تاریخ انتشار: ۰۹:۳۶ - ۲۱ مهر ۱۴۰۳

پدیده‌ای عجیب در بازار ایران؛ خودروی کارکرده گرانتر از صفر کیلومتر!

بازار خودروی ایران از یک دهه پیش تاکنون، شرایط خاص و منحصربه‌فردی را در قیمت تجربه کرده است. در این زمینه بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد، قیمت خودرو‌های دست دوم در حال حاضر از نرخ کارخانه‌ای آن‌ها فراتر رفته است. مهم‌ترین دلیل نیز قیمت‌گذاری دستوری و افزایش تقاضا برای این خودرو‌ها عنوان می‌شود.

پدیده‌ای عجیب در بازار ایران؛ خودروی کارکرده گرانتر از صفر کیلومتر!
اقتصاد۲۴- بازار خودروی ایران از حدودا یک دهه پیش شرایطی نسبتا منحصر‌به‌فرد را در قیمت تجربه می‌کند، به نحوی که قیمت خودرو‌های دست‌دوم از نرخ کارخانه‌ای آن‌ها بالاتر است.

بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در حال حاضر بسیاری از خودرو‌های دست‌دوم در مدل (سال ساخت) متفاوت، قیمتی بالاتر از نرخ کارخانه‌ای (همان قیمتی که به صورت دستوری توسط نهاد تنظیم‌گر تعیین می‌شود) دارد.
خودروی کارکرده گرانتر از صفر کیلومتر!

این در حالی است که در دیگر کشور‌ها به طور طبیعی قیمت خودروی دست‌دوم (مانند هر کالای دست‌دوم دیگری) از قیمت مدل نوی همان خودرو (یا آن کالا) کمتر است. در دنیا، خودروی کارکرده مانند هر کالای دست‌دوم دیگری، قیمت پایین‌تری نسبت به مدل نو دارد و بعید است بتوان بازاری را در جهان پیدا کرد که یک خودروی چندسال‌ساخت از نمونه نوی همان محصول قیمت بیشتری داشته باشد.

در بازار خودروی ایران، اما سال‌هاست این پدیده شگفت‌آور رخ داده و با توجه به اینکه عوامل ایجاد آن از بین نرفته‌اند، این روند کماکان ادامه دارد و خواهد داشت.

اما چرا چنین پدیده منحصر‌به‌فردی در بازار خودروی ایران رخ داده است؟ چرا یک خودروی پنج‌سال‌ساخت با کارکرد مثلا بالای ۵۰ هزار کیلومتر، قیمت بالاتری از مدل نوی همان خودرو (در مبدا) دارد؟

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد این پدیده سه دلیل اصلی دارد، هرچند می‌توان دلایل فرعی نیز به صورت موردی برای آن نام برد.

به نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل سبقت قیمتی خودرو‌های دست‌دوم از خودرو‌های نو (از حیث قیمت کارخانه‌ای) سیاست قیمت‌گذاری دستوری است. این سیاست از اواخر سال ۱۳۹۱ با ورود شورای رقابت به حوزه قیمت‌گذاری خودرو، در این صنعت شکل گرفت و با وجود رفت‌وبرگشت‌های آن تا به امروز، همچنان برقرار است.

طبق این سیاست، خودروسازان حق تعیین قیمت محصولات خود بر اساس هزینه تولید و شرایط بازار را ندارند و نهاد‌های دیگر جای آن‌ها تصمیم می‌گیرند که گاهی شورای رقابت است، گاهی ستاد تنظیم بازار و گاهی وزارت صنعت، معدن و تجارت.

این‌ها به عنوان نهاد‌های تنظیم‌گر، براساس محاسبات و گاهی مصلحتی که تشخیص می‌دهند، قیمت خودرو‌های داخلی را تعیین می‌کنند، قیمتی که الزاما سودده نیست و حتی به گفته خودروسازان، زیانده هم هست. در واقع با اعمال سیاست دستوری در قیمت‌گذاری خودرو، قیمت کارخانه‌ای خودرو‌ها نه‌تن‌ها متناسب با بازار، بلکه طبق ادعای خودروسازان، همسان با هزینه‌های تولید بالا نرفته است.

در سوی دیگر ماجرا، قیمت خودرو در بازار آزاد رشد شدیدی - به‌خصوص در این سال‌ها (دوران تحریم) - را تجربه کرده و به همین دلیل بین قیمت مبدا و بازار خودرو‌ها شکافی عمیق رخ داده است. درواقع از یک سو فنر قیمت خودرو در مبدا تا حد امکان فشرده شده و از سوی دیگر در بازار آزاد، فنر قیمت تا حد امکان دررفته داست. جدا از اینکه فشرده شدن آن فنر و متعاقبا آزاد شدن آن، فاصله حیرت‌آوری بین قیمت کارخانه و بازار خودرو‌های صفرکیلومتر ایجاد کرده، فضا نیز برای تاخت‌وتاز دست‌دوم‌ها فراهم شده است.

در این سال‌ها با توجه به رشد شدید قیمت خودرو‌های صفر‌کیلومتر در بازار آزاد از یک سو و محدودیت خرید خودرو از کارخانه از سوی دیگر، معاملات در بازار دست‌دوم‌ها رونق بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده و تقاضا در آن بالا رفته است.

با وجود اینکه گستره خودرو‌های دست‌دوم بسیار وسیع‌تر از خودرو‌های صفرکیلومتر است، اما رشد تقاضا از یک سو و تبدیل شدن خودرو به کالایی برای حفظ ارزش پول، سبب شده کارکرده‌ها رشد قیمت قابل‌توجهی را تجربه کنند. گزاف نیست اگر بگوییم قیمت خودرو‌های دست‌دوم متناسب با مدل‌های صفرکیلومتر بالا رفته و می‌رود. طی این سال‌ها، با توجه به اینکه خودرو حکم کالایی برای حفظ ارزش پول را پیدا کرده، قیمت آن در بازار از ناحیه انتظارات تورمی و نرخ ارز تحریک شده و می‌شود. با توجه به اینکه کشور در تحریم قرار دارد و از طرفی به دلیل اتفاقات سیاسی و بین‌المللی مختلف، انتظارات تورمی و قیمت ارز نوسانات زیادی را تجربه کرده و می‌کند، بازار خودرو افت‌و‌خیز قیمت فراوانی متناسب با عوامل موردنظر به خود دیده و می‌بیند. این موضوع نه فقط برای خودرو‌های صفرکیلومتر، بلکه برای دست‌دوم‌ها مصداق دارد، زیرا آن‌ها نیز به نجات‌دهنده ارزش پول تبدیل شده‌اند؛ بنابراین در جمع‌بندی پاسخ به این پرسش که چرا قیمت خودرو‌های دست‌دوم از قیمت مدل صفر همان خودرو‌ها در کارخانه جلو زده، سه دلیل اصلی مطرح است که شامل قیمت‌گذاری دستوری، رشد تقاضا در بازار دست‌دوم‌ها و تبدیل خودرو به عنوان کالایی ناجی حفظ ارزش پول، می‌شود.


بیشتر بخوانید: مقایسه قدمت خودروسازان ایران و جهان+جدول


اگر در این سال‌ها قیمت کارخانه‌ای خودرو‌ها به طور مستمر اصلاح می‌شد، پدیده سبقت قیمتی خودرو‌های کارکرده از قیمت مدل کارخانه‌ای آن‌ها کمرنگ‌تر بود. طبعا اگر سیاست آزادسازی قیمت اجرا می‌شد (قیمت کارخانه‌ای خودرو‌ها متناسب با قیمت بازار تعیین می‌شد) این پدیده رخ نمی‌داد و ماهیت خودرو‌های کارکرده، به عنوان کالایی که به طور طبیعی قیمت پایین‌تری از مدل نو دارد، حفظ می‌شد.

در واقع هرچند برای این پدیده سه دلیل ذکر شد، اما به نظر می‌رسد علت‌العلل آن همان قیمت‌گذاری دستوری است. اگر این سیاست نبود، خودرو اصلا چهره کالای حافظ ارزش پول را به خود نمی‌گرفت و تولید خودروسازان حتی بیش از تقاضای واقعی بازار بود.

اگر قیمت‌گذاری دستوری حذف و قیمت کارخانه‌ای خودرو‌ها در حاشیه بازار و متناسب با عرضه و تقاضا تعیین شود، فاصله قیمت کارخانه و بازار خودرو‌ها به حداقل می‌رسد و دیگر خرید خودرو از کارخانه یا بازار تفاوت چندانی (از منظر اقتصادی) نخواهد داشت.

شهروندان در بازار خودرو سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، چون اصلا اختلاف قیمت کارخانه و بازار به حدی نیست که برای دلالی و حفظ ارزش پول به واسطه خرید خودرو، انگیزه لازم و کافی ایجاد شود. در چنین شرایطی، بازار خودرو‌های دست‌دوم نیز آرام می‌گیرد و دیگر شاهد این پدیده که قیمت آن‌ها از قیمت کارخانه‌ای‌شان بالاتر باشد، نخواهیم بود.

تصویری جدید از خودروی دست‌دوم

بالاتر بودن قیمت خودرو‌های دست‌دوم نسبت به مدل‌های نو، گاهی دلیل دیگری می‌تواند داشته باشد، که البته عام نیست و بیشتر ناشی از تصورات مشتریان در بازار خودرو است. مثلا گاهی ممکن است قیمت مدل دست‌دوم فلان خودرو (البته با اختلاف مدل - سال - پایین نسبت به نمونه صفرکیلومتر) به دلیل قطعات به کار‌رفته در آن بالاتر باشد. این پدیده معمولا در دوران تحریم رخ می‌دهد، به نحوی که شهروندان با تصور اینکه فلان خودروی دست‌دوم (که با قطعات اصلی ساخته شده) از سطح کیفی بالاتری نسبت به نمونه صفر (تولید‌شده با قطعات داخلی) برخوردار است، خودروی موردنظر را با قیمتی بالاتر معامله می‌کنند. این پدیده البته عام نیست و به‌اصطلاح ممکن است موردی رخ دهد، بنابراین نمی‌توان آن را جزو دلایل اصلی سبقت قیمتی کارکرده‌ها از صفرکیلومتر‌ها در کارخانه، آورد.

دند‌ه‌ای گران‌تر از اتومات

نگاهی به بازار خودرو و مصداق‌های مربوط به سبقت قیمتی خودرو‌های دست‌دوم نسبت به صفر‌کیلومتر‌های شرکتی بیندازیم.

در‌حال‌حاضر، قیمت یک دستگاه پژو ۲۰۷ اتومات مدل سال ۱۳۹۷ با ۱۶۸ کیلومتر کارکرد، ۶۳۰ میلیون تومان آگهی شده است. این در حالی است که قیمت کارخانه‌ای این خودرو حدودا ۶۱۲ میلیون تومان است؛ بنابراین خودرویی که شش سال از تولید آن گذشته و طبق استاندارد جهانی، به فرسودگی نزدیک می‌شود و به طور متوسط سالی ۲۸ هزار کیلومتر رفته است، از مدل صفر همان خودرو (که احتمالا آپشن‌های بیشتری نیز دارد) گران‌تر است.

در مثالی دیگر، یک دستگاه کوئیک مدل ۱۴۰۱ با ۱۷ هزار کیلومتر کارکرد، حدود ۴۰ میلیون تومان از مدل صفر همان خودرو بالاتر است. پدیده سبقت خودرو‌های مستعمل از نو، زوایای دیگری نیز دارد، از جمله اینکه مدل دست‌دوم خودرویی از برند X از قیمت کارخانه‌ای خودرویی متعلق به برند Y بالاتر است. این در حالی است که ممکن است خودروی Y محصولی به‌روزتر با سطح کیفی بالاتر و امکانات و آپشن‌های بیشتر باشد.

به عنوان مثال، در‌حال‌حاضر قیمت یک دستگاه پژو ۲۰۷ دنده‌ای مدل ۱۴۰۰ با ۱۹ هزار کیلومتر کارکرد، ۳۰‌میلیون تومان بیش از قیمت کارخانه‌ای یک دستگاه شاهین اتومات صفرکیلومتر است. یا مثلا ۲۰۷ دنده‌ای مدل ۱۴۰۲ با کارکرد ۹ هزار کیلومتر، ۱۲۵ میلیون تومان گران‌تر از شاهین صفر در کارخانه است. در مثالی دیگر، قیمت یک دستگاه رانا پلاس معمولی مدل سال ۱۳۹۹، از یک دستگاه کوئیک اتومات مدل R صفرکیلومتر در مبدا، بالاتر است. در حالت طبیعی، عقل حکم می‌کند مشتریان خودرو‌های صفرکیلومتر را خریداری کنند، اما، چون در‌حال‌حاضر به دلیل رانتی شدن بازار خودرو، تقاضا برای خرید خودرو از کارخانه بسیار بالاتر از عرضه است، خیلی‌ها مجبورند سراغ خرید مدل دست‌دوم با امکانات و آپشن‌های کمتر در مقابل خودرویی به‌روزتر و بهتر بروند.

منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت قند و شکر امروز

قیمت تبلت سرفیس و سامسونگ امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ نمایی از زیبایی خیره کننده اسب موفرفری دورنگ

عکس/ پوستر استقلال به مناسبت بازگشت مجتبی جباری

عکس/ همسر ستاره فرانسوی سپاهان هم بلاگر شد

عکس/ استایل لاکچری یکتا ناصر با مانتوی طرحدار و صندل

اینفوگرافی/ چطور با قطار به ترکیه سفر کنیم؟

عکس/ تیپ اروپایی الناز حبیبی با مانتوپیراهن سفید و کفش مردونه

جان دوباره دریاچه مهارلو

عکس/ استایل بهاری بهاره رهنما در حیاط خلوط خانه‌اش

عکس/ قابی ماندگار از فریدون فرخزاد، جمال وفایى و فرزین ۶۳ سال پیش در آلمان

عکس/ جوانی ایران دفتری، پوری بنایی و شهناز، چادر به سر ۶۰ سال پیش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

ادعای روبیو مبنی درباره کمک ایران به حوثی‌ها

عکس/ جدیدترین تصویر از سید محمد خاتمی در سال ۱۴۰۳

عکس/ لحظه شگفت انگیز پرواز بز کوهی در لرستان

روندها و چشم‌‌‌انداز اقتصاد دیجیتال در ۲۰۲۵

فیلم/ ازدحام عجیب زائران ایرانی در مرز مهران

عکس/ نمای دیدنی گنبد سلطانیه ۱۴۵ سال پیش از نگاه دوربین یک آمریکایی

عکس/ ناصرالدین شاه ۱۴۰ سال پیش ایستاده کنار پسرش کامران میرزا

آیا وضعیت بازار طلا و سکه قابل پیش‌بینی است؟

قیمت دلار و تتر در دوئل بزرگ

بازی پیچیده میانجی‌ها در زمین ایران و آمریکای ترامپ/ آیا ترامپ باید نگران مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا باشد؟

چرا کلاهبرداران بازار خودرو را هدف گرفتند؟

جدیدترین جزییات از حراج آنلاین شمش طلا در سال ۱۴۰۴

هزینه خرید و یا رهن و اجاره آپارتمان در مرزداران تهران اسفند ۱۴۰۳ + جدول قیمت‌ها

قیمت رهن و اجاره خانه در سلسبیل تهران اسفند ۱۴۰۳ + جدول

ناگفته‌های حسن روحانی از صبح جمعه آبان ٩٨

سرقت اردوغان و علی‌اف از ایران به روایت رسانه اصولگرا

قیمت اجاره ویلا در ماسال گیلان و برای نوروز ۱۴۰۴ + جدول

طلحه بن طاهر کیست و نقش او در نا امنی‌های خراسان چه بود؟

مجموع ارزش سبدسرمایه‌گذاری خارجی بورس در بهمن ماه چقدر بود؟

واریز بیش از ۳۷ همت سود به حساب مشمولان سهام عدالت

قیمت خودرو در آخرین روز سال ۱۴۰۳ افزایشی شد + جدول

سالی نفس‌گیر برای بورس تهران

بانک مرکزی است یا مغازه طلافروشی بدون پروانه کسب؟!

پایان دوران خالی فروشی طلا

افزایش حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ از چه زمانی اعمال می‌شود؟

یارانه جدید دولت مسعود پزشکیان واریز شد

صفر تا ۱۰۰ تقلب در بازار خوراکی برای خرید امن شب عید + جدول قیمت

سقوط قدرت دستمزد کارگران به روایت آمار و ارقام

خاورمیانه در التهاب؛ واشنگتن دندان‌های نیش خود را نشان داد / نتیجه جنگ آمریکا و یمن به کجا می‌کشد؟

خیز قالیباف برای ترمیم محبوبیت از دست رفته میان اصولگرایان/ آیا با چرخش نبویان، تندرو پِلاس‌ها مضمحل می‌شوند؟

حال همه ما خوب نیست، باور کن؛ نگاهی به تاثیر بحران‌های اقتصادی و معیشتی بر مسافرت ایرانیان

۱۴۰۳، سالی نفس‌گیر در ۱۲ سکانس و ده‌ها صحنه ماندگار/ مرور مهم‌ترین وقایع سیاسی ۱۴۰۳ روی دور تند

عبدالملک بن نوح کیست و چگونه ثبات را در قلمرو سامانیان حفظ کرد؟

صفحه اول روزنامه‌های ورزشی امروز

صفحه اول روزنامه‌های اقتصادی امروز

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

بحران در بازار لاکچری چین؛ علل و پیامدها/ طبقه متوسط در چین در مخصمه مشکلات اقتصادی

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

این مواد غذایی انسولین ساز‌های طبیعی‌اند

توصیه ای برای بهبود خواب سالمندان

هرگز این ظروف را در مایکروفر قرار ندهید

باید‌ها و نباید‌های روزه‌داری در دوران بارداری و شیردهی

چگونه می توانم مشتریان جدید جذب کنم؟

پیش بینی قیمت دلار امروز ۲۸ اسفند ۱۴۰۳/ هیجان در بازار دلار

پیش بینی قیمت طلا و سکه امروز ۲۸ اسفند ۱۴۰۳/ افزایش چشمگیر قیمت طلا و سکه در بازار