جهان در سالی که گذشت؛ سال ۲۰۲۴ دنیا در آتش و بحران به آزمون نشست + ویدیو

اقتصاد۲۴-  ۲۰۲۴ به آخر خط رسیده است؛ سالی که زمین باز هم زخم‌های عمیق‌تری برداشت و جنگ، همچون شبحی سیاه، بر زندگی میلیون‌ها انسان سایه افکند. در حالی که نگاه‌ها به غزه، اوکراین و لبنان دوخته شده بود، مرگبارترین نبرد‌ها در سودان جریان داشت. سقوط دولت مدنی سودان به دست نظامیان، آتش ناآرامی‌های داخلی را شعله‌ور کرد. در همین حال، جنگ اوکراین و روسیه که از فوریه ۲۰۲۲ آغاز شده بود، در این سال به روز هزارم خود رسید و همچنان بزرگ‌ترین بحران ژئوپلیتیکی اروپا باقی ماند؛ بحرانی که زخم‌های انسانی و اقتصادی‌اش منطقه را از پا انداخته است.

اما خاورمیانه نیز آشفته‌تر از همیشه بود. از اکتبر ۲۰۲۳، جنگ اسرائیل و حماس با شدتی بی‌سابقه ادامه یافت و در سال ۲۰۲۴ دامن حزب‌الله لبنان را نیز گرفت. ترور فرماندهان ارشد حماس و حزب‌الله، از جمله اسماعیل هنیه، یحیی سنوار و شیخ حسن نصرالله، صحنه‌ای خونبار را رقم زد. ترور هنیه در تهران همزمان با انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری در ایران و آغاز به کار دولت چهاردهم بود که در پی سقوط بالگرد حامل رئیس جمهور سیزدهم و مرگ ابراهیم رئیسی صورت گرفته بود.

 درگیری دیرینه بین ایران و اسرائیل نیز در سال ۲۰۲۴ شدت گرفت و با مجموعه‌ای از حملات مستقیم، عملیات مخفیانه، حملات سایبری و نبرد‌های نیابتی در منطقه ادامه یافت. ایران دو بار به صورت مستقیم به اسرائیل حمله کرد و اسرائیل نیز حمله گسترده‌ای را علیه مراکز حساس نظامی و هسته‌ای ایران ترتیب داد. اما ۲۰۲۴ فقط میدان جنگ نبود؛ بلکه سال صندوق‌های رأی هم بود. ۷۶ کشور انتخابات برگزار کردند؛ از پیروزی ترامپ در آمریکا گرفته تا شکست محافظه‌کاران در بریتانیا پس از ۱۴ سال. در بنگلادش، مردمی که ۱۵ سال زیر سایه دیکتاتوری بودند، با رهبری دانشجویان توانستند یک دولت تکنوکراتیک موقت ایجاد کنند. در سوریه نیز، سرنوشت بشار اسد با تمام هزینه‌های هنگفتش به سقوط انجامید و هیئت تحریرالشام، شورشیان قدرتمند، کنترل دمشق را به دست گرفتند.

در جبهه اقتصادی، گزارش منتشرشده توسط صندوق بین‌المللی پول در ژوئن ۲۰۲۴ نشان‌دهنده کاهش سرعت رشد اقتصادی جهان بود. جنگ میان روسیه و اوکراین، بحران‌های ناشی از بدهی‌های کلان و چالش‌های اقلیمی از مهم‌ترین عوامل این رکود محسوب می‌شدند. در همین حال، ارزش کل بازار رمزارز‌ها از آغاز سال ۲۰۲۴ جهشی دوبرابری را تجربه کرد و از ۱.۶۵ تریلیون دلار به ۳.۶۵ تریلیون دلار رسید. دارایی‌های دیجیتال به‌ویژه در قالب بیت‌کوین و استیبل‌کوین‌ها جایگاهی برجسته در اقتصاد جهانی به‌دست آوردند، به‌طوری‌که بیت‌کوین همچنان بیش از نیمی از ارزش کل این بازار را در اختیار دارد. 

بیشتر بخوانید:چشم انداز اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۵ / پیش بینی اقتصاد‌های توسعه یافته و ارز‌ها

اقتصاد چین نیز در سال ۲۰۲۴ با افت رشد مواجه شد؛ این کاهش که ناشی از بحران‌های داخلی مانند بازار مسکن و بدهی‌های سنگین بود، با تشدید تنش‌های تجاری با آمریکا همراه شد. با این حال، چین از طریق گسترش پروژه "کمربند و جاده" به کشور‌های آفریقایی و آسیایی نفوذ خود را تقویت کرد؛ اقدامی که واکنش‌ها و تنش‌های بیشتری را از سوی ایالات متحده و دیگر کشور‌ها به همراه داشت. 

سال ۲۰۲۴، اما یکی از تلخ‌ترین سال‌ها از منظر فجایع طبیعی بود. بر اساس گزارش شرکت بیمه «سوئیس ری»، این سال به‌عنوان گرم‌ترین سال ثبت‌شده در تاریخ شناخته شد. بلایای طبیعی در این سال خسارتی بالغ بر ۳۱۰ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی وارد کردند که انعکاسی از پیامد‌های وخیم تغییرات اقلیمی است. طوفان‌های سهمگین در کالیفرنیا و سیل‌های گسترده در جنوب شرق اسپانیا نمونه‌هایی از این فجایع بودند؛ سیل‌هایی که در ۲۹ اکتبر، مناطقی همچون والنسیا و اندلس را درنوردید و جان ۲۲۷ نفر را گرفت و خسارات گسترده‌ای برجای گذاشت. 

اکنون که جهان در آستانه ورود به سالی تازه ایستاده، سوال اصلی این است که آیا مسیر پیش‌رو روشن‌تر خواهد بود یا تاریک‌تر؟ ادامه آشفتگی در خاورمیانه، صعود شتابان هوش مصنوعی، فشار‌های تورمی جهانی و ناآرامی‌های زمین شاید تنها پیش‌نمایشی از آینده‌ای پرابهام باشد.

منبع: امتداد