عامل خشک شدن دریاچه ارومیه چه بود؟

اقتصاد۲۴-اخیرا مشخص شده احتمال وقوع زمین‌لرزه‌های محلی پس از جریان موسمی هند بیشتر است. سیالات در پوسته زمین یا در رشد شکاف‌های کوچک می‌تواند محرک باشد. محققان داده‌های ۳۱ زمین‌لرزه دور (بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر دورتر) را با تنش دینامیکی بالا بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷ تجزیه و تحلیل کردند. آن‌ها ۴۸ ساعت داده برای هر زمین‌لرزه، ۲۴ ساعت قبل و بعد از شروع موج اولیه زلزله‌های محلی را بررسی کرده‌اند. افزایش قابل توجهی در لرزه‌خیزی مشخص شد: ۸۱ رویداد در عرض ۲۰ ساعت در پیرامون پنج شوک اصلی (۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ سوماترا اندونزی، ۲۰۱۰ شیلی، ۲۰۱۲ زمین‌لرزه‌های کاستاریکا و ۲۰۱۷ پاپوآ گینه‌نو) که مناطق آسیب دیده از معادن هستند رخ داده است. این نشان می‌دهد که منطقه مورد مطالعه در آن زمان به‌شدت تحت فشار بوده است. فردی را در نظر بگیرید که در یک اتاق با صدای بلند صحبت می‌کند. صدا بلندترین صدا در اتاق است، اما با دور شدن شما ملایم‌تر می‌شود. به همین ترتیب، زمین لرزه‌ها در نزدیکی کانون زمین لرزه شدید هستند و باعث ایجاد زمین‌لرزه‌های کوچک‌تر در فاصله دورتر می‌شوند.

ششمین گزارش ارزیابی هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۲۱ نشان داد که میانگین بارندگی در بسیاری از مناطق جهان از سال ۱۹۵۰ افزایش یافته است. جو گرم‌تر می‌تواند بخار آب بیشتری را حفظ کند و متعاقبا منجر به بارش‌های بیشتر شود. زمین‌شناسان مدت‌هاست رابطه‌ای بین میزان بارندگی و فعالیت لرزه‌ای شناسایی کرده‌اند. به عنوان مثال، در هیمالیا، فراوانی زمین‌لرزه‌ها تحت اثر چرخه بارندگی سالانه فصل باران‌های موسمی تابستان است ۴۸ درصد از زمین‌لرزه‌های هیمالیا در ماه‌های خشک‌تر پیش از موسمی ماه مارس، آوریل و می‌رخ می‌دهد، در حالی که تنها ۱۶ درصد در فصل باران‌های موسمی رخ می‌دهد.

در فصل باران‌های موسمی تابستان، وزن حدود ۴ متر بارندگی، پوسته را به صورت عمودی و افقی فشرده و آن را تحت فشار قرار می‌دهد هنگامی که این آب در زمستان ناپدید می‌شود، «بازگشت» بخش بالایی پوسته منطقه را بی‌ثبات می‌کند و تعداد زلزله‌هایی را که رخ می‌دهد افزایش می‌دهد.

تغییرات اقلیمی می‌تواند این پدیده را تشدید کند. مدل‌های اقلیمی پیش‌بینی می‌کنند که شدت بارش باران‌های موسمی در آسیا در آینده در نتیجه تغییرات اقلیمی افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند به‌طور عملی بازگشت پوسته در زمستان را افزایش دهد و باعث رخداد‌های لرزه‌ای بیشتری شود.

باران سیل آسا و گرمای شدید نیز می‌تواند در وقوع زمین لرزه موثر باشد. باران‌های شدید و گرمای تابستان می‌توانند میدان‌های تنش نزدیک به سطح زمین را با ورود فشار سیال منفذی تغییر دهند، که در نهایت بر وقوع و توزیع زلزله‌ها اثر می‌گذارد. با این حال، این اثر‌ها به ژرفا‌های تا چند هزار متر از سطح زمین محدود می‌شوند. توفان‌های بزرگ نیز می‌توانند امواج اقیانوسی قوی ایجاد کنند که می‌تواند با درگیر کردن پوسته سطحی در منطقه فلات قاره ساحلی چیزی به نام «توفان‌زلزله»، معادل زلزله‌های بزرگ‌تر از ۳.۵ ایجاد کند. حتی اگر اکنون استفاده از گاز‌های گلخانه‌ای را متوقف کنیم، تا ۱۰۰۰ سال طول می‌کشد تا افزایش سطح دریا‌ها متوقف شود. 

بیشتر بخوانید:عکس/تغییر رنگ دریاچه ارومیه توجه ناسا را جلب کرد

دانشمندان افزایش و کاهش سطح آب دریاچه نمک سالتون در کالیفرنیا در حدود (۱۳۰ کیلومتری) شمال شرقی سن دیگو را در ۱۰۰۰ سال گذشته مدل‌سازی کردند و دریافتند که وقتی دریاچه پر بود، میزان بیشتری زمین‌لرزه در امتداد گسل سن آندریاس در نزدیکی آن رخ داده است. آیا احیا و افزایش سطح دریاچه باعث تغییر فشار کافی برای سریع‌تر شدن این زمین‌لرزه‌های شدید در طول عمر ما می‌شود؟ اگر این اتفاق بیفتد، تغییرات اقلیمی این فرآیند‌ها را حتی خطرناک‌تر می‌کند. گرمتر شدن اقیانوس‌ها منجر به افزایش بارندگی می‌شود که خطر زمین‌لغزش‌های ناشی از زلزله را افزایش می‌دهد. بارندگی همچنین لرزش زمین‌لرزه را بارزتر می‌کند، زیرا هر گونه ارتعاش در زمین مرطوب بسیار بیشتر از زمین خشک است.

خشکسالی نیز می‌تواند عاملی در تغییرات بار‌های تنش روی پوسته زمین باشد. خشکسالی با حذف بار سطحی همراه با خشک شدن خاک همراه است. در کالیفرنیا، مشاهده شده است که بخشی از لرزه‌خیزی با تغییرات بار‌های سطحی ناشی از بارش برف، ذوب برف، و تغییرات در محتوای آب در خاک و سنگ‌های کم ژرفا مرتبط است.