۵ هزار مگاوات ناترازی برق داریم، گفت: اگر این روند به همین ترتیب پیش برود در ۱۰ سال آینده حدود ۳۷ هزار مگاوات ناترازی تولید خواهیم داشت یعنی ۳۳ درصد از نیاز مصرف؛ درواقع یک سوم برق مورد نیاز کشور قابل تامین نخواهدبود. این ارقام چیزی جز کمبود جدی برق و یا به روایت روزنامه دنیای اقتصاد «ابر چالش ناترازی برق» نیست.

روزنامه خراسان در این باره نوشت: اگر چه می‌توان این ابر چالش را به گاز هم تسری داد چرا که با توجه به آغاز افت فشار گاز در میدان عظیم پارس جنوبی، برداشت از این میدان در سال‌های آتی کاهش خواهد یافت به طوری که بنا به گزارش اکو ایران، عدم النفع قطعی گاز صنایع فقط در سال ۱۴۰۱ حدود ۵ میلیارد دلار بوده است.

در این میان باید بدانیم که ۹۰ درصد نیروگاه‌های تولید برق، وابسته به گاز هستند، که متاسفانه اغلب آن‌ها با راندمان کمتر از ۴۰ درصد درحال فعالیت اند. این راندمان پایین را وقتی در کنار بهره وری بسیار پایین کارخانه‌های بزرگ تولیدی که اکثر قریب به اتفاق آن‌ها دولتی و یا شبه دولتی هستند بگذارید ماجرا ابعاد جدی تری به خود می‌گیرد؛ به طوری که به گزارش برق نیوز در شانزدهم دی ماه ۱۴۰۲، صنعت فولاد ایران سالانه معادل نیاز برق همه کلان‌شهر‌های کشور برق هدر داده و از این مسیر تا ۳۰ درصد به افزایش ناترازی برق دامن می‌زند.

چنانچه روشن است یکی از مهم‌ترین دلایل پایین بودن بهره وری، عدم استفاده از تکنولوژی‌های جدید است و این امر در سایه تحریم ها، بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.

۳ برابر شدن خاموشی صنایع

کمبود انرژی در سال جاری ابعاد تازه تری به خود گرفت به شکلی که میزان خاموشی در صنایع استان، از ۱۲ ساعت به ۳۶ ساعت در هفته رسید و همچنین جسته و گریخته، قطعی‌هایی خارج از برنامه اعلامی اتفاق افتاد. موضوعی که سهامیان رئیس کمیسیون حقوقی اتاق بازرگانی استان، در گفتگو با خراسان، با عنوان تخلف شرکت توانیر نام برد و حتی یوسفی عارفی رئیس کمیسیون انرژی اتاق، اعلام کرد صنایعی که از این قطعی‌ها خسارت دیده اند می‌توانند ادعای خسارت کنند. اتفاق عجیب دیگر، چند روز پیش بود که شرکت برق، در تماس با برخی صنعتگران استان، از آن‌ها خواسته بود ۲ هفته به میزان ۹۰ درصد مصرف خود را کاهش دهند که این میزان مصرف تفاوت چندانی با قطع برق نخواهد داشت؛ خوشبختانه این موضوع با هوشیاری بخش خصوصی و ورود سریع رسانه‌ها و در نهایت دستور استاندار، منتفی شد.

بیشتر بخوانید: واکنش عجیب توانیر به قطعی مکرر برق

همه بار کمبود روی دوش صنعت

همه این فشار‌ها به بخش تولید، در حالی است که سهم صنایع از تولید برق کشور تقریبا به میزان بخش خانگی است، اما خاموشی‌ها تقریبا به طور کامل به بخش تولیدی حواله داده شده، موضوعی که بنا به گفته رئیس خانه صنعت، معدن، تجارت استان، باعث تورم در تولید می‌شود و دود آن به چشم مردم به عنوان مصرف کننده می‌رود، رئیس کمیسیون حقوقی اتاق استان نیز، این موضوع را امری پوپولیستی دانست که در چند سال اخیر اتفاق افتاده است.

ما تاکنون موفق به دریافت تسهیلات در حوزه احداث نیروگاه تجدیدپذیر نشده ایم

در آخرین جلسه کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی استان، نایب رئیس این کمیسیون خواستار قطع حداقل یک روز در هفته برای صنایع شد، او عنوان کرد: «در روز‌های قطعی برق، استفاده از دیزل ژنراتور هم با مشکلات زیادی همراه است و برخی صنعتگران حتی امکان بهره برداری از نیروگاه خورشیدی خود را ندارند که امیدواریم شرکت برق راهکاری برای حل این مشکل ارائه دهد» در همین راستا رئیس کمیسیون انرژی نیز گفت: «خراسان رضوی تاکنون موفق به استفاده از منابع و قوانین موجود در خصوص دریافت تسهیلات در حوزه احداث نیروگاه تجدیدپذیر نشده است؛ درصورتی که طرح‌های پیشنهادی اجرایی شود، دو سوم مشکل ناترازی انرژی صنایع این استان رفع خواهد شد.»

با برآوردی که از ساخت نیروگاه‌های تجدید پذیر برای تولید برق انجام می‌شود به نظر نمی‌رسد این طرح‌ها قابلیت اجرایی انبوه را داشته باشند.

هزینه‌های بالای تولید برق سبز

برق نیوز، در اردیبهشت سال جاری در گزارشی هزینه تولید ۵ کیلو وات ساعت برق را بین ۱۴۰ تا ۱۶۰ میلیون تومان و فضای مورد نیاز برای هر کیلو وات را بین ۱۰ تا ۱۳ متر عنوان کرده بود. محاسبه بر اساس این اعداد به ما می‌گوید برای یک واحد صنعتی با مصرف حدود ۱۰۰ کیلو وات ساعت، باید در حدود ۳ میلیارد تومان و ۱۲۰۰ متر زمین را صرف تولید برق خود کند، با توجه به این که خرید تضمینی برق توسط دولت، ۲۵۰۰ تومان برای هر کیلو وات ساعت، اعلام شده، واحد صنعتی باید ۱۲ هزار ساعت، تا بازگشت سرمایه خود برق تولید کند.

مشهد دارای ۳۰۰ روز آفتابی است که البته واحد تولیدی برای تامین برق در ۳ ماه تابستان، نمی‌تواند برق تولیدی خود را به دولت بفروشد، با کسر ۹۰ روز، ۲۱۰ روز در سال را می‌تواند برق تولید کند و آن را با نرخ تضمینی به فروش برساند، در شرایط تورم صفر و ثابت ماندن نرخ خرید تضمینی، با احتساب حدودی میانگین ۱۰ ساعت آفتابی برای روز‌ها در ۹ ماه سال، هر سال حدود ۲ هزارو ۱۰۰ ساعت آفتاب برای تولید برق وجود دارد، پس نیروگاه خورشیدی برای ۱۲ هزار ساعت باید بیش از ۵.۷ سال زمان بگذارد تا صرفا سرمایه اولیه را بازگرداند. این محاسبه منهای هزینه زمین و تعمیر نگه داری نیروگاه خورشیدی است.

همه این‌ها را بگذارید کنار این که در سال‌های گذشته واحد‌های صنعتی که با تولید میزان قابل توجهی از برق مصرفی خود نباید مشمول قطع برق می‌شدند، در روز‌های پیک مصرف همراه با دیگر واحد‌ها خاموش شدند، نگرانی دیگر واحد‌های صنعتی برای تولید برق، پرداخت مطالبات توسط وزارت نیرو است که اغلب با بدقولی دولتی‌ها مواجه می‌شود.