راز مهم علی اکبر صالحی درباره رآکتور اراک

اقتصاد ۲۴ - «من آن زمان لوله‌های مشابه را برای مخزن سوخت رآکتور اراک خریداری کردم و این درحالی بود که فقط یک نفر در کشور در قامت بالاترین مقام ارشد نظام درباره این اقدام اطلاع داشت ولی آن زمان این مطلب را اعلام نکردیم، چون می‌دانستیم که طرف مقابل بدعهدی می‌کند و حضرت آقا هم فرموده بودند مراقب بدعهدی آنها باشید.»

«حق و حقیقت را شاید بتوان برای مدتی پنهان کرد ولی در نهایت رخ نشان خواهد داد.» این سخن علی اکبر صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران است که پیرامون تکرارگویی‌ها درباره رآکتور آب سنگین اراک را با آن آغاز کرد.

صالحی که سال‌ها استمرار حضورش در مناصب مهم در سه دولت با دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد از اعتماد نظام به این شخصیت و مواضع غیرجناحی او حکایت دارد، از قضاوت کنندگان می‌خواهد که نگاه سیاسی‌شان به سیاست خارجی و داخلی و منافع ملی را براساس عقل و تدبیر و انصاف قرار دهند.

با این حال فارغ از سیاست، دیدن اقدامات این چهره معتمد نظام که نهاد تحت مسئولیتش توانست با وجود ممنوعه‌های برجام یکی از بزرگ‌ترین آورده‌ها را در صنعت هسته‌ای داشته باشد؛ برای مثال غنی‌سازی ۲۰ درصدی و ۶۰ درصد و معرفی و نمونه‌سازی چندین نسل سانتریفیوژ‌های پیشرفته تا IR ۹ با توان غنی‌سازی حدود ۴۰ برابر نسل اول، برای برخی منتقدان چندان آسان نیست؛ منتقدانی که فارغ از توجه به تعهداتی که ایران ذیل برجام پذیرفته بود، از فردای فرمان صدور اجرای این توافق، بر یک گزاره تکراری اصرار ورزیدند که ایران بالاجبار چاله‌های سازه هسته‌ای رآکتور آب سنگین اراک را با بتن پر کرده و عملاً راه توسعه و ثمربخشی این مرکز هسته‌ای را با بن‌بست مواجه ساخته است.

این در حالی بود که عکس‌های مجعول شماری از جریان‌های اپوزیسیون هم ضمیمه این ادعا می‌شد تا اندک امکانی برای تردیدافکنی نسبت به آن باقی نمانده باشد. اما روزی که قرار بود طراحی و راه‌اندازی رآکتور آب سنگین اراک رسماً متوقف و حیات و ممات آن به ناظران فنی توافق هسته‌ای سپرده شود، صالحی در مقام رئیس سازمان وقت انرژی اتمی چندان روی خوشی به آنها نشان نداد و دست روی دست نگذاشت.

او با آینده‌نگری حین مذاکره درخصوص برجام توانست با تصمیمی هوشمندانه برای لوله‌های کالاندریای تعبیه شده در رآکتور اراک که به حکم برجام مسدود می‌شد، جایگزین‌هایی خارج از تعهدات برجامی تهیه و تدارک ببیند که بعد‌ها دلیل اعتراض پر سروصدای محافل غربی ضد ایرانی و این گفته دونالد ترامپ که «دربرجام بر سر امریکا کلاه گشادی گذاشته شد»، قرار گرفت.

بیشتر بخوانید:فیلم/ چگونگی برهم خوردن توافق احیای برجام به روایت صالحی

صالحی در توضیحات جدید خود درباره ابتکار عمل پنهانی، اما راهگشایش می‌گوید: «با تحقق برجام مقرر شده بود داخل لوله‌های کالاندریای رآکتورآب سنگین اراک مسدود شود؛ بنابراین ما بر اساس طراحی جدید می‌بایست از چاله رآکتور اراک کالاندریای قدیمی را که مخزن قرار گرفتن سوخت است، خارج کنیم تا کالاندریای جدید را قرار دهیم.»

او در ادامه از تصمیم پنهانش برای تهیه ابزار مشابه برای مخزن سوخت رآکتور اراک می‌گوید و می‌افزاید: «من آن زمان لوله‌های مشابه را برای مخزن سوخت رآکتور اراک خریداری کردم و این درحالی بود که فقط یک نفر در کشور در قامت بالاترین مقام ارشد نظام درباره این اقدام اطلاع داشت ولی آن زمان این مطلب را اعلام نکردیم، چون می‌دانستیم که طرف مقابل بدعهدی می‌کند و حضرت آقا هم فرموده بودند مراقب بدعهدی آنها باشید.»

بیشتر بخوانید: فیلم/پیام مهم علی‌اکبر صالحی در روز انتخابات

او دلیل انجام این اقدام را چاره‌اندیشی برای بازگشت زودهنگام به فعالیت‌های اولیه هسته‌ای در صورت بدعهدی غرب می‌داند و می‌افزاید: «این کار را انجام دادیم که اگر قرار شد زمانی برگردیم، کار سریع انجام شود. ما لوله‌های مخزن سوخت رآکتور را که بیرون آورده بودیم با بتن پر کردیم ولی مشابه آن لوله‌ها را الان داریم و براحتی قابل جایگزینی است.»

گفته‌های رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی در واکنش به منتقدان داخلی درباره رآکتور اراک پیش‌تر هم مطرح شده بود، اما گوش شنوایی پیدا نکرده بود. چه چرخه ظهور علنی و رسانه‌ای برخی که می‌کوشند از رهاورد وارونه‌سازی واقعیات و گاه دروغ‌پردازی، بدبینی و بی‌اعتمادی را ترویج کنند، امکانی برای شنیدن حق و حقیقت نمی‌گذارد؛ اینکه پاسخ زودهنگام امروز تهران به ماجراجویی‌های غرب در آغاز عملیات بدون مرز غنی‌سازی اورانیوم تا مرز ۶۰ درصد و راه‌اندازی مجموعه قابل‌توجهی از سانتریفیوژ‌های جدید و پیشرفته که به نمایش گذاشته می‌شود، مرهون تلاش‌هایی است که دست‌اندرکاران وقت کشور از خود به منصه ظهور رساندند، اما همچنان در معرض انتقادات کسانی با نیات پنهان قرار می‌گیرد که می‌خواهند با ضرب سکه دو روی دلواپسی کارنامه روشن و پرافتخار هسته‌ای را مخدوش سازند.

با چنین ملاحظاتی صالحی گفت‌وگوی کوتاه خود را ضمن این توصیه که «واقعیت‌ها را بگویید نه اینکه بگویید بتن ریخته‌اند» با این پرسش قابل تأمل به پایان رساند: «چرا حق را لباس باطل می‌پوشانید در صورتی که حقیقت را می‌دانید؟»