چالش‌های جمهوری‌خواهان در منطقه‌ای پرتنش؛ دولت «ترامپ - ونس»، خاورمیانه را چگونه می‌بیند؟

اقتصاد۲۴- رئیس‌جمهور سابق دونالد جی. ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا پیروز شد و در ۲۰ ژانویه به کاخ سفید بازخواهد گشت. با به‌دست‌گرفتن قدرت، دولت او احتمالا با خاورمیانه آشفته روبه‌رو می‌شود و جنگ در غزه و احتمالا لبنان نیز ادامه خواهد داشت. به گزارش شرق، نگرانی‌های اجتماعی و اقتصادی، به‌جای مسائل سیاست خارجی، بر این کمپین غالب بود. با وجود این، می‌توان با بررسی سوابق ریاست‌جمهوری ترامپ، آنچه او از آن زمان گفته است و همچنین بیانیه‌های عمومی درباره کاندیداتوری‌اش، نحوه واکنش دولت دوم ترامپ به وضعیت پیچیده خاورمیانه را بیان کرد. در‌این‌باره موضوعاتی مثل ایران، ایران و امور اسرائیل و فلسطین مورد توجه دولت ترامپ است.

ایران

ترامپ معتقد است ایالات متحده باید از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و از اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در سراسر منطقه جلوگیری کند. پس از آخرین حمله تلافی‌جویانه اسرائیل علیه ایران در ۲۶ اکتبر، ترامپ از حق اسرائیل برای دفاع از خود در‌برابر تهدید‌های ایران حمایت کرد.

پنج موضع و بیانیه کلیدی:

۱. اینکه حملات ایران علیه اسرائیل تحت نظارت او اتفاق نمی‌افتاد، روایت ثابتی است که ترامپ ارائه کرده و می‌گوید جهان امروز آشفته‌تر از زمانی است که او در قدرت بود و او حملات ایران به اسرائیل را به عنوان یکی از چندین نمونه ذکر می‌کند. ترامپ در بیانیه‌ای که پس از حمله ایران به اسرائیل در اکانت Truth Social خود منتشر کرد، اعلام کرد که جهان در آتش است و از کنترل خارج می‌شود و در دولت او، ایران کاملا تحت کنترل بود. ترامپ تأکید کرد: این جنگ کاملا قابل پیشگیری بود و نباید هرگز اتفاق می‌افتاد. اگر من رئیس‌جمهور بودم این اتفاق نمی‌افتاد.

۲. هم ترامپ و هم ونس استدلال کرده‌اند که ایران شرایط بسیار بهتری نسبت به فشار حداکثری ترامپ علیه ایران در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۱۸ دارد. ترامپ در مصاحبه‌ای با «فاکس اند فرندز» در ۱۸ اکتبر تکرار کرد که در دوران ریاست‌جمهوری او تحریم‌های شدید دولت او، ضربه مهلکی به فروش نفت ایران زده بود. ونس در پاسخ به اینکه آیا از حمله پیشگیرانه اسرائیل به ایران حمایت می‌کند یا با آن مخالفت می‌کند، اظهار کرد که دونالد ترامپ با ایجاد بازدارندگی مؤثر، ثبات را در جهان به ارمغان آورد. ونس بار دیگر بر مفهومی که ترامپ بیان کرد مبنی‌بر صلح از طریق قدرت تأکید کرد و اینکه چگونه این امر باعث شد کشور‌ها برای ثبات و صلح به ایالات متحده روی بیاورند در‌حالی‌که دیگران خارج از خط هستند.

۳. جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای. ترامپ گفته است ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد. او همچنین تأکید کرد سلاح هسته‌ای بزرگ‌ترین خطری است که ما تجربه می‌کنیم.

۴. او می‌تواند با ایران معامله کند و حتی آن را وارد پیمان ابراهیم کند. ترامپ بار‌ها اعلام کرده است که می‌تواند در مدت‌زمان کوتاهی با ایران به توافق برسد و حتی ممکن است ایران را به پیمان ابراهیم با اسرائیل وارد کند، بدون اینکه جزئیاتی درباره نحوه انجام این کار ارائه دهد. ترامپ در پاسخ به این سؤال که آیا در صورت انتخاب مجدد برای توافق با ایران دوباره مذاکره خواهد کرد، گفت: مطمئنا این کار را انجام می‌دهم و ما باید توافق کنیم؛ زیرا عواقب آن غیرممکن است. در ۱۹ سپتامبر، ترامپ در‌حالی‌که در شورای اسرائیلی-آمریکایی صحبت می‌کرد، اظهار داشت که حتی ممکن بود ایران پیمان ابراهیم را امضا کند.

۵. برجسته‌کردن تهدیدی که ایران برای آمریکا دارد، از جمله ترور. سازمان‌های اطلاعاتی و مجری قانون آمریکا به ترامپ درباره توطئه‌های ایران علیه جانش هشدار دادند در‌حالی‌که شواهد و اسنادی در‌این‌باره وجود ندارد. ترامپ در مورد دو سوءقصد اخیر علیه خود، در باتلر، ایالت پی‌وی‌سی، و وست‌پالم‌بیچ، فلوریدا، گفتگو کرد و گفت آنها ممکن است با ایران مرتبط باشند یا نباشند، در‌حالی‌که فقدان مدارک برای اثبات دخالت ایران را تأیید کرد.

امور اسرائیل و فلسطین

ترامپ خواستار پایان‌دادن به جنگ در غزه شده است، اگرچه پیام اصلی او بر اطمینان از دستیابی اسرائیل به پیروزی متمرکز بود. او از تلاش‌ها برای پیشبرد عادی‌سازی و توافق‌های یکپارچه‌سازی منطقه‌ای مانند توافق عادی‌سازی پیشنهادی اسرائیل و عربستان حمایت می‌کند.

۱. ابراز حمایت قوی از اسرائیل. ترامپ مرتب خود را «بهترین دوست» اسرائیل معرفی می‌کرد. در جریان سخنرانی ترامپ در شورای اسرائیلی-آمریکایی در واشنگتن در ۱۹ سپتامبر، او اظهار کرد ما اسرائیل را دوباره بزرگ خواهیم کرد و تأکید کرد که با رأی یهودیان آمریکایی او مدافع و محافظ آنها خواهد بود و بهترین دوست یهودی‌-‌آمریکایی خواهد بود که تا‌به‌حال در کاخ سفید داشته‌اند. او خاطرنشان کرد که این انتخابات آمریکا مهم‌ترین انتخابات تاریخ است. در همان رویداد، ترامپ همچنین به نظر می‌رسد تا حدودی یهودیان آمریکایی را در صورت شکست احتمالی انتخابات مقصر می‌داند و می‌گوید: «اگر من در این انتخابات پیروز نشوم و اگر این اتفاق بیفتد، یهودیان واقعا با آن کار زیادی خواهند داشت، زیرا اگر ۴۰ درصد، یعنی ۶۰ درصد مردم به دشمن رأی می‌دهند، به نظر من اسرائیل در عرض دو سال دیگر وجود نخواهد داشت. ترامپ بار دیگر تأکید کرد که پیوند آمریکا و اسرائیل قوی و پایدار است، اما در صورت پیروزی در انتخابات قوی‌تر و نزدیک‌تر از همیشه خواهد بود. ترامپ گفت ما باید از طریق رهبری تزلزل‌ناپذیر آمریکا و قدرت بی‌چون‌و‌چرای آمریکا به طلوع خاورمیانه جدید و هماهنگ‌تر حرکت کنیم تا در‌نهایت این لغزش خطرناک به سمت درگیری، نفرت و ویرانی را متوقف کنیم.

بیشتر بخوانید: جو بایدن دلیل شکست هریس در انتخابات آمریکا

۲. حمایت از حق دفاع از خودِ اسرائیل. ترامپ درباره دادن هر‌چیزی که اسرائیل برای دفاع از خود نیاز دارد و اجازه‌دادن به اسرائیل صحبت کرده است. ترامپ در تماس تلفنی با نتانیاهو در اوایل ماه جاری گفته است اسرائیل باید آنچه را که باید، برای محافظت از کشور انجام دهد. در جریان مراسم یادبود هفتم اکتبر در فلوریدا، ترامپ قول داد که از حق اسرائیل برای پیروزی در جنگش حمایت خواهد کرد و افزود که این اسرائیل باید سریع پیروز شود، مهم نیست چه اتفاقی می‌افتد، باید سریع پیش برود. این بازتاب اظهارات قبلی ترامپ بود که اسرائیل باید جنگ علیه حماس را در غزه به پایان برساند. ونس در سخنرانی خود در راهپیمایی «با اسرائیل بایستید» در هفتم اکتبر گفت: از آنجایی که ما بیش از هرچیز خواهان صلح هستیم و از آنجایی که می‌خواهیم از تبدیل‌شدن آن به یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر جلوگیری کنیم، از حق موجودیت اسرائیل حمایت می‌کنیم.

۳. رویکرد بایدن- هریس جنگ را طولانی کرده است. هم ترامپ و هم ونس مرتب از رویکرد بایدن- هریس در جنگ اسرائیل و حماس انتقاد می‌کردند و آن را ضعیف و متزلزل می‌دانستند. ونس استدلال کرد که اقدامات متزلزل دولت فعلی موجب کشتار غیرنظامیان و مانع از دستیابی به صلح پایدار در منطقه شده است. ونس خواستار رهبری قوی و باهوش‌تر آمریکا شد و استدلال کرد که هریس سیاست‌هایی را دنبال می‌کند که جنگ را طولانی‌تر می‌کند.

۴. حمایت از حمله اسرائیل که رهبر حماس یعنی یحیی سنوار را شهید کرد که ترامپ و ونس از این موضوع استقبال کردند.

۵. تبلیغ دستاورد خود در پیمان ابراهیم. ترامپ استدلال می‌کند که توافق‌نامه ۲۰۲۰ روابط عادی بین اسرائیل از یک سو و امارات متحده عربی، بحرین و مراکش از سوی دیگر را به‌زودی گسترش خواهد داد. ترامپ در مصاحبه‌ای با العربیه در ۲۰ اکتبر تأکید کرد که واقعا مطمئن است صلح واقعی و پایدار به‌زودی اتفاق خواهد افتاد؛ در‌حالی‌که تکرار کرد که اگر او رئیس‌جمهور بود، جنگ اسرائیل و حماس آغاز نمی‌شد.

نتیجه‌گیری: چشم‌انداز بلندمدت احتمالی سیاست منطقه‌ای ایالات متحده

این برای سیاست آمریکا در خاورمیانه در بلندمدت چه معنایی دارد؟ دو سناریو می‌تواند آشکار شود: یکی که در گذشته گیر کرده است و دیگری که آینده‌نگرتر است. سناریوی اول، که محتمل‌تر به نظر می‌رسد، این است که جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها به استفاده از طیف گسترده‌ای از موضوعات سیاست عمومی، از جمله سیاست خارجی خاورمیانه، به عنوان یک گروه حزبی و ایدئولوژیک ادامه خواهند داد. این مدلی بوده که ایالات متحده در طول ربع قرن گذشته با آن عمل کرده است و این تقسیم‌بندی‌ها از بسیاری جهات توانایی آمریکا را برای انجام کارها مختل می‌کند: ایجاد دیپلمات‌ها و رهبران نظامی، تصویب بودجه‌های مورد نیاز برای اجرای برنامه‌ها و برای پیشبرد یک استراتژی امنیت ملی منسجم‌تر در خاورمیانه.

سناریوی دوم که در‌حال‌حاضر کمتر محتمل به نظر می‌رسد، سناریویی است که در آن رهبران هر دو حزب تشخیص می‌دهند که دشمنان آمریکا، از جمله ایران، چین و روسیه به دنبال دامن‌زدن به اختلافات حزبی و ایدئولوژیک در داخل ایالات متحده بوده‌اند تا از تعقیب تعامل پایدارتر واشنگتن جلوگیری کنند. منطقا قطعا می‌توان به موارد اخیر در کنگره و دولت‌های بایدن و ترامپ اشاره کرد که در آن قانون‌گذاران و مقامات دموکرات و جمهوری‌خواه از راهروها عبور کردند و روی جنبه‌های کلیدی سیاست خارجی ایالات متحده درباره چین و روسیه با هم کار کردند.