تاریخ انتشار: ۱۰:۱۷ - ۲۴ آذر ۱۴۰۳

دولت یا خانوار، کدام یک سهم بیشتری از کیک اقتصاد ایران دارند؟

سهم مخارج دولت از کل مخارج اقتصاد در طول ۱۳ سال اخیر نوسانات فراوانی داشته، اما هیچ‌گاه به کمتر از ۷ درصد و بیش‌تر از ۱۶ درصد نرسیده است. این در حالی است که تنها در تابستان امسال سهم مخارج خانوار از مخارج کل، بالای ۴۰ درصد بوده است.

بازار

اقتصاد۲۴- بر اساس داده‌های مرکز آمار از وضعیت تولید ناخالص داخلی ایران به روش هزینه‌ای، سهم مخارج دولت از کیک اقتصاد از ابتدای سال ۹۰ تا انتهای تابستان ۱۴۰۳ همواره بین ۷.۵ تا ۱۵ درصد بوده است. به عبارت دیگر، اگر کل مخارج اقتصاد ایران در هر سال را به یک کیک تشبیه کنند، سهم مخارج دولت هیچ‌گاه کمتر از ۷.۵ قسمت و بیش‌تر از ۱۵ قسمت نبوده است.

محاسبات بر اساس داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که سهم مخارج دولت از کیک اقتصاد به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰ در تابستان سال ۹۰ برابر با ۱۲ درصد بوده است. این نسبت در زمستان با یک اُفت شدید به ۷.۶ درصد رسیده است. این نرخ، کمترین سهم دولت از مخارج کل اقتصاد در طول ۱۳ سال گذشته است. معمولا زمانی این سهم شدیدا کاهش می‌یابد که سرعت رشد سایر اجزای هزینه در اقتصاد – اعم از سرمایه‌گذاری، مصرف خصوصی و خالص صادرات – با سرعت بالاتری رشد کرده باشند چرا که معمولا حجم مخارج دولت در هر فصل ثابت است.

نوسانات این شاخص ادامه می‌یابد تا جایی که درست یک سال بعد، یعنی در زمستان ۱۳۹۱ به ۱۵.۳ درصد می‌رسد که بالاترین سهم در طول ۱۳ سال اخیر به شمار می‌رود. روند نزولی سهم مخارج دولت از مخارج کل اقتصاد از ابتدای سال ۹۲ شروع شده و تا سال ۹۶ ادامه یافته است. این سهم در تابستان ۹۶ تقریبا ۹ درصد برآورد شده است. پس از آن، با شیب نسبتا ملایمی که با نوسانات مقطعی فراوان همراه بوده، وارد روند صعودی شده است. نتیجه این روند صعودی خود را در این نشان داده که از سال ۹۸ به بعد، هیچ‌گاه سهم دولت از مخارج کل به کمتر از ۱۰ درصد نرسیده است. آخرین آمار‌ها نیز حکایت از آن دارد که این سهم در تابستان سال جاری نسبت به بهار کاهش یافته و از ۱۱.۷ درصد به ۱۰.۷ درصد اُفت کرده است.

در واقع، این تغییرات می‌تواند نشان دهد که مخارج دولت در مقایسه با سایر اجزای اقتصاد، نقش کمرنگ‌تری در شکل‌گیری تقاضای کل اقتصاد ایران دارد. در مقابل، بررسی‌های دیگر حکایت از آن دارد که سهم مخارج خصوصی (خانوارها) در تابستان امسال بالای ۴۰ درصد بوده و عمده تقاضای کل از سوی خانوار‌ها شکل گرفته است.

مخارج دولت

کیک اقتصاد و سهم مخارج دولت از آن

برای اندازه‌گیری کیک اقتصاد و سهمی که هر کدام از بخش‌ها در تشکیل آن داشته‌اند، روش‌های متفاوتی وجود دارد که یکی از آنها روش «هزینه» یا «مخارج» است. منظور از محاسبه تولید ناخالص داخلی به روش مخارج این است که با محاسبه مخارج انجام شده در اقتصاد به عنوان تقاضای کل ایجاد شده در اقتصاد به رقم تولید ناخالص داخلی دست یابیم. زیرا در شرایط عدم تعادل (از نوع کمبود تقاضا)، مقدار تولید تحقق یافته معادل با مخارج انجام شده و معادل با تقاضای ایجاد شده در دوره مورد نظر است.


بیشتر بخوانید:  تصویری که رئیسی در اولین روز دانشجو از اقتصاد ایران ارائه داد و آنچه پزشکیان ترسیم کرد؛ کدام‌یک واقعیت دارد؟/ مقایسه اقتصاد کشور در ۲ دولت اخیر


به طور کلی، در شرایط کمبود تقاضای موثر، تولید تحقق یافته معادل با تقاضای کل موجود است و نه تولید متناظر با ظرفیت کامل. بنابراین، می‌توان با محاسبه تولید تحقق یافته – که تابعی از مقادار تقاضای موجود و معادل با آن است – به رقم تولید ناخالص داخلی دست یافت.

در این روش، مانند سایر روش‌های اندازه‌گیری کیک اقتصاد، ابتدا کل اقتصاد به چند جزء مشخص تقسیم می‌شود. در اقتصاد کلان، هدف افزایش تقاضای موثر است و لذا باید عوامل تاثیرگذار بر اجزاء مخارج کل، که تقاضای کل را خواهند ساخت، مشخص شوند. این عوامل شامل «مخارج خصوصی»، «سرمایه‌گذاری»، «مخارج دولت»، «صادرات» و «واردات» می‌شود.

در واقع در این روش، مخارج کل کشور برابر با «مخارج مصرفی»، «مخارج سرمایه‌گذاری»، «مخارج دولت روی کالا‌های داخلی» و «مخارج خارجیان روی کالا‌های داخلی» است.

در حالی که این اجزا در هر دوره تغییر می‌کنند و رفتاری پویا دارند، جزء «مخارج دولت» رفتاری برون‌زا دارد و هر ساله توسط سازمان برنامه‌وبودجه تعیین و توسط مجلس تصویب می‌شود. بنابراین، مخارج دولت از پیش برای سال پیش رو تعیین شده و رقم آن در هر فصل تقسیم می‌شود. بنابراین، ماهیت برون‌زا دارد و ثابت در نظر گرفته می‌شود.

با این حال، نکته مهمی که در خصوص مخارج دولت وجود دارد این است که منظور از مخارج دولت، تمام مخارج نیست بلکه منظور هزینه‌هایی است که روی کالا‌ها و خدمات تولید شده در سال جاری صورت گرفته است. زیرا بخشی از هزینه‌های دولت ممکن است روی کالا‌های مربوط به سال‌های قبل انجام شود. بنابراین، تنها مخارجی از دولت که روی کالا‌ها و خدمات تولید شده امسال صورت گیرد در حساب‌های ملی به عنوان بخشی از تولید ناخالص داخلی لحاظ می‌شود. همچنین، بخشی از مخارج شرکت‌های دولتی که توسط دولت روی کالا‌ها و خدمات داخلی صورت می‌گیرد نیز در ذیل همین بخش جای می‌گیرد.

منبع: اکو ایران
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع موتورسیکلت در بازار امروز + جدول

قیمت انواع گوشی موبایل سامسونگ، شیائومی و نوکیا + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۴ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت انواع زعفران + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسر امروز + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۴ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۴ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۴ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ بازدید مسعود پزشکیان از رودخانه کارون

عکس/ دیدار ظریف با مقامات فنلاند، قطر، سوئیس در داووس

عکس/ ساکت الهامی ۵ ماه محروم شد

عکس/ انعکاس سخنان جواد ظریف در اجلاس داوس در تایمز اسرائیل

عکسی تکان دهنده و ناگوار از نتیجه جنگ در غزه

عکس/ یادداشت پزشکیان در دفتر قرارگاه مرکزی کربلا

عکس/ استوری جدید پسر قاضی مقیسه درباره قاتل پدرش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

ورزش‌های الکترونیکی و بازی‌های ویدئویی جهان در قبضه اعراب/ رقابت ریاض و ابوظبی بر سر جذب بهترین گیمرهای دنیا

میدان توپخانه چرا میدان امام خمینی شد؟

عکس/بهرنگ علوی در کلاردشت چه می‌کند

دردسر جدید بایرن: رئال کیمیش را وسوسه کرد!

جوانی که قرار است به جای ماشاریپوف بدرخشد

کشف شهر زیرزمینی در ابرکوه یزد

گفت‌وگوی تلفنی ولی‌عهد سعودی با وزیر خارجه آمریکا

ستاره گرانقیمت استقلال آواز جدایی سر داد؟

جانشین ساکت الهامی مشخص شد

پزشکیان: به دنبال زندگی در صلح هستیم

نیویورک تایمز: ترامپ حفاظت امنیتی از پمپئو و دستیار سابقش برایان هوک را لغو کرد

قطعی برق تمام شد؟

اشاره غیرمستقیم پزشکیان درباره توافق با آمریکا

وزارت نیرو: سطح تراز دریای خزر از سال ۱۴۰۰ یک متر کاهش یافته

محبوب‌ترین تیم باشگاهی انگلیسی مشخص شد

عکس/راه اندازی ایرلاین جدید بابک زنجانی در ایران!

معرفی نامزد‌های نهایی اسکار ۲۰۲۵

ارتش اسراییل مهلت ۳۰ روزه از امریکا خواست

معرفی هلیکوپتر بدون سرنشین کِی-مکس کامان

هرمز چهارم ساسانی کیست و دوران سلطنتش چگونه بود؟

ساخت یک بازی موبایلی برای ترویج حجاب

اداره کل هواشناسی استان تهران اطلاعیه داد

نحوه تأمین بازار شب عید و ماه رمضان اعلام شد

خسارت دو میلیارد تومانی یک بلاگر به مکان تاریخی

ماجرای ۲ تبعه عراقی که در اهواز ربوده شدند

آغاز پروژه اتصال ریلی ایران و عراق پس از ۲۰ سال

خانواده‌های کمیته امداد و بهزیستی با اشک و آه پول کاشت ناخن طلب می‌کنند

مبلغ پیشنهادی ماتزاری به پرسپولیس مشخص شد

پیشروی سریع آتش‌سوزی جدید در لس‌آنجلس

آن پریزاد سبزپوش قصه‌ای از مهاجرت در سال قحطی است

ماجرای تیراندازی سمت مردم در زابل

۲ حکم بازداشت دیوان لاهه علیه سران طالبان

کودکان لحظه مرگ چه می‌بینند؟

ناسالم‌ترین نوشیدنی‌ها را بشناسید

فیلم/ تغییرات دونالد ترامپ در طول زمان

کدام اتباع از ایران اخراج می‌شوند؟

قیمت جدید کالا‌های اساسی امروز ۴ بهمن ۱۴۰۳+ جدول

سد‌های تهران فقط ۹ درصد پرشدگی دارند

عکس/ خودروی زیرپای هایده و فردین چه بود؟

قیمت روز زعفران + جدول

قیمت انواع موتور سیکلت در بازار + جدول

تفریح پرخطر زمستانی در همدان

قیمت انواع لپ تاپ ایسر + جدول

قیمت گوشی سامسونگ، شیائومی و نوکیا + جدول

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

عکس/ دیدار جولانی با وزیر خارجه بلاروس

ضربه سنگین و غیرمنتظره جولانی به پوتین

فیلم/ گاف وحشتناک مسعود پزشکیان سوژه شد

ادامه بلاتکلیفی روی نیمکت پرسپولیس