سعید جلیلی استاد تریبون‌های یک طرفه

اقتصاد۲۴- کم‌تر پیش می‌آید که با بازگویی روایت‌های تاریخی از لطمه‌هایی که به ایران خورده، نام یک شخصیت به گوش نرسد. سعید جلیلی تا چند ماه پیش، نامش به پرونده کرنست، قطعنامه‌های فصل هفتمی علیه ایران و تحریم‌های ظالمانه گره خورده بود. با افشاگری‌های اخیر، اما پرونده حوادث تلخ سال ۸۸ نیز به کارنامه‌اش اضافه شده است.

«مصطفی سنایی فر»، قائم‌مقام سابق دادستان ویژه روحانیت در یادداشتی به نقش «سعید جلیلی» در استمرار حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری و مانع‌تراشی‌های او در مسیر آرام شدن فضا اشاره کرده است.

این وکیل دادگستری در تابناک نوشته: «در اولین روز‌های اتفاقات ناگوار سال ۸۸، بنده به اتفاق سه نفر از قضات عالی رتبه کشور خدمت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رسیدیم... از ایشان تقاضا کردیم پادرمیانی نموده و نسبت به ختم مسالمت‌آمیز و عادلانه آن حوادث اقدام نمایند. ایشان فرمودند بنده و آیت‌الله هاشمی شاهرودی ریاست قوه قضاییه و آقایان لاریجانی و محسن رضایی و برخی دیگر از مسوولین آن زمان به آقای میرحسین موسوی پیشنهاد دادیم که در صداوسیما سخنرانی کنند ... و همه مسئولین این موضوع را پذیرفتند و آقای موسوی نیز قبول نمودند».

قائم‌مقام سابق دادستان ویژه روحانیت در ادامه نوشته: «تنها کسی که با توجه به اختیاراتی که در دبیرخانه شورای امنیت ملی داشت و خود را مستظهر به برخی حمایت‌ها می‌دانست، شخص آقای سعید جلیلی بود. بعد‌ها از آیت‌الله هاشمی شاهرودی و آقای لاریجانی و آقای محسن رضایی سؤال نمودم که اظهار داشتند تنها مانع انجام آن سخنرانی و ختم غائله، شخص آقای سعید جلیلی بود».

جلیلی در مقابل همه!

این اولین بار در چند ماه گذشته نیست که نقش جلیلی در استمرار حوادث سال ۸۸ افشا می‌شود. ۱۲ آبان‌ماه ۱۴۰۳، علی لاریجانی، مشاور عالی رهبری در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین گفته بود که پیشنهاد سخنرانی میرحسین موسوی در تلویزیون که با موافقت سطوح بالای حاکمیتی همراه بود، با سنگ‌اندازی سعید جلیلی مواجه شد.

با این حال، اما پس از گفت‌وگوی علی لاریجانی با خبرآنلاین، سعید جلیلی به سیاق همیشگی سکوت پیشه کرد و در عوض، لشکری از حساب‌های کاربری در حمایت از او، به لاریجانی حمله کرده و با ارجاع به نقل‌قولی از مرحوم شاهرودی، رییس وقت قوه قضاییه، روایتش از آن سال را «دروغ» خواندند. در ۹ دی‌ماه، یعنی حدود ۲ ماه پس از نخستین افشاگری، سعید جلیلی در یک سخنرانی به مناسب سالروز راهپیمایی ۹ دی ۸۸ در محله کهنز شهریار، برای اولین بار به آن واکنش داد و گفت: «رهبری از همان روز‌های اول از این قضایا تحت عنوان فتنه یاد می‌کردند، اما امروز مشاهده می‌کنیم که عده‌ای می‌گویند اگر فلان اتفاق می‌افتاد، مسائل حل می‌شد».

بیشتر بخوانید:جلیلی و خواب‌هایی که هیچ وقت تعبیر نمی‌شود/ باخت جلیلی در انتخابات شکست تئوری سایه نشینی

جلیلی در آخرین جلسات هفتگی‌اش در حوزه هنری با اشاره به روایتی از زبان مرحوم هاشمی شاهرودی، ممانعتش از سخنرانی تلویزیونی میرحسین موسوی را تکذیب کرد.

این درحالی بود که طبق بررسی‌ها، تمایل به حل مسائل آن سال در فضایی آرام، در سطوح بالای حاکمیت دیده می‌شد. «محمد هاشمی»، فرزند مرحوم هاشمی رفسنجانی در این باره گفته: «آقای هاشمی می‌گفت مسائلی که در پی انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۸ به وجود آمده است، باید در فضایی آرام حل شود. او می‌گفت به‌هر‌حال با همین آماری که اعلام شد، رأی‌دهندگان به آقای موسوی ۱۳میلیون نفر هستند که تعداد کمی نیستند. او قائل به ایجاد یک تعامل ملی بود».

صادق خرازی، دیپلمات پیشین و چهره سیاسی اصلاح‌طلب نیز در یک گفت‌و‌گو در این مورد گفته بود: «من آن روز‌ها با خیلی از دوستان در تماس بودم. با آقای هاشمی رفسنجانی و دکتر روحانی و چهره‌های مطرح دیگر رایزنی داشتیم. برای حل مسایل حتی آقای حاج قاسم سلیمانی و دکتر باقر قالیباف سعی می​‌کردند ماجرا را کنترل کنند تا خدای ناکرده کار از دست نرود. برخی اوقات آقایان سلیمانی و قالیباف با هم و گاهی جدا با بزرگان برای برون رفت از بحران رایزنی می‌کردند».

تمام این روایت‌ها و نقل قول‌ها نشان‌دهنده اراده ارکان حاکمیت برای کنترل وضعیت پیش‌آمده پس از انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ است. سعید جلیلی، اما با استفاده از جایگاهش در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، یک‌تنه در برابر این اراده ایستادگی کرد و مسیر اتفاقات آن سال را به جهت دیگری هدایت کرد.

استاد تریبون‌های یک‌طرفه!

تا کنون چند مقام سابق، عملکرد سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی را به صراحت زیر سوال برده‌اند. جالب‌تر آنکه سعید جلیلی با علاقه‌ای که به تریبون‌های یک‌طرفه داشته، هرگز حاضر به مناظره با هیچ‌یک از منتقدانش نبوده و اظهارات جنجالی‌اش را تنها در جلسات هفتگی میان دوستان یا در کارگروه‌های دولت سایه که خودش ترتیب می‌بیند، به زبان می‌آورد.

در میانه‌ی کارزار‌های انتخاباتی ریاست جمهوری اخیر، بیژن زنگنه، وزیر نفت دولت‌های یازدهم و دوازدهم برای چندمین بار سعید جلیلی را به مناظره درباره پرونده کرسنت دعوت کرد. زنگنه در ویدیویی که منتشر کرد، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی را عامل اصلی لغو شدن قراداد کرسنت و زیان ۳۰ میلیارد دلاری به ایران معرفی کرد. با این حال جلیلی پیشنهاد مناظره را نپذیرفت.

در موارد دیگر نیز، طبق مشاهدات، جلیلی هرگز در برابر خبرنگاران نیز حاضر به پاسخگویی به شائبه‌های جنجالی‌اش نبوده است.

با این حال در مورد انتخابات ۸۸ عجیب آن است که سعید جلیلی که به گفته مشاور رهبری و یک مقام قضایی وقت، یکی از اصلی‌ترین موانع ختم مسالمت‌آمیز اعتراضات خیابانی بوده، در نهایت مصوبه حصر میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی را به دست خود در شورای عالی امنیت ملی امضا می‌کند. به عبارت بهتر،