آسمان غرق در دود مازوت و صنایع ایران بدون برق در خواب زمستانی

اقتصاد۲۴-قطعی مکرر برق در صنایع و جایگزینی آن با سوخت مازوت، این روز‌ها نگرانی‌های زیادی را در جامعه برانگیخته است. در حالی که بسیاری از صنایع بزرگ به دلیل کمبود برق با توقف تولید مواجه شده‌اند، استفاده از مازوت به عنوان یک راه‌حل جایگزین، خود به چالشی جدید تبدیل شده است؛ چالشی که در آن هم محیط‌زیست آسیب می‌بیند و هم آسمان شهر‌ها زیر بار آلودگی خم می‌شود.

ماجرا از کمبود گاز و افزایش مصرف خانگی در فصل سرما شروع شد. شرکت‌های برق برای جبران این کمبود، تصمیم به قطع برق صنایع گرفتند تا شبکه برق‌رسانی کشور دچار فروپاشی نشود. با این حال، صنایع بزرگ نظیر پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها و حتی برخی از کارخانه‌های تولیدی برای ادامه فعالیت مجبور به استفاده از مازوت شدند. مازوت، سوختی سنگین و ارزان‌قیمت است که به دلیل آلایندگی بالا، استفاده از آن سال‌هاست در بسیاری از کشور‌های جهان ممنوع شده است.

گفتنی است پس از آغاز قطع برنامه‌ریزی شده برق در بخش خانگی، قطع برنامه‌ریزی شده برق در بخش صنایع نیز آغاز شده و برنامه‌های قطع برق به صنایع و شهرک‌های صنعتی اعلام شده است.

درحالی که مسوولان دولت ابتدا تأکید داشتند که مازوت نسوزانیم تا سلامت مردم به خطر نیفتد و به‌ازای آن خاموشی‌های منظم خانگی اعمال کنیم، هم مازوت در نیروگاه‌ها و صنایع به‌دلیل کمبود سوخت نیروگاهی و صنعتی، سوزانده شد و آثار آن در آلایندگی هوای شهر‌ها مشهود بود و هم قطع برنامه‌ریزی شده برق خانگی اعمال شد.

دوباره مسوولان امر اعلام کردند که قطع برق بخش خانگی با برنامه‌های منظم، به‌دلیل ناترازی گاز و کمبود سوخت، بهتر از قطع برق بخش صنعتی است و برق صنعتی قطع نخواهد شد.

با این حال، علاوه بر اعلام و اعمال برنامه‌های خاموشی برق در بخش خانگی، قطع برق صنایع نیز با عنوان مدیریت سوخت زمستانی آغاز شده است. البته قطع برق صنایع نیز قرار است بر اساس برنامه‌های اعلامی باشد تا فعالان صنعتی بتوانند خود را با برنامه‌های قطع برق هماهنگ کرده تا کمترین اختلال ممکن در فعالیت بخش تولید حاصل شود.

بیشتر بخوانید:عکس/ پل طبیعت تهران خاموش شد

بر اساس گزارش‌های رسمی، مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها و صنایع ایران، طی ماه‌های اخیر به سطح نگران‌کننده‌ای رسیده است. میزان آلاینده‌های منتشرشده از این سوخت، به‌ویژه گوگرد و ذرات معلق، کیفیت هوا را به‌شدت کاهش داده است. شهروندان در شهر‌های بزرگ مانند تهران، اصفهان و مشهد با آسمانی تیره و شاخص آلودگی خطرناک مواجه شده‌اند. این وضعیت، علاوه بر ایجاد مشکلات تنفسی برای مردم، موجب تعطیلی مدارس و کاهش کیفیت زندگی شده است.

اما داستان فقط به آلودگی هوا ختم نمی‌شود. قطع برق صنایع به کاهش تولید و افزایش بیکاری نیز دامن زده است. بسیاری از کارخانه‌ها که وابستگی شدیدی به برق دارند، با توقف خطوط تولید روبه‌رو شده‌اند. این وضعیت باعث کاهش عرضه محصولات صنعتی و در نهایت، افزایش قیمت کالا‌ها در بازار شده است. از سوی دیگر، صنایع کوچک‌تر که امکان استفاده از مازوت را ندارند، عملا از چرخه تولید خارج شده‌اند.

در این میان، کارشناسان محیط‌زیست هشدار می‌دهند که تداوم مازوت‌سوزی می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به اکوسیستم کشور وارد کند. استفاده از این سوخت آلوده‌کننده، نه‌تنها سلامت عمومی را تهدید می‌کند، بلکه به منابع طبیعی، خاک و حتی آب‌های زیرزمینی نیز آسیب می‌زند.

مسوولان دولتی، اما معتقدند که این یک تصمیم ناگزیر است. به گفته آنها، قطع برق صنایع و استفاده از مازوت، راه‌حلی موقتی برای عبور از بحران انرژی است. با این حال، منتقدان بر این باورند که نبود برنامه‌ریزی مناسب در حوزه انرژی طی سال‌های گذشته، ریشه اصلی این بحران است. آنها می‌گویند که سرمایه‌گذاری اندک در انرژی‌های تجدیدپذیر، افزایش بی‌رویه مصرف گاز و ناکارآمدی زیرساخت‌های انرژی، کشور را به این نقطه رسانده است.

حال، این سوال مطرح است: چه کسی بهای این بحران را می‌پردازد؟ شهروندانی که هوای آلوده را تنفس می‌کنند، کارگرانی که شغل خود را از دست می‌دهند یا صنایعی که زیر بار تعطیلی خرد می‌شوند؟ هر پاسخی که به این سوال داده شود، یک چیز قطعی است؛ نیاز به یک تغییر اساسی در سیاست‌های انرژی کشور بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. آیا این تغییرات به‌موقع انجام خواهد شد یا همچنان شاهد آسمانی تیره‌تر و اقتصادی شکننده‌تر خواهیم بود؟

تا آن زمان، شهروندان هر روز صبح با این امید چشم باز می‌کنند که آسمان کمی آبی‌تر باشد؛ امیدی که شاید در میان دود مازوت کم‌فروغ شده است.

منبع: تعادل