طرح‌های سوخته باعث نجات صنعت خودرو نمی‌شود/ پشت پرده واردات خودرو‌ رانت و پول‌شویی است/ آزمون و خطا کردن خطرناک است

اقتصاد ۲۴- پیشنهاد خودرویی اخیر از سوی برخی کارشناسان به رئیس جمهور واکنش‌های زیادی را به همراه داشته است. طی چند روز گذشته تنی چند از اقتصاددانان با حضور در دفتر ریاست جمهوری و در حضور وزرا و مشاوران اقتصادی رئیس جمهور نقطه نظرات خود را بیان کردند که در همین راستا حسین عبده‌ تبریزی درباره وضعیت خودرو در بازار سرمایه به ارائه پیشنهاداتی پرداخت که این پیشنهاد‌ها از جمله عرضه خودرو در بورس و یا خروج خودرو از قیمت‌گذاری و واردات خودرو است.

این اقتصاددان معتقد است که این امر نباید به موضوعی بلندمدت تبدیل شود و باید نهایتا هم واردات آزاد شود و هم خودروسازان خود فروشنده کالای خود باشند؛ شروطی که بعید است مخالف چندانی در بازار سرمایه داشته باشد.

این ماجرا چگونه می‌تواند به صنعت و بازار خودرو کمک کند. قطعا درخواست‌ها و پیشنهاداتی که این اقتصاددان ارائه داده، زمانی در مرحله اجرا قرار گرفته بود و آزمون چنین اقداماتی نتایج خوب و مناسبی برجای نگذاشته است. به راستی چرا طرح‌های سوخته برای تقویت صنعت خودروارائه می‌دهند؟

عرضه خودرو در بورس موفق بود؟

عرضه خودرو در بورس کالا پشتوانه قانونی نداشت و سال ۱۴۰۱، دلیل ادامه نداشتن عرضه خودرو‌ها در بورس کالا و توقف این روند، همین موضوع بوده است.

اجرای این طرح علاوه براینکه نتوانست بازار و صنعت خودرو را از وضعیت رخوت و تورم خارج کند بلکه وضعیت این صنعت را به دلیل به تصویر کشاندن بی اعتمادی بازار به این صنعت، سخت‌تر و پیچیده‌تر کرد. هر چند با عرضه محدود خودرو در بورس کالا در سال ۱۴۰۱، منافع تولیدکنندگان حتی بیش از آنچه مد نظر واحد‌های تولیدی بود تامین شد، با این حال نه تنها این منافع در بلندمدت و با عرضه مداوم محصولات در بورس کالا قابل تامین نبود، بلکه انتفاع تولید کننده در ازای متضرر شدن مصرف کنندگان با خرید محصولات به قیمتی بالاتر حاصل شد که این موضوع به هیچ وجه مطلوب ما به عنوان سیاستگذار این حوزه نیست.

به طور کلی سابقه عرضه حدود ۵۰ هزار دستگاه خودرو در بورس کالا در سال ۱۴۰۱ نشان داد قیمت کشف شده در بازار بیش از قیمت مد نظر واحد‌های تولیدی با احتساب سود قانونی بوده است که این موضوع متضرر شدن مصرف کنندگان در صورت عرضه خودرو در بازار بورس را نشان می‌دهد.

واردات خودرو به نفع چه کسانی است؟

سالهاست که همه به دنبال واردات خودرو هستند، اما به دلایل مختلف از ورود خودرو به کشور جلوگیری می‌شود. حالا طرح واردات خودرو‌های کارکرده مطرح شده و باز هم برخی به دنبال به اجرا رساندن این طرح هستند. البته با توجه به نیاز شدید کشور به تولید خودرو، متاسفانه تولید کمتر از تقاضا است و همان تعداد کم نیز به صورت عادلانه و منطقی توزیع نمی‌شود. یکی از مطالبات مردم ساماندهی بازار خودرو و آزادسازی واردات خودرو‌های خارجی نو و دست دوم بوده است.

بیشتر بخوانید: رونمایی از یک نامه جنجالی درباره قیمت خودرو

بالاخره واردات خودرو‌های دست دوم توسط دولت تصویب شد و شرایطی را نیز برای واردات این نوع خودرو‌ها در نظر گرفته و برخی ابهامات نیز در مورد مصوبه دولت مطرح شده است. حالا این سوال مطرح است که واردات خودرو‌های دست دوم چقدر در تعدیل قیمت بازار خودرو در داخل کشور موثر خواهد بود؟

قطعا با توجه به هشدار‌های مکرر کارشناسان و صاحبان نظران واردات خودرو دست دوم می‌تواند وضعیت صنعت و بازار را به دلیل عدم ایجاد بستر رقابت و حتی گرانی این خودرو‌ها در بازار خودرو، سخت‌تر و مشکل دار‌تر کند.

صنعت خودرو در مسیر آزمون و خطا 

در همین رابطه امیر حسین کاکایی کارشناس صنعت خودرو در گفتگو با اقتصاد ۲۴ می‌گوید: آزمون و خطا برای صنعت خودرو خطرناک است. به نظر می‌رسد نسخه نویسی برای صنعت خودرو تمامی ندارد، در حالی که این صنعت به دنبال راهی جهت توسعه تولید است. 

وی گفت: صنعت خودرو نیازمند حرکت در مسیری است که با توجه به وضعیت تحریم و عدم حمایت مالی از این صنعت، بتواند در توسعه تولید موفق باشد.

به گفته کاکایی، پشت پرده واردات خودرو‌های دست دوم، رانت و پول‌شویی است. ابهام در مالکیت، کیفیت، ضمانت، جابه‌جایی پول و مشکلات قانونی، از جمله چالش‌های این طرح هستند که قطعا هیچ یک از این موارد با توجه به وضعیت سیاست خارجی کشور قابل حل شدن نیست.

این کارشناس ارشد صنعت خودرو از سوی دیگر با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۱ خودرو در بورس کالا عرضه شد، گفت: بورس، بازاری با ارائه دیدگاه‌های مختلف در معاملات است و اینکه در این بازار باز هم دست دولت برای تعیین قیمت و دخالت در عرضه باز باشد که نمی‌توان گفت، عرضه در بورس!

به گفته کاکایی، نمی‌توان در بازاری مانند بورس به صورت دستوری و دخالت در تعداد و قیمت خودرو آن هم از سوی دولت، عمل کرد، باید قواعد بورس به شدت مراعات شود تا مردم نتایج مثبت اجرای این چنین طرحی را ببینند و به این باور برسند که بورس کالا باعث گرانی قیمت خودرو نیست، بلکه عرضه مداوم خودرو‌ها در این بازار شفاف اتفاقا باعث متعادل شدن قیمت، به نفع مصرف‌کنندگان می‌شود.

وی تاکید کرد: با روش درست و صحیح عرضه خودرو در بورس که اقدامی منحصر برای ایران است، شرکت‌های خودروساز منتفع می‌شوند تا بتوانند خودروی بیشتری تولید کنند و از این طریق هم قیمت خودرو متعادل می‌شود. 

کاکایی ادامه داد: قطعا با دخالت دولت و تعیین قیمت‌های دستوری در بورس، نه می‌توان به چنین اقدامی اعتماد کرد و نه مردم روی خوشی در این بازار می‌بینند.