واکاوی نشان فتح و مهم‌ترین نشان‌های نظامی ایران؛ از قاجار و پهلوی تا جمهوری اسلامی + عکس

اقتصاد۲۴-سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه نشان فتح دریافت کرد که از سوی آیت‌الله خامنه‌ای، مقام معظم رهبری به دلیل عملیات «وعده صادق» به او اعطا شد. این نشان از سال ۱۳۶۸ به فرماندهان نظامی برای عملیات‌های پیروزمندانه اعطا می‌شود و مرحوم هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی دو چهره‌ی غیرنظامی هستند که این نشان را دریافت کرده‌اند.

«فتح» از سه برگ درخت نخل، گنبد مسجد جامع خرمشهر و پرچم جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده است و سه درجه‌ی طلایی، نقره‌ای و برنزی دارد. این نشان بالاترین نشان نظامی ایران نیست و بالاترین نشان، «ذوالفقار» است که از سال ۱۳۰۱ همچنان باقی مانده.

نشان فتح چیست و چه کسانی آن‌را دریافت کردند؟

بیشترین نشان فتح را محسن رضایی فرمانده کل اسبق سپاه پاسداران دریافت کرده است که ۳ نشان طلایی فتح دارد. چهره‌هایی همچون یحیی رحیم صفوی، علی صیاد شیرازی، علی شمخانی، اکبر هاشمی رفنسجانی و حسن روحانی نیز همگی درجه‌های مختلف نشان فتح را دریافت کرده‌اند. این نشان برای اولین بار سال ۱۳۶۸ از سوی آیت‌الله خامنه‌ای به ۵۴ نفر از فرماندهان ارتش، سپاه و جهاد سازندگی اعطا شد. پس از آن در سال‌های مختلف و به مناسبت‌های متفاوت فرماندهان این نشان را دریافت کردند. به‌طور مثال دی‌ماه ۱۳۹۴ علی فدوی فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه پس از دستگیری ۱۰ ملوان آمریکایی -که به شکل غیرقانونی وارد آب‌های سرزمینی ایران شده بودند-، نشان فتح دریافت کرد.

حالا سردار امیرعلی حاجی‌زاده پس از دو عملیات موشکی وعده صادق علیه رژیم اسرائیل این نشان را در حضور فرماندهان نظامی دریافت کرده است.

ذوالفقار، بالاترین نظام نظامی ایران از ۱۳۰۱ تاکنون

سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی نیز دو بار نشان فتح دریافت کرده بود. به جز نشان فتح، او نخستین فرمانده نظامی پس از انقلاب است که نشان ذوالفقار را اسفند ۹۷ دریافت کرد که بالاترین نشان نظامی ایران از ۱۳۰۱ محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید:فیلم/ اعلام حکومت نظامی در بنگلادش

مرداد آن سال سرتیپ امان‌الله میرزا جهانبانی، سرتیپ فضل‌الله زاهدی، سرهنگ حسن آقاخان آذربرزین، سرهنگ محمودخان پولادین و دریابان غلامعلی بایندر کمیسیونی تشکیل دادند. این کمیسیون تصمیم گرفت به افرادی که در میدان جنگ از خود رشادت خاصی نشان می‌دادند نشانی با عنوان «ذوالفقار» اعطا شود. به همین دلیل روی این مدال که از ستاره‌ای با دو شمشیر تشکیل می‌شد، واژه «رشادت» نقش بسته بود. همچنین براساس تصمیم کمیسیون کسانی که مفتخر به دریافت چنین نشانی می‌شدند باید همیشه نشان را به سینه خود نصب کنند. چندی بعد نشان «سپه» جایگزین این نشان شد و نشان «ذوالفقار» به موارد جنگ با دشمنان خارجی اختصاص پیدا کرد. شکل و شمایل این نشان نیز قبل و بعد از انقلاب با یکدیگر متفاوت است.

کسانی که نشان ذوالفقار گرفتند: از زاهدی تا فرمانده گارد محافظ احمدشاه

پیش از انقلاب اسلامی ۱۳ نفر نشان «ذوالفقار» را دریافت کرده بودند. امان‌الله میرزاجهانبانی ملقب به «ضیاءالدوله» در جنگ «شکریازی» رشادت‌های زیادی از خود نشان داد و برای رشادت در سرکوب شورش‌های طوایف داخلی «ذوالفقار» را دریافت کرد. سلطان محمدخان رشیدنظام و سرتیپ فضل‌الله زاهدی نیز این نشان را دریافت کرده بودند. زاهدی برای سرکوب «شیخ خزعل» در خوزستان به چنین افتخاری رسید، هرچند او در جنگ‌های داخلی با طوایف دیگر نیز حضور داشت. سرهنگ حسن آقاخان اسماعیلی و سرتیپ محمود بایندر و سرتیپ مرتضی یزدان‌پناه -فرمانده پیاده نظامی کودتای ۱۲۹۹ که رضاشاه را به قدرت رساند- سه نفر دیگر بودند که نشان را گرفتند. احمد امیراحمدی نخستین سپهبد ایران در دوره رضاشاه بود. او در ماموریت‌های نظامی زیادی حضور داشت، اما پس از ماموریت لرستان و ایجاد امنیت در آن منطقه ذوالفقار را گرفت. عبدالله امیرطهماسبی، آخرین فرمانده‌ای بود که قبل از انقلاب این نشان به او اهدا شد. امیر طهماسبی فرمانده گارد محافظ احمدشاه قاجار بود و مدتی مافوق رضاخان و سپس وزیر جنگ شد که به دلیل وفاداری زیاد خود نشان ذوالفقار گرفت.