اقتصاد۲۴- پنجشنبه، ۱ آذر ۱۴۰۳، مسعود پزشکیان، رئیسجمهور کشور، در حکمی سید محمود علوی را به سمت دستیار ویژه رییسجمهور و رئیس شورای امور اقوام، ادیان و مذاهب منصوب کرد.
سید محمود علوی، مسئولیتهایی مانند وزیر اطلاعات در دولت یازدهم، نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری، عضویت در مجلس شورای اسلامی و ریاست سازمان عقیدتی سیاسی ارتش را نیز در کارنامه خود دارد.
محمود علوی کیست؟
سید محمود علوی ۴ اردیبهشت ۱۳۳۳ در خانوادهای روحانی در لامرد یکی از شهرهای استان فارس به دنیا آمد.او هنگامیکه دوساله بود به همراه خانوادهاش به نجف اشرف، محل تحصیل پدرش، سید رضی علوی، مهاجرت کرد. او تحصیلات ابتدایی و سالهای اولیه متوسطه را در دبستان و دبیرستان علوی ایرانیان در نجف گذراند. علوی در سال ۱۳۴۹ به لباس روحانیت درآمد و تحصیلات حوزوی خود را ابتدا در حوزه علمیه نجف آغاز کرد. سپس این تحصیلات را در آبادان، حوزه علمیه قم، و تهران ادامه داد.
سید محمود علوی دوره سطح حوزه را در حوزه علمیه قم نزد اساتیدی همچون اعتمادی، محقق داماد، عباس حسینی کاشانی، باکوئی، پدر خود، و ستوده گذراند. او درس خارج را نیز از محضر استادانی برجسته مانند سید علی خامنهای، فاضل لنکرانی، ناصر مکارم شیرازی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، محمد یزدی، محمود هاشمی شاهرودی و محقق داماد آموخت.
تحصیلات دانشگاهی
سید محمود علوی در کنار تحصیلات حوزوی، مسیر علمی خود را در دانشگاه نیز ادامه داد. او در مقطع کارشناسی، در رشته علوم تربیتی از مدرسه عالی تربیتی و قضایی قم (که امروزه با نام دانشگاه قم شناخته میشود) فارغالتحصیل شد. سپس تحصیلات خود را در رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی در دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد و مدارک کارشناسی ارشد و دکتری خود را از همان دانشگاه دریافت کرد.
پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، علوی به عنوان عضو هیئت علمی دانشکده صدا و سیما فعالیت خود را آغاز کرد و در کنار آن، در دانشگاهها و مراکز علمی معتبری مانند پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، دانشکده الهیات دانشگاه تهران، دانشگاه امام صادق، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، و دانشکده علوم حدیث به تدریس مشغول شد.
رد صلاحیت برای مجلس دوازدهم
موضوع جالب در مورد علوی ردصلاحیت او برای نمایندگی مجلس در دوره نهم بود. او با وجود پیشینه چهار دوره نمایندگی در مجلس شورای اسلامی، برای نامزدی در انتخابات مجلس نهم، از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد.
مخالفین علوی؛ از مطهری تا حمید رسایی
در سال ۱۳۹۲، هنگامی که علوی برای وزارت اطلاعات معرفی شد، برخی نمایندگان مجلس از جمله حمید رسایی، نماینده تهران، با انتصاب او مخالفت کردند. مخالفان بر این باور بودند که او تجربه لازم در زمینههای اطلاعاتی و امنیتی را ندارد و برای تصدی این سمت مناسب نیست.
با این حال، علوی با کسب ۲۲۸ رأی موافق در برابر ۳۸ رأی مخالف و ۱۸ رأی ممتنع، موفق شد اعتماد مجلس را جلب کرده و به عنوان هفتمین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی منصوب شود.
دوران وزارت او با نقدهای گوناگونی همراه بود. منتقدان بر این نظر بودند که در دوره مدیریت علوی، اقتدار وزارت اطلاعات کاهش یافته و این مسئله، به گفته آنان، به گسترش نفوذ و فعالیت نهادهای اطلاعاتی موازی منجر شده است.
علوی در دوران نخست وزارتش بارها بر سر مسائل گوناگون از جمله بازداشت مدیران تلگرامی و موضوع مدیران دو تابعیتی با قوه قضاییه دچار اختلاف شد. او در مواردی اظهار داشت که مقامات قضایی در امور وزارت اطلاعات دخالت میکنند.
در همان سالهای ابتدایی وزارت، علی یونسی، دستیار ویژه حسن روحانی و وزیر پیشین اطلاعات، در اظهارنظری عنوان کرد که علوی بر وزارتخانه تسلط کامل ندارد.
در جلسه رأی اعتماد برای دولت دوازدهم نیز موضوع ضعف وزارت اطلاعات در برابر نهادهای موازی امنیتی بار دیگر مطرح شد. علی مطهری، نایب رئیس مجلس، در مخالفت با علوی اظهار داشت: ما به وزیری نیاز داریم که توان مقابله با دخالتهای سازمانها و نهادهای موازی با وزارت اطلاعات را داشته باشد. او همچنین تصریح کرد که علوی در چهار سال گذشته مرد این میدان نبوده است.
علوی در دفاع از عملکرد خود پاسخ داد:«به اختیارات واگذار شده از سوی رهبری احترام میگذاریم و حتا در صورت کاهش این اختیارات، کوچکترین واکنشی نشان نخواهیم داد. اگر رهبری تمام اختیارات وزارت اطلاعات را به نهادی دیگر واگذار کنند، دست ادب به سینه میزنیم.»
فعالیتهای پیش از انقلاب
علوی پیش و پس از انقلاب نقش فعالی در زمینههای فرهنگی و اجتماعی داشته است. او با راهاندازی و تاسیس انجمنهای مختلف و مشارکت در فعالیتهای سیاسی و فرهنگی، به تحولات اجتماعی و سیاسی آن دوران کمک کرد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در عرصههای مختلف سیاسی، اجرایی و نظامی فعالیتهای چشمگیری داشت. او در مسئولیتهای گوناگون در سطح ملی و منطقهای حضور داشت و نقش مهمی در تحولات و دگرگونیهای پس از انقلاب بازی کرد.
در ادامه به برخی این فعالیتها میپردازیم:
بنیانگذاری انجمن اسلامی جوانان آبادان در سال ۱۳۵۰
راهاندازی و تأسیس کتابخانههای گوناگون در نقاط مختلف استان فارس
انجام فعالیتهای فرهنگی، تربیتی و تبلیغاتی با محوریت نسل جوان در مناطق مختلف استان فارس
فعالیتهای پس از انقلاب:
نماینده ستاد مرکزی انقلاب اسلامی در جنوب فارس در سالهای ۱۳۵۷–۱۳۵۸
نماینده دفتر امام خمینی (ره) در لامرد در سالهای ۱۳۵۸–۱۳۵۹
نماینده شهرستان لامرد در چهار دوره (اول، دوم، چهارم و پنجم) در مجلس شورای اسلامی
مخبر و سخنگوی کمیسیونهای مختلف از جمله کمیسیون شوراها و امور داخلی، کمیسیون خاص وظیفه عمومی و کمیسیون خاص وظایف و اختیارات ریاست جمهوری در دورههای اول و دوم مجلس
معاون نظارت و بازرسی و معاون روابط عمومی و تبلیغات سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع در سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰
رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی با حکم رهبر معظم انقلاب، از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۸
تحریم ازسوی آمریکا
وزارت خزانهداری آمریکا در ۱۸ نوامبر ۲۰۲۰، محمود علوی، وزیر اطلاعات وقت ایران، را با این ادعا که او در در سرکوب اعتراضات مردمی، بهویژه اعتراضات آبان ۱۳۹۸ نقشی اساسی داشته است تحریم و مشمول محدودیتهای مالی و حقوقی کرد.
حضور در دولت چهاردهم
پنجشنبه یکم آذر ۱۴۰۳ در حکمی از سوی مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، حجتالاسلام والمسلمین سید محمود علوی به عنوان «دستیار ویژه رئیس جمهور و رئیس شورای امور اقوام، ادیان و مذاهب» منصوب شد. در این حکم، رئیس جمهور بر اهمیت تشکیل این شورا با نمایندگان اقوام، ادیان و مذاهب تأکید کرد و از علوی خواست تا با بهرهگیری از ظرفیتهای مختلف و همکاری با نهادهای ذیربط، در راستای تقویت همبستگی ملی و تحکیم وحدت بین اقوام و مذاهب تلاش کند.
متن حکم رئیس جمهور:
بسم الله الرحمن الرحیم
حجتالاسلام والمسلمین جناب آقای سید محمود علوی
نظر به مراتب تعهد، تجارب و سوابق ارزشمند جنابعالی، به موجب این حکم به عنوان «دستیار ویژه رئیس جمهور و رئیس شورای امور اقوام، ادیان و مذاهب» منصوب میشوید.
امید است با اتکال به خداوند متعال و در چارچوب قانون اساسی، اهداف سند چشمانداز، سیاستهای کلی مصوب مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی)، برنامه هفتم پیشرفت و با رعایت منشور اخلاقی کارگزاران دولت چهاردهم؛ ضمن بهرهگیری از ظرفیت صاحبنظران و فرهیختگان این حوزه، با هماهنگی نهادهای ذیربط و پیگیری مؤثر مسائل مربوط به امور اقوام، ادیان و اقلیتهای مذهبی، نسبت به تقویت همبستگی ملی، ایجاد وفاق، همدلی و تحکیم وحدت بین اقوام و مذاهب در چارچوب قوانین و مقررات کشور مجدانه کوشا باشید.
این شورا با ترکیب نمایندگانی از اقوام، ادیان و مذاهب تشکیل میشود که به پیشنهاد جنابعالی و در جایگاه مشاور رئیس جمهور در پیشبرد مأموریتها و تحقق اهداف دولت در این حوزه همکاری و هماهنگی لازم را مصروف خواهند داشت.
توفیقات روزافزون آن جناب را در انجام شایسته وظایف محوله از درگاه خداوند سبحان خواستارم.
مسعود پزشکیان
رئیس جمهوری اسلامی ایران