ترور تکنولوژی توسط اسرائیل؛ آغاز دوران ناامنی و وحشت با انفجار پیجر‌ها و واکی تاکی‌های در لبنان

اقتصاد۲۴-انفجار پیجر‌ها و بی‌سیم‌ها، یک حمله تروریستی به اعضای حزب‌الله لبنان بود که طی ۲ روز پیاپی رُخ داد و طی آن پیجر‌ها و بی‌سیم‌هایی که حزب‌الله لبنان از آن‌ها برای برقراری ارتباط بین اعضای این گروه استفاده می‌کرد، به‌طور هم‌زمان در سراسر لبنان منفجر شدند. در انفجار‌های روز سه‌شنبه ۱۷ سپتامبر (۲۷ شهریور) حداقل ۱۲ نفر - از جمله دو کودک - شهید و حدود ۳ هزار نفر مجروح و بسیاری قطع عضو شدند. در انفجار‌هایی که روز بعد، چهارشنبه ۱۸ سپتامبر (۲۸ شهریور) رخ داد حداقل ۲۰ نفر کشته و ۴۵۰ نفر مجروح شده‌اند.

حزب‌الله در بیانیه نخست خود متهم را معرفی نکرد، اما در بیانیه دوم متعهد شده که به حمله اسراییل با استفاده از انفجار پیجر‌ها در روز سه‌شنبه پاسخ دهد. حزب‌الله در بیانیه دیگری که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده تایید کرده که «کارکنان» بخش‌های مختلف حزب‌الله در این انفجار آسیب دیده‌اند و تعداد زیادی از آن‌ها مجروح شده‌اند.

نیویورک‌تایمز به نقل از مقامات امریکایی و دیگر مقاماتی که در مورد این حمله مطلع شده بودند، نوشته که اسراییل در یک عملیات ظاهرا هماهنگ شده با هدف حزب‌الله، مواد منفجره را در محموله پیجر‌های طلا آپولو وارد کرده است.

به گزارش نیویورک تایمز، مواد منفجره در کنار باتری در هر پیجر کار گذاشته شده بود و یک سوییچ برای منفجر کردن آن‌ها از راه دور تعبیه شده بود. منابع خبری به رویترز هم گفته‌اند که موساد اسراییل «۳ گرم مواد منفجره» را در داخل ۵۰۰۰ پیجر وارد شده توسط حزب‌الله جاسازی کرده است. یک منبع بلندپایه لبنانی نیز به رویترز گفته که این دستگاه‌ها در مرحله تولید یا در جایی در زنجیره تامین در حین ساخت یا ترانزیت، توسط موساد دستکاری شده‌اند. این منبع با بیان اینکه «موساد یک برد داخل دستگاه‌ها کار گذاشته که مواد منفجره‌ای دارد که کد دریافت می‌کند»، تاکید کرد که «تشخیص وجود این برد از هر طریقی حتی با هر دستگاه یا اسکنر بسیار سخت است»

منابع خبری سی ان ان نیز گفته‌اند که این پیجر‌ها پس از دریافت پیامی در بعدازظهر سه‌شنبه به‌طور همزمان منفجر شدند. بعد از این رخداد کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوازدهم با ابراز نگرانی اعضای این کمیسیون نسبت به بروز «اتفاقی مشابه» انفجار پیجر‌های حزب‌الله لبنان در ایران از بررسی این مساله در جلسه کمیسیون با حضور وزیر ارتباطات و تعدادی از معاونان او، دستیار وزیر خارجه و مدیرکل غرب آسیا و شمال آفریقا و کارشناسان و نمایندگانی از مرکز پژوهش‌های مجلس خبر داد و گفت که «اعضای کمیسیون ابراز نگرانی کردند از اینکه کار مشابهی در ایران هم انجام شود» و خواستار «مراقبت از مراکز حساس و حیاتی کشور» شدند. به گفته رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در این جلسه، وزیر ارتباطات هم در ارتباط با اقلام وارداتی مخابراتی گفت که «باید سامانه رجیستری تقویت شود.»

حسین طائب، مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در همایش جهاد تبیین در حسینیه ثارالله دزفول نیز با اشاره به عجله اسراییل برای اجرای انفجار پیجر‌ها گفت: تنها یک سهم از محموله سفارش داده شده حزب‌الله وارد شده بود و اگر اسراییل صبر می‌کرد تا کل خرید لبنان از کشور ثالث را آلوده کند، می‌توانست خسارت‌های سنگینی وارد نماید ولی رژیم در چنان شرایط دشواری قرار دارد که این اقدام ویژه را به سرعت و با عجله عملیاتی کرد. نکته قابل توجه در ترور تکنولوژی که اسراییل آن را در تاریخ بشر ظاهر کرد، ترور‌های هدفمند اسراییل در ماه‌های اخیر در ارتباط با نخبگان حوزه فناوری بوده است. فروردین‌ماه سال جاری، یک مرکز حقوق بشر اروپایی در گزارشی مطرح کرد که ارتش اسراییل در عملیات خود به نوار غزه به صورت هدفمند اقدام به ترور نخبگان علمی فلسطینی ساکن غزه از جمله کارشناسان علوم اطلاعات، برنامه‌نویسان، پزشکان و چهره‌های دانشگاهی می‌کند. این مرکز در بیانیه‌ای که منتشر شد اظهار داشته است که ارتش اسراییل اقدام به کشتن بسیاری از افراد نخبه و کارشناس در حوزه‌های کلیدی همچون فناوری اطلاعات، برنامه‌نویسی، مهندسی رایانه و افراد تاثیرگذار در حوزه‌های کلیدی همچون پزشکان و چهره‌های دانشگاهی فلسطینی ساکن در نوار غزه کرده است. مرکز رصد یورومدیترانه با انتشار فهرستی از نخبگان فلسطینی فعال در حوزه فناوری اطلاعات، برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی از ترور این افراد توسط ارتش اسراییل در خلال نبرد اخیر در غزه خبر داد.

بیشتر بخوانید: صدور دستور حمله توسط یک افسر زن موساد

‌جزییات فنی ترور با پیجر

پیش از این حمله، حزب‌الله برند جدیدی از پیجر‌ها به نام ۹۲۴ -Gold Apollo AR را خریداری کرد که اخیرا به لبنان وارد شده بود. نیویورک تایمز گزارش داد که سرویس‌های اطلاعاتی اسراییل محموله‌ها را رهگیری کردند و مقادیر کمی مواد منفجره را در پیجر‌ها جعل کردند. نیویورک‌تایمز نیز به نقل از مقامات امریکایی و دیگر منابع مطلع گزارش داد که اسراییل مواد منفجره را در دستگاه‌های منفجرشده پیجر تعبیه کرده است. رویترز هم این بخش را تایید کرده و گفته ۳۰۰۰ پیجر همزمان پیام رمزگذاری شده‌ای دریافت کرده و سپس منفجر شدند.

یکی دیگر از منابع امنیتی حزب‌الله به رویترز گفته که پیجر‌های جدیدی که اعضای حزب‌الله حمل می‌کردند باتری‌های لیتیومی داشتند که ظاهرا همین باتری‌ها منفجر شده‌اند. سی‌ان‌ان هم در گزارشی به یافته‌های خود اشاره و با تاکید بر این که «این انفجار‌ها نتیجه عملیات مشترک موساد، و ارتش اسراییل بوده است»، به شباهت حادثه انفجار پیجر‌ها با پروژه ویروس استاکس نت اشاره کرده و نوشته اسراییل و امریکا تجربه اجرای یک پروژه پیچیده کامپیوتری علیه تاسیسات هسته‌ای ایران در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ را دارند. از سوی دیگر اسراییل سال ۲۰۲۰ با استفاده از کنترل از راه دور محسن فخری‌زاده را ترور کرده است.

‌از ترور انسانی تا ترور تکنولوژی

اسراییل در تمام طول دوره ظهور خود بار‌ها ماهیت تروریستی خود را در بخش‌های مختلف منطقه اثبات کرده است. اگر تا پیش از این ترور‌ها انسانی - به صورت جمعی یا هدفمند- بود حالا با این اقدام اسراییل باب جدیدی را در ادبیات و حوزه تروریسم به نام خود ثبت کرد؛ ترور تکنولوژی. اگرچه حزب‌الله لبنان به دلیل موضوعات امنیتی از تکنولوژی‌های روز استفاده نمی‌کرد و حتی تلفن همراه را وسیله ارتباط بین اعضای خود قرار نداده بود، اما تکنولوژی که نزدیک به دو دهه قبل نیز منسوخ شده است از سوء‌استفاده اسراییل در امان نماند و ابزاری برای ترور اعضای حزب‌الله لبنان شد. نباید از نظر دور داشت که برخلاف ادعا‌های مطرح شده توسط اسراییل، در جریان عملیات تروریستی انفجار پیجر‌ها در لبنان تنها نیرو‌های حزب‌الله هدف قرار نگرفته‌اند و بسیاری از نگهبانان مجتمع‌های مسکونی که از سیستم‌های پیجر برای کنترل و نظارت در مراکز مسکونی استفاده می‌کردند نیز در جریان این عملیات مجروح یا به شهادت رسیده‌اند.

سید حسن نصرالله، دبیرکل فقید حزب‌الله لبنان بهمن‌ماه سال گذشته در یک سخنرانی از عوامل حزب‌الله و خانواده‌های ساکن در شهر‌های مرزی با اسراییل خواست تلفن‌های همراه خود را کنار بگذارند، چون «موبایلی که در دستان شما و خانواده‌تان است جاسوس اصلی است و جاسوس قاتلی است. آن‌ها را ببندید، دفن کنید، در صندوق آهنی بگذارید و قفلش کنید».

او همچنین با بیان اینکه «تلفن‌های همراه می‌توانند یک وسیله شنود باشند؛ از برادران خود در روستا‌های مرزی و جنوب به ویژه رزمندگان و خانواده‌های‌شان می‌خواهیم برای حفظ و حراست از خون و کرامت مردم، تلفن همراه خود را کنار بگذارند»، تاکید کرد که «تلفن همراه عامل مرگباری است که می‌تواند اطلاعات خاصی را در اختیار دشمن قرار دهد؛ بنابراین به نظر می‌رسد با دستور صریح سید حسن نصرالله، سیاست کنار گذاشتن تلفن‌های همراه و استفاده از پیجر از بهمن سال گذشته در بین نیرو‌های حزب‌الله جدی‌تر شده است». سال ۱۹۹۶ یحیی عیاش یکی از عوامل مهم حزب‌الله در اثر انفجار تلفن همراه در دستش ترور شد. حزب‌الله با آگاهی از همین رخنه‌ها و همچنین احتمال ردگیری مکالمات تلفن همراه، پیجر را جایگزین موبایل کرده است. سی‌ان‌ان نیز در گزارشی در این باره نوشته است که حزب‌الله مدت‌هاست استراتژی نظامی خود را بر پایه محافظه‌کاری گذاشته و استفاده از ابزار‌های پیشرفته را با هدف جلوگیری از نفوذ نرم‌افزار‌های جاسوسی اسراییل و امریکا کنار گذاشته است.

‌تبعات اقدام اسراییل برای استارتاپ‌ها

علی بختیار نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی و کارشناس ارشد فناوری اطلاعات، در گفتگو با ایسنا، نیز به همین نکته اشاره و تاکید کرده است که «ترور‌های اخیر رژیم صهیونسیتی در لبنان با استفاده از ابزار ارتباطی و مخابراتی بیشترین ضربه را به شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های فعال در این حوزه خواهد زد و جهانیان را نسبت به فناوری‌های روز دنیا بدبین خواهد کرد» وی با اشاره به جنایات اخیر رژیم صهیونیستی در لبنان، بیان کرد: درنده‌خویی رژیم صهیونسیتی باعث شد تا این‌بار با توسل بر وسایل ارتباطی که موجب نزدیکی و همدلی بیشتر نوع بشر است، دست به جنایتی فجیع بزند و تعداد زیادی از انسان‌ها را در لبنان به خاک و خون بکشد و در ظاهر فتح‌الفتوحی برای خود قائل شود، اما حقیقت این است که این اعمال وحشیانه ذات پلید و ضد بشری این رژیم را بیشتر نمایان کرد و ضربه بزرگی بر پیکره دستاورد‌های علمی و فناوری بشر بود و نشان داد که برای صهیونیست‌های غاصب هدف هر نوع وسیله‌ای را توجیه می‌کند. بختیار همچنین با تاکید بر لزوم هوشیاری و تسلط بر فناوری‌های نوین با توجه به رخداد‌های اخیر تاکید کرده است که «در جنگ فناوری هم باید به بهترین وسایل و امکانات مجهز بود تا دشمن را کنترل کرد، اما نکته‌ای که بسیار حائز اهمیت است، نوع مقابله و مواجهه جبهه مقاومت و مسلمانان با این عمل قبیح و شنیع است. احتمالا این جنایت آخرین نوع از سلسله جنایت‌های ضد انسانی رژیم صهیونسیتی نباشد و باید آمادگی هر نوع اقدامی را از سوی دشمنان داشته باشیم».

‌ترور تکنولوژی و جنایت علیه بشریت

اسراییل در طول درگیری با ایران، حزب‌الله لبنان و فلسطین بار‌ها و بار‌ها به نقض قوانین جنگ و ارتکاب به جنایت جنگی متهم شده است. بسیاری از حقوقدان‌های مختلف در کشور‌های غربی نیز تاکید دارند که این عملیات اسراییل نقض پروتکل یک است. پروتکل ۱ یک سند گسترده شامل ۱۰۲ ماده است که در سال ۱۹۷۷ در حمایت از قربانیان درگیری‌های بین‌المللی به کنوانسیون ژنو اضافه شد. در ماده ۳۷ این پروتکل اقدامات فریب‌آمیز ممنوع و قوانین جنگ را از موارد فریب متمایز می‌سازد.

علاوه بر این از آنجا که تعداد کثیری از غیرنظامیان ازجمله کودکان در میان کشته‌شدگان و مجروحان این حمله قرار داشتند، بسیاری از رسانه‌ها و شخصیت‌ها این رویداد را به عنوان جنایت جنگی یا حمله تروریستی توصیف کردند.

عملیات اسراییل همچنین مغایر با کنوانسیون مربوط به استفاده از تله انفجاری (Convention on Certain Conventional Weapons) است که اسراییل نیز آن را امضا کرده است. این کنوانسیون مشخصا «تله انفجاری یا سایر وسایل به شکلِ اشیاء قابلِ حملِ ظاهرا بی‌خطر، که به‌طور خاص حاوی مواد منفجره طراحی و ساخته شده‌اند.» را ممنوع کرده است. 

بیشتر بخوانید: فوری/سید حسن نصرالله به شهادت رسید

سارا لی ویتسون وکیل و مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در دیدبان حقوق بشر نیز این اقدام را خلاف قوانین بین‌المللی توصیف و تصریح کرده است که «هدف اسراییل استفاده از این انفجار‌ها برای ایجاد هرج و مرج در لبنان است و دقیقا به همین دلیل است که استفاده از تله انفجاری بدین روش در قوانین بین‌المللی جنگ منع شده است. او همچنین گفته است که «دقیقا به همین دلیل است که تله‌های انفجاری اشیاء عادی غیرنظامی غیرقانونی است - زیرا نه تنها باعث آسیب جسمی و آسیب می‌شود، بلکه باعث آسیب روحی و روانی می‌شود». مجله فرانسوی انگلیسی‌زبان Worldcrunch ضمن توصیف این حمله‌ها به عنوان جنایت جنگی می‌نویسد: «این عمل از کدام زمینه اخلاقی سرچشمه گرفته است؟ اکثر اعضای حزب‌الله هدف قرار گرفته خارج از سنگر‌های جنگ زندگی می‌کردند و تصمیم برای کشتن همه آن‌ها به این معنی است که هدف فقط کشتن آن‌ها نبود، بلکه گسترش دایره مرگ به زادگاه‌شان بود. این همان رویکرد نسل‌کشی است که ۴۰ هزار فلسطینی را در غزه به شهادت رسانده است. از این رو، این حمله جدید که هدف آن «شهر زادگاه» آن‌ها بود، به عنوان یک جنایت جنگی شناخته می‌شود، زیرا هدف فراتر از جنگجویان است و به خانواده‌ها و فرزندان آن‌ها می‌رسد.

ادوارد اسنودن انفجار‌های اخیر پیجر در لبنان را محکوم کرد و آن را «تروریسم بی‌پروای اسراییل» خواند.

‌اسراییل، خالق حوزه‌های جدید تروریسم

سوءاستفاده اسراییل از تکنولوژی برای ترور موضوع جدیدی نیست. در دهه ۱۹۸۰، در اوج درگیری بین لبنان و رژیم اشغالگر، گزارش‌های متعددی مبنی بر استفاده از تجهیزات مخابراتی در توطئه‌های ترور منتشر شد. یکی از این نمونه‌ها ترور صبحی الصالح، رهبر برجسته مقاومت لبنان بود. در آن زمان، سازمان‌های اطلاعاتی اسراییل مکررا متهم به استفاده از دستگاه‌های فناوری پیشرفته‌ای بودند که در ابتدا برای ارتباطات غیرنظامی برای ردیابی، هدف‌گیری و از بین بردن چهره‌های مقاومت در نظر گرفته شده بود. خبرگزاری ایرنا در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشته است: «این واقعیت که دستگاه‌های مخابراتی که به‌طور گسترده توسط شهروندان عادی مانند پزشکان، مهندسان و پرسنل امنیتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، با مواد منفجره ساخته شده بود، عمیقا نگران‌کننده است. این دستگاه‌ها به صورت آزاد در بازار لبنان خرید و فروش می‌شدند و هیچ نشانه‌ای از دستکاری مشاهده نمی‌شد. با این حال، نتیجه فاجعه‌بار انفجار‌های آن‌ها به تلاشی عمدی و سازمان‌یافته برای ایجاد هرج و مرج و ویرانی در لبنان و هدف قرار دادن مردم بیگناه در این فرآیند اشاره دارد».

مساله مهم در این پرونده، اما این است که تبدیل کلیت یک دستگاه ارتباطی به سلاحی که از راه دور کنترل می‌شود و همزمان در تعداد بسیار بالا قابلیت انفجار دارد در واقع حمله به کارکرد و ماهیت صلح‌آمیزِ فناوری‌های اطلاعاتی - ارتباطی است. با این حساب تمامی مردم دنیا باید از این پس با این ابهام مواجه باشند که آیا وسایل ارتباطی‌شان حتی تلویزیون‌های خانه‌شان توسط یک دستگاه اطلاعاتی تروریستی هدف دستکاری قرار نگرفته است؟! درواقع اسر‌اییل با تبدیل یک وسیله ارتباطی جمعی به یک ابزار ترور ضربه کاری به اعتبار شرکت‌های تولید‌کننده این وسایل وارد کرد.

پیجر‌هایی که در لبنان و سوریه منفجر شدند گفته می‌شود ساخت کشور تایوان بودند. اگرچه شرکت مذکور این مساله را رد کرد و گفته در ساخت این پیجر‌ها نقشی نداشته و تنها حق نشان تجاری دستگاه را در اختیار دارد. فارغ از صحت و سقم این ادعای شرکت تایوانی مساله اصلی رویه تازه‌ای است که اسراییل در ترور آغاز کرده است. رویه‌ای که آینده تکنولوژی و خدمت رسانی آن به بشر را با ابهام و تردید مواجه می‌کند که هر دستگاهی می‌تواند ابزار ترور اسراییلی‌ها باشد. با این حساب اسراییل از اساس رشد زندگی بشر با استفاده از وسایل تکنولوژی را برای همیشه متوقف کرد.