اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: گرمترین شهرهای ایران عمدتاً در مناطق جنوبی و جنوبغربی قرار دارند، بهویژه در استانهای خوزستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بوشهر. این شهرها به دلیل موقعیت جغرافیایی، ارتفاع کم از سطح دریا، و نزدیکی به خط استوا، گرمای بسیار زیادی را در طول سال تجربه میکنند.
اهواز یکی از شهرهای چهار فصل استان خوزستان است که هر فصل آن زیبایی مخصوص به خود را دارد. به طور کلی زمستان و بهار بهترین فصلهای اهواز هستند که از آب و هوای بسیار مطبوعی برخوردار است. دمای مرکز استان خوزستان در تابستان به بالای ۵۰ درجه سانتیگراد میرسد. طبق گفته ناسا اهواز یکی از گرمترین شهرهای جهان محسوب میشود. همچنین سازمان جهانی هواشناسی در گزارشی، لیست گرمترین نقاط کره زمین در سال ۲۰۲۴ را منتشر کرد که در آن نام اهواز، در رتبه سوم دیده میشود.
این شهر در استان خوزستان قرار دارد و به دلیل رطوبت بالا و دمای زیاد، یکی از طاقتفرساترین آبوهواها را تجربه میکند. در برخی روزها، شاخص دمای ماهشهر به بالای ۵۵ درجه میرسد. بندر ماهشهر دارای شرجیهای شدید و آزار دهنده در نیمه دوم تابستان، یعنی نیمه دوم مرداد تا اواخر شهریور میباشد به شکلی که رطوبت نسبی تا۱۰۰درصد میرسد.
بیشتر بخوانید: بهترین مکان های گردشگری در پاییز
از اواخر خرداد و اوایل تیر ماه تا معمولاً نیمه مرداد ماه، باد گرم موسوم به (تش باد)، آدم را کلافه میکند. میانگین باران سالیانه ماهشهر حدود ۲۳۳ میلیمتر است. بندر ماهشهر به سبب داشتن خاک شور و قلیایی، پوشش گیاهی آن ضعیف است و به طور پراکنده درختان کُنار و گز در آنجا دیده میشود.
این دو شهر نیز در استان خوزستان واقعاند و در تابستان دماهای بسیار بالا را تجربه میکنند. بیشینه دمای ایستگاههای هواشناسی استان در ۲۲ تیرماه ۱۴۰۳ اعلام شد که شوش با ثبت دمای ۵۱.۶ و دزفول با ثبت دمای ۵۱.۳ درجه سانتیگراد گرمترین شهرهای خوزستان بودند.
آبادان در دشت واقع شدهاست و بهعلت همسایگی با صحراهای بزرگ و سوزان نظیر صحرای بزرگ عربستان و عراق، در مجموع هوای گرم و بیابانی دارد. حداقل درجه حرارت آن در سال ۷/۱۷ و حداکثر ۶/۳۲ درجه سانتیگراد است. ایام یخبندان آن حداکثر در طول سال نه روز است. حداکثر گرما در آبادان بیش از ۵۰ درجه و شدت آن از تیر تا پایان شهریور ماه است. اختلاف گرمای شب و روز ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد و آبوهوای متغیر و غیرقابل پیشبینی دارد. حتی برخی منابع، آبادان را تنها دارای دو فصل تابستان و پاییز میدانند. محمد بن احمد شمسالدین المقدسی در احسن التقاسیم آن را «اقلیم حاره» خواندهاست. اما واقعیت این است که آبادان بهعلت قرارگرفتن در کنار اروندرود، رود بهمنشیر و رود کارون و بهطورکلی در جوار خلیج فارس دارای تابستانی بسیار گرم و زمستانی معتدل و فرحبخش است چنانکه لطافت هوای آن گردشگران زمستانی و نوروزی را به خود جذب میکند.
این شهر ساحلی نیز در استان بوشهر واقع است و به دلیل رطوبت بالا و دمای زیاد، گرمای زیادی را تجربه میکند. در حقیقت بوشهر در گوشهای از ایران قرار گرفته که به خط استوا نزدیک است و آفتاب در طول روز خصوصاً تابستان طوری تیز میتابد که میتوان روی سنگها نیمرویی جانانه درست کرد. بنابراین، این استان آبوهوایی گرم و خشک داشته و گاهی رطوبت دریا هوا را شرجی میکند. پس در نوار ساحلی خلیج فارس میتوانید انتظار آبوهوایی گرم و مرطوب را داشته باشید. میانگین کمینه و بیشینهی دمای بوشهر نیز بین ۲۵ تا ۴۲ درجه سانتیگراد است. اقلیم استان بوشهر در هفت ماه از سال گرم و خشک، در دو ماه از سال معتدل تا سرد و در سه ماه باقیمانده از سال هم معتدل تا گرم است.
به دلیل قرارگیری در نزدیکی خلیج فارس و داشتن آب و هوای بسیار گرم و مرطوب، بندرعباس نیز از گرمترین شهرهای ایران است. بهطور کلی در بندرعباس از نیمه آبان تا نیمه فروردین دارای آبوهوای مطبوعی است. ماههای اردیبهشت و خرداد هوای خشک، ماههای تیر تا مهر دارای آب و هوای مرطوب است. دمای هوای شهر بندرعباس در گرمترین روزها به ۵۲ درجه سانتیگراد و در سردترین روزها به دو درجه سانتیگراد میرسد. میانگین بارش بندرعباس در حدود ۲۰۰ میلیمتر است. جالب است بدانید همه ساله «کوه هُماگ» که با ارتفاع ۳۲۶۷متر ـ بلندترین کوه استان هرمزگان ـ در شمال دهستان سیاهو است، بارش برف را به خود میبیند.
در سیستان و بلوچستان، به خصوص در تابستان، با پدیده بادهای ۱۲۰ روزه روبرو است که گرما و گرد و غبار شدید را به همراه دارد و دمای آن به شدت بالا میرود. آب و هوای زابل از گونه بیابانی و گرم و خشک با کمینه دما منفی ۱۲ درجه و بیشینه دما ۵۳ درجه گزارش شده است. وزش باد در شهرستان در سراسر فرگردها وجود دارد، بادهای ۱۲۰ روزه که برآمده از تودههای پرفشار باختری است.
شهرستان طبس از مناطق گرم وخشک است که تابستانهای آن بسیار گرم و دارای زمستانهای نسبتاً سرد میباشد بهگونهای که در بررسی آمار بلندمدت موجود برای این شهر درجه حرارت حداکثری مطلق معادل ۱۵+ درجه و حداقل مطلق ۹- درجه سانتیگراد ثبت گردیده است که با مقایسه ارقام مربوط به درجه حرارتهای ماههای گرم و سرد سال اختلاف دمای این ماهها به بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد میرسد؛ همچنین ماندگاری گرما در فصل گرما در این شهر بهگونهای است که گاهی در اوج گرما برای روزهای متوالی بیش از ۱۲ ساعت در شبانهروز درجه حرارت هوا بالای ۴۰ درجه سانتیگراد میباشد. تبخیر یکی از عوامل مهم در مناطق خشک میباشد که بهعلت خشکی و گرمی هوا و آفتاب سوزان، وزش باد و دیگر عوامل مؤثر در این منطقه میزان تبخیر و تعرق سالیانه از مجموع آب حاصله از بارندگی بسیار بیشتر است که بیشترین مقدار تبخیر در تابستان و در گرمترین ماهها صورت میگیرد، چون علاوه بر بالا بودن دما و شدت تشعشع خورشید وزش باد در تابستانهای این منطقه مزید بر علت گشته و در بالا بودن میزان تبخیر کمک میکند.
دهلران، شهری که نامش با گرمای طاقتفرسا گره خورده، در جنوب غربی ایران و در استان ایلام واقع شده است. این شهر که بهعنوان گرمترین شهر جهان در برخی منابع شناخته میشود. به واسطه آب و هوای منحصر به فرد و جاذبههای طبیعی و تاریخی، مقصدی جذاب برای گردشگران محسوب میشود. دهلران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و قرارگیری در منطقهای با آب و هوای گرم و خشک، به عنوان گرمترین شهر جهان در برخی منابع معرفی شده است. در گرمترین روزهای سال، دمای هوا در دهلران به بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد میرسد و این گرمای طاقتفرسا، این شهر را به یکی از گرمترین نقاط کره زمین تبدیل کرده است.
شدت گرمای تابستان در شهر بافق طی ساعات اوج گرما یعنی ۱۳ تا ۱۶، طاقت شهروندان را طاق میکند. چرا که در این روزها برای قدم زدن در خیابانهای داغ شهر، صبوری لازم است و مدام باید به دنبال سایهبانی گشت که کمی نفس، تازه کرد. گرما و بادهای فصلی، دو مهمان ناخوانده در این شهرستان در طول سال هستند که اولی در فصل تابستان و دومی در تمام طول سال بر سرتاسر این منطقه خیمه میزنند. هواشناسی استان اعلام کرد، دمای هوا در شرایط استاندارد هوا، بدون در نظر گرفتن حرارتهای مصنوعی مانند گرمای آسفالت، فشردگی جمعیت، وجود خودروها و دیگر عوامل، همواره بیشتر از عدد اعلامی است.