روزانه ۱۴۰ میلیارد تومان سود فروش فیلترشکن؛ وعده صادق رفع فیلترینگ، کی فرا می‌رسد؟

اقتصاد۲۴-بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی که در حین عملیات موشکی ایران در سرزمین‌های اشغالی، در حال پوشش خبر‌ها و اظهار نظر‌هایی در حمایت از پاسخ نظامی ایران بودند، از کندی اینترنت گلایه می‌کردند. عده‌ای نوشته بودند که قطعا به سود منافع ملی تمام می‌شد اگر سیاست‌گذاران، حتی برای یک شبانه‌روز هم شده، دست از فیلترینگ سختگیرانه شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها برمی‌داشتند.

«اگر من رییس‌جمهور شوم، قطعا در مقابل ممنوعیت‌هایی که اعمال شده و موجب عصبانیت شده و موجب تخریب بسیاری از مشاغل در فضای مجازی شد، می‌ایستم». این وعده‌ی رییس جمهوری در زمان تبلیغات و مناظره‌های انتخاباتی بود. در شرایطی که مافیای فیلترشکن، به سود سالانه ۵۰ هزار میلیاردی دست یافته، توسعه زیرساخت‌ها ایستادگی تمام‌قد در برابر فیلترینگ و فروش فیلترشکن، از وعده‌های اصلی دولت چهاردهم، قبل و بعد از پیروزی در انتخابات بود. با این حال، روز‌ها یکی از پس دیگری سپری می‌شوند و مشخص نیست که این وعده، کی محقق می‌شود.

روزانه ۱۴۰ میلیارد تومان سود فروش فیلترشکن

تیرماه بود که انجمن تجارت الکترونیک تهران در گزارشی گردش مالی بازار خرید و فروش ابزار‌های فیلترشکن را در کشور سالانه بالغ بر ۵ هزار میلیارد (ماهانه چهار هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان) تومان برآورد کرد. نماینده مردم خرم‌آباد نیز در مجلس شورای اسلامی گفت: «عده‌ای با اعمال فیلترینگ، به منافع ملی و کشور ضربه می‌زنند، بنابراین به نظر من زمان آن رسیده که فیلترینگ رفع شود چرا که به اهداف خود نرسید و در عین حال مردم با استفاده از فیلترشکن، از این پلتفرم‌ها استفاده می‌کنند. در این میان فقط عده‌ای از فروش فیلترشکن سود‌های کلان در حد ۵۰ همت می‌برند که از جیب ملت خارج می‌شود.»

از شروع کار دولت چهاردهم حدود سه ماه گذشته است و در این مدت، ۱۲۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان درآمد حاصل از فروش فیلترشکن‌ها به مردمی است که به اینترنت آزاد دسترسی ندارند و هزینه هر روز تعلل در حوزه رفع فیلترینگ را مردم می‌پردازند. روزانه، سود مافیای فروش فیلترشکن و ضرری که مردم پرداخت می‌کنند، معادل ۱۴۰ میلیارد تومان است و این تعلل به سود کسانی است که با سوءاستفاده از وضعیت اینترنت، فیلترشکن می‌فروشند و به سود‌های کلان می‌رسند.

هفت نماینده دولت در شورای عالی فضای مجازی

در حال حاضر ریاست شورای عالی فضای مجازی بر عهده مسعود پزشکیان -رئیس‌جمهوری اسلامی ایران- است. شورای‌عالی فضای مجازی تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۹۰ تشکیل شد و موظف است مرکز ملی فضای مجازی کشور را راه‌اندازی کند. شورای عالی فضای مجازی کشور با اختیارات کافی به ریاست رئیس‌جمهور تشکیل می‌شود و باید به تمامی مصوبات آن ترتیب آثار قانونی داده شود.

اعضای حقیقی این شورا رئیس‌جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضائیه، رئیس سازمان صدا و سیما، رئیس مرکز ملی فضای مجازی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر آموزش و پرورش، وزیر اطلاعات، وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرمانده کل انتظامی، دادستان کل کشور و رئیس سازمان پدافند غیر عامل هستند. هر رییس‌جمهور اعضای کابینه خود را با توجه به شعار‌ها و وعده‌های انتخاباتی خود انتخاب می‌کند، به عبارتی دیگر رییس‌جمهور در شورای عالی فضای مجازی، هفت نماینده دارد.

بیشتر بخوانید:اولین گام دولت چهاردهم در رفع فیلترینگ

وظیفه سنگین وزیر ارتباطات

در این بین وزیر ارتباطات، ستار هاشمی وظیفه سنگینی دارد، زیرا او تقریبا تنها عضوی است که تخصص فنی لازم را دارد. اواخر شهریور ماه هاشمی در توییتی نوشت: «دولت با اولویت بالا مشغول برنامه‌ریزی برای اصلاح شیوه کنونی مدیریت فضای مجازی و تعامل با همه نهاد‌های مرتبط هست.» به نظر می‌رسد با توجه هزینه بالای تحمیل شده در حوزه فروش فیلترشکن‌ها، وزیر ارتباطات باید هرچه زودتر تکلیف رفع فیلترینگ و عمل به وعده‌های دولت را روشن کند.

بهمن سال ۱۳۹۹ بود که خبر رسید قوه قضاییه علیه وزیر ارتباطات اعلام جرم کرده است و آذری جهرمی باید برای پاسخ به سوالات بازپرس دادسرای فرهنگ و رسانه در دادسرا حضور یابد. اعلام جرم دادستان کل کشور شامل محور‌هایی چون: استنکاف از اجرای اوامر قضایی در مورد فیلتر کردن اینستاگرام علیرغم حکم صادره، استنکاف از اجرای دستورات مقام‌های دولتی -که اشاره به ابلاغ رییس مرکز ملی فضای مجازی به وزارت ارتباطات برای کاهش پهنای باند بین‌الملل و محدودسازی پیام رسان‌های خارجی دارد-، عدم اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی از جمله مصوبه‌ی سال ۹۱ شورا در مورد انسداد فیلترشکن‌ها و همچنین مصوبه حمایت از پیام‌رسان‌های بومی بود، بنابراین وزیر ارتباطات وظیفه‌ای بسیار سنگین در این حوزه دارد.

شکست سیاست فیلترینگ

طبق گزارش‌ها ۸۳.۶ درصد کاربران ایرانی از فیلترشکن استفاده می‌کنند. استفاده از فیلترشکن بعد از فیلتر شدن «اینستاگرام» و «واتس‌اپ» در پاییز ۱۴۰۱ تا اسفند ۱۴۰۲ سه برابر شده است و به‌طور میانگین هر کاربر ایرانی در طول روز، چهار ساعت از فیلترشکن استفاده می‌کند. این آمار به خوبی شکست پیگیری سیاست فیلترینگ در ایران را نشان می‌دهد. از سوی دیگر بر اساس آخرین داده‌های رسمی، میانگین سرعت جهانی اینترنت برای پهنای باند سیار ۵۰،۰۰ مگابایت بر ثانیه و برای پهنای باند ثابت: ۹۱،۹۳ است. سرعت اینترنت ایران، اما از نظر پهنای باند سیار ۳۲،۷۷ و برای پهنای باند ثابت ۱۳،۵۸ است. همچنین با اعلام انجمن تجارت الکترونیک تهران، ایران در میان ۱۰۰ اقتصاد برتر جهان، بدترین جایگاه در دسترسی آزاد به اینترنت را کسب کرده است. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «پویایی‌شناسی مسائل و نابسامانی‌های فضای مجازی در ایران» آمده است: «ضریب نفوذ اینترنت در ایران برابر با ۸۱.۷ درصد عنوان شده که این رقم در مناطق روستایی و شهری متفاوت است و در مناطق روستایی ۶۵.۷ درصد و در شهر‌ها ۸۲.۶ درصد بوده است».

امروز در حالی روزانه از جیب مردم ۱۴۰ میلیارد تومان به جیب مافیای فیلترشکن می‌رود که سرعت اینترنت به‌شدت پایین است، قیمت اینترنت افزایش یافته و مردم به دلیل استفاده از فیلترشکن‌ها باید حجم بیشتر اینترنت را استفاده کنند. روز سه‌شنبه، نخستین جلسه شورای‌عالی فضا‌ی مجازی در دولت چهاردهم، در کمتر از سه ماه از تشکیل دولت، برگزار شد. باید منتظر تصمیم قاطع و سریع دولت چهاردهم در مورد رفع فیلترینگ بمانیم.