تاریخ انتشار: ۰۳:۳۶ - ۲۹ آبان ۱۴۰۳

عوامل تاثیرگذار بر جذب آهن در بدن

جذب آهن از غذاها تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار دارد و شناخت این عوامل با توجه به شیوع بالای کمبود آهن در افراد ضرورت بیشتری پیدا کرده است.

جذب آهن در بدن

اقتصاد۲۴- جذب آهن از غذا‌ها تحت تأثیر عوامل گوناگونی ازجمله نوع آهن موجود در غذا، اجزای رژیم غذایی و شرایط فیزیولوژیکی فردی قرار می‌گیرد و شناخت این عوامل با توجه به شیوع بالای کمبود آهن در افراد اهمیت دارد.

آهن موجود در مواد غذایی را می‌توان به نوع تقسیم کرد:

- آهن هِم: آهن هِم در فرآورده‌های حیوانی (گوشت، ماهی، مرغ) یافت می‌شود، نسبت به آهن غیر هم بسیار بهتر در دستگاه گوارش جذب می‌شود و کمتر تحت تأثیر مهارکننده‌های غذایی قرار می‌گیرد. این نوع آهن غذایی به طور دست‌نخورده در سلول‌های روده جذب می‌شود.

- آهن غیر هِم: آهن غیر هِم عمدتاً در غذا‌های گیاهی (حبوبات، غلات، سبزی‌ها) یافت می‌شود و به میزان کمتری در روده‌ها جذب می‌شود. آهن غیر هِم اغلب برای جذب باید به از شکل یون آهن سه‌ظرفیتی (Fe۳+) به یون آهن دوظرفیتی (Fe۲+) که محلول‌تر است، تبدیل شود.

عواملی که جذب آهن را افزایش می‌دهند

-ویتامین C (اسید اسکوربیک): ویتامین C با تبدیل آهن سه‌ظرفیتی به آهن دو ظرفیتی و تشکیل کمپلکس‌های محلول به طور قابل‌توجهی جذب آهن غیر هم را افزایش می‌دهد.

- پروتئین حیوانی: مصرف گوشت، ماهی یا مرغ در کنار منابع گیاهی آهن می‌تواند جذب آهن غیر هم موجود در آنها را افزایش دهد. وجود آهن هِم به غلبه بر اثرات مهاری برخی از اجزای رژیم غذایی بر جذب گوارشی آهن کمک می‌کند.

- روش‌های پخت: پخت‌وپز می‌تواند فراهمی زیستی آهن غیر هِم را در سبزی‌ها افزایش دهد. به عنوان مثال، کلم بروکلی پخته‌شده دارای آهن قابل‌جذب بالاتری نسبت به کلم بروکلی خام دارد.

مهارکننده‌های جذب آهن

- فیتات‌ها: فیتات‌ها که در غلات کامل و حبوبات یافت می‌شوند، می‌توانند به آهن غیر هِم متصل شده و جذب آن را مهار کنند. اثر آنها را می‌توان با مصرف هم‌زمان غذا‌های غنی از ویتامین C کاهش داد.

-پلی‌فنول‌ها: پلی‌فنول‌های موجود در چای، قهوه و برخی میوه‌ها می‌توانند با تشکیل کمپلکس با آهن، جذب آهن را کاهش دهند؛ بنابراین توصیه می‌شود این نوشیدنی‌ها در بین وعده‌های غذایی مصرف شوند و نه هنگام خوردن غذا‌های غنی از آهن.

-کلسیم: کلسیم برای جذب با آهن رقابت می‌کند و اگر این ماده معدنی در هنگام صرف وعده غذایی به مقدار زیاد مصرف شود، می‌تواند جذب آهن هِم و غیرهم را مهار کند.

فسفات‌ها: فسفات‌ها می‌توانند از طریق سازوکار‌هایی مانند تشکیل کمپلکس‌هایی با کلسیم که فراهمی زیستی آهن را کاهش می‌دهد، جذب آهن را مهار کنند؛ بنابراین به‌خصوص افرادی که رژیم‌های غذایی سرشار از کلسیم و فسفر مصرف می‌کنند، باید به این موضوع توجه داشته باشند.

تانن‌ها: این ترکیبات موجود در چای و قهوه نیز جذب آهن غیرهم را مهار می‌کنند، اما در درجه اول بر افرادی که ذخایر آهن پایینی دارند تأثیر می‌گذارند.


بیشتر بخوانید: یک میوه پاییزی و بی‌نهایت خاصیت


اگزالات‌ها: اگزالات‌ها که ترکیباتی هستند که از اسید اگزالیک به دست می‌آیند و در مواد غذایی گوناگون ویژه در سبزی‌هایی مانند اسفناج و کلم پیچ و همچنین در آجیل، شکلات و برخی میوه‌ها یافت می‌شوند.

تصور بر این بوده است که می‌توانند جذب آهن، به‌ویژه آهن غیرهم گیاهی را کاهش دهند. بااین‌حال، بررسی‌های اخیر نشان می‌دهند که تأثیر آنها ممکن است آن‌طور که قبلاً تصور می‌شد، قابل‌توجه نباشد.

از لحاظ نظری اگزالات‌ها می‌توانند به‌گونه‌ای به آهن متصل شوند که بر فراهمی زیستی آن تأثیر بگذارد. بااین‌حال شواهد تازه نشان می‌دهند این اتصال به طور قابل‌توجهی از جذب آهن مواد غذایی معمولم جلوگیری نمی‌کند و بنابراین ممکن است تأثیر واقعی آنها در یک رژیم غذایی ترکیبی نسبت به عوامل مهارکننده دیگر مانند فیتات‌ها و پلی‌فنول‌ها کمتر باشد.

بعضی پروتئین‌ها: برخی از پروتئین‌های موجود در سویا (پروتئین سویا)، شیر (کازئین) و سفیده تخم‌مرغ نیز می‌توانند جذب آهن غیر هِم گیاهی را تا حدی مهار کنند.

عوامل فیزیولوژیکی

- ذخایر آهن بدن: میزان فعلی آهن ذخیره‌شده در بدن به طور قابل‌توجهی بر میزان جذب تأثیر می‌گذارد. وقتی ذخایر آهن کم باشد، جذب افزایش می‌یابد. برعکس، ذخایر زیاد آهن بازده جذب آن را از روده کاهش می‌دهد.

اریتروپویزیس: افزایش تولید سلول‌های قرمز خون (اریتروپویزیس) می‌تواند جذب آهن را مستقل از ذخایر آهن بدن افزایش دهد که نشان‌دهنده پاسخ فیزیولوژیکی به افزایش تقاضا برای آهن است.

افراد با درک این عوامل می‌توانند رژیم غذایی خود را برای بهبود جذب آهن و جلوگیری از کمبود آن بهینه کنند.

منبع: همشهری آنلاین
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ شکل و شمایل ایستگاه راه آهن تهران ۱۳۵ سال پیش در دوران ناصرالدین شاه

محکومیت عجیب برای ۸۰۰ بار مزاحمت تلفنی به اورژانس

قیمت طلا ۱۸ عیار امروز شنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۴/ کاهش قیمت

بازگشت مهدی ترابی به پرسپولیس پررنگ‌‎تر شد

عکس/ دیدار برخی از سران دروزی‌های سوریه با نظامیان اسرائیل

عکس/ چشم انداز بی نظیر از عمارت سلطنتی ناصرالدین شاه ۱۵۰ سال پیش در شهرستانک

بانک های دولتی، خصوصی و خصولتی؛ تفاوت در چیست؟

عکس/ ژست متفاوت سرتیپ سهرابی ۳۸ سال پیش در کنار پدر شهید بابایی

بازنشستگان کارگری چشم انتظار واریز مستمری تیر ماه

عکس/ پناهگاه جنگی ۳۷ سال پیش حوالی میدان خراسان تهران

شوک تازه به سفر‌های مردم با تبدیل نان سنتی به کالای لوکس

عکس/ چهره دیده نشده بن حریث سریال مختارنامه ۴۶ سال پیش با پوشش خاص

خرید متری مسکن یک سرمایه‌گذاری است یا تهدید؟

عکس/ نماز خواندن حاج قاسم و سردار رشید پشت سر محسن رضایی

عکس/ قتل عام دسته جمعی در غزه تا ۴۸ ساعت دیگر

ادعای خبرگزاری اصولگرا درباره آغاز مذاکره ایران و اروپا

فیلم/ ژست و استایل دیدنی شیدا زخم کاری در روز تولدش

تهران در فاجعه بارترین وضعیت آبی در یک قرن اخیر

فیلم/ سوختن هزاران نخل در منیوحی آبادان

فیلم/ راه حل عجیب چمران برای قطعی آب تهران

فرار پول از بورس؛ وضعیت قرمز تالار شیشه‌ای

باد شدید و گرد و خاک در نقاط مختلف کشور

عکس/ ژست نظامی سرلشکر باقری و سردار حاجی زاده در کنار موشک خیبرشکن

معرفی تانک VT۴؛ تانک قدرتمند ارتش چین

عکس/ فتحعلی اویسی پدربزرگ شد

آب؛ پاشنه آشیل امنیت ملی/ آب پشت سد‌ها با سرعت ۳ برابر میانگین جهانی در حال تبخیر است

تظاهرات دروزی‌ها در محکومیت درگیری‌ها در سویداء

عکس/ لبخند و ژست زیبای سیمین شکارگاه در پشت‌صحنه

مکانیزم ماشه در آستانه فعال‌سازی و تأکید تهران بر غنی‌سازی؛ دو مسیر متضاد در یک بحران/ کسی که اسنپ‌بک را کاغذپاره می‌نامد، هیچ دانشی ندارد

سقوط دلار، سکوی پرتاب بیت‌کوین

سبد معیشت ایرانیان در مرز ۵۰ میلیون تومان

چراغ سبز مجلس به لایحه سازمان ملی مهاجرت

ادعای عجیب وزیر کشور درباره شرایط امنیتی ایران

ادامه جنجال بر سر لو رفتن سوالات آزمون سمپاد

مکانیسم ماشه در تعلیق؟ واکاوی پیشنهاد جدید اروپا به ایران

عکس/صحنه‌های دلخراش از جولان گرسنگی در نوار غزه

فیلم/ دختران تیم ملی هتل را روی سرشان گذاشتند!

طلای آب‌شده در روز‌های آینده به کدام سو می‌رود؟

متروکه‏‌نشینان در شهرک‏‌های صنعتی/ تعطیلی ۳۰۰۰ کارگاه در یک شهرک صنعتی اطراف تهران با افزایش قطع برق به ۴ روز در هفته

ایران در محاصره تنش آبی

بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده از جنگ با شهرفروشی؟!

ترامپ، اوباما را به تقلب در انتخابات متهم کرد

قیمت طلا و سکه ریزشی شد + جدول قیمت

برنامه قطعی برق تهران امروز یکشنبه ۲۹ تیرماه ۱۴۰۴ + جدول

گران‌ترین سدان ایرانی چند؟

اصرار مجلس کار را به مجمع کشاند؛ لایحه در انتظار تعیین تکلیف

ایران؛ صادرکننده آب مجازی در قلب خشکسالی/ در روزگار بی آبی، صادرات محصولات آب‌بر و انرژی‌بر ادامه دارد + فیلم

زنگه‌زور، روی نقطه جوش منطقه‌ای/ اضافه شدن آمریکا، معادلات چندمجهولی قفقاز را پیچیده‌تر می‌کند

سیگنال مثبت دیپلماسی به قیمت دلار

مهاجم استقلال در یک قدمی تراکتور