معرفی بمب هوشمند JDAM

اقتصاد۲۴- مهمات حمله مستقیم مشترک (JDAM) به عنوان یک سیستم هدایت عمل می‌کنند و بمب‌های هدایت نشده را به سلاح‌های هدایت شونده دقیق تبدیل می‌کنند. این فناوری که در هر شرایط جوی عمل می‌کند با همکاری نیروی هوایی ایالات متحده و نیروی دریایی ایالات متحده توسعه یافته است.

توسعه بمب هوشمند JDAM

تحویل اولیه مهمات حمله مستقیم مشترک‌ها در سال ۱۹۹۷ انجام شد و به دنبال آن آزمایش‌های عملیاتی در سال‌های ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ انجام شد. بیش از ۴۵۰ مهمات حمله مستقیم مشترک در طول این آزمایش‌ها مستقر شدند که قابلیت اطمینان استثنایی ۹۵ ٪ سیستم و نرخ دقت ۹.۶ متر را نشان می‌دهد.

اولین استفاده رزمی مهمات حمله مستقیم مشترک و بی-۲ در عملیات نیرو‌های متفقین، یک عملیات نظامی به رهبری ناتو که از ۲۴ مارس تا ۱۰ ژوئن ۱۹۹۹ علیه جمهوری فدرال یوگسلاوی، که در آن زمان متشکل از صربستان و مونته نگرو بود، انجام شد. هواپیمای بی-۲ که پرواز‌های رفت و برگشت ۳۰ ساعته و بدون توقف از پایگاه نیروی هوایی وایتمن در میسوری انجام می‌داد، بیش از ۶۰۰ مهمات حمله مستقیم مشترک را در طول عملیات مستقر کرد.

در حال حاضر مهمات حمله مستقیم مشترک با هواپیما‌های مختلف از جمله بی-۱ بی، بی-۲ آ، بی-۵۲ اچ، اف-۱۵ ئی، اف آ-۱۸ سی و اف-۲۲ سازگار است. همچنین تلاش‌های یکپارچه‌سازی و ارزیابی‌های سازگاری آن با جنگنده‌های ای-۱۰ و اف-۳۵ و هواپیمای بدون سرنشین و ام کیو-۹ ریپر در حال انجام یا برنامه‌ریزی شده است. بر اساس تصویری که در ۲۳ آگوست ۲۰۲۳ توسط نیروی هوایی اوکراین منتشر شد، مهمات حمله مستقیم مشترک برد ارتقایافته اکنون بر روی جت‌های جنگنده سوخو-۲۷ ساخت روسیه نصب شده است.

طراحی بمب هوشمند JDAM

مهمات حمله مستقیم مشترک، کیتی است که به یک بمب استاندارد اضافه می‌شود که بمب‌های معمولی، غیر قابل هدایت یا "بمب‌های گنگ" را به مهمات هدایت شونده دقیق تبدیل می‌کند. این کیت از سه جزء اصلی شامل بخش دم، کیت استرایک و واحد کنترل هدایت تشکیل شده است. بخش دم شامل باله‌های تثبیت کننده و یک سیستم محرک دم است که باله‌ها را برای هدایت بمب به سمت هدف کنترل می‌کند. باله‌ها پایداری آیرودینامیکی را فراهم می‌کنند و امکان اصلاح مسیر را در هنگام فرود بمب فراهم می‌کنند. کیت استرایک  از سطوح آیرودینامیکی تشکیل شده است که به بدنه بمب متصل می‌شوند و پایداری و بلند شدن بمب را بیشتر می‌کنند.

کلاهک بمب هوشمند JDAM

کیت مهمات حمله مستقیم مشترک را می‌توان بر روی انواع بمب‌های همه منظوره از جمله انواع پرکاربرد زیر نصب کرد:
- سری MK-۸۰: این سری از بمب‌ها دارای اندازه‌های مختلفی از جمله MK-۸۲ (۲۲۶ کیلوگرم)، MK-۸۳ (۴۵۳ کیلوگرم) و MK-۸۴ (۹۰۷ کیلوگرم) می‌باشد. این بمب‌ها اغلب با کیت  مهمات حمله مستقیم مشترک برای ساخت مهمات هدایت شونده دقیق استفاده می‌شوند.

بمب‌های سری MK-۸۰ حاوی کلاهک‌های معمولی با قابلیت انفجار شدید هستند که برای استفاده علیه طیف وسیعی از اهداف مانند تاسیسات نظامی، زیرساخت‌ها و پرسنل دشمن طراحی شده اند. این کلاهک‌ها از مخلوطی از تریتونال تشکیل شده‌اند که یک ماده انفجاری قوی متشکل از تی ان تی و پودر آلومینیوم است که اثرات انفجار و تکه تکه شونده قابل توجهی را ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با بمب سنگرشکن اسرائیل در حمله به بیروت

سیستم‌های هدایت JDAM

واحد هدایت و کنترل، هسته سیستم مهمات حمله مستقیم مشترک است که شامل یک سیستم ناوبری اینرسی و یک گیرنده سیستم موقعیت یاب جهانی یا جی پی اس است. اینرسی یک سیستم مستقل است که از شتاب‌سنج‌ها و ژیروسکوپ‌ها برای ردیابی موقعیت، سرعت و جهت‌گیری بمب استفاده می‌کند.

اینرسی مسیر بمب را بر اساس اطلاعات انتشار اولیه محاسبه می‌کند و به طور مداوم مسیر پرواز را در طول فرود آن به روزرسانی می‌کند. گیرنده جی‌پی‌اس سیگنال‌هایی را از ماهواره‌های جی پی اس دریافت می‌کند تا مکان دقیق بمب را در زمان واقعی تعیین کند. این داده‌های موقعیت یابی دقیق برای هدایت بمب به سمت هدف تعیین شده ضروری است.

انواع مهمات حمله مستقیم مشترک بمب هوشمند JDAM

JDAM-ER: مهمات حمله مستقیم مشترک برد ارتقایافته، یک نسخه ارتقا یافته از مهمات حمله مستقیم مشترک معمولی است که برد وسیع و دقت بهبود یافته مهمات هدایت شونده دقیق را فراهم می‌کند. مهمات حمله مستقیم مشترک برد ارتقایافته دارای کیت بال است که برد محل رهاسازی را افزایش می‌دهد و به مهمات اجازه می‌دهد تا از فاصله دورتر رها شوند و در نتیجه خطر برای هواپیما و خدمه آن کاهش یابد.

مشخصات فنی کلی JDAM

نوع: بمب هدایت شونده هوا به سطح
کشور طراح: آمریکا
اپراتور: در خدمت ۳۷ کشور در سراسر جهان
دقت: ۱۳ متر
سیستم‌های هدایت: اینرسی/ جی پی اس
برد: تا ۲۴؛ ۱۴ کیلومتر
طول بال ها| GBU-۳۱: ۶۳.۵ سانتی متر; GBU-۳۲: ۴۹.۸ سانتی متر; GBU-۳۸: ۳۵.۶ سانتی متر