افزایش قاچاق چوب در جنگل‌های هیرکانی؛ گنج یابی چالش تازه جنگل‌های ایران!

اقتصاد۲۴- جنگل هیرکانی که از آن به عنوان فسیل زنده یا موزه طبیعی نیز یاد می‌شود گونه‌های گیاهی زیادی در خود جای داده و با توجه به سابقه تاریخی این جنگل‌ها که به دوران سوم زمین‌شناسی (ژوراسیک) یا همان عصر دایناسور‌ها می‌رسد، حفاظت از این فسیل زنده منحصر‌به‌فرد امری ضروری است.

اما با همه این ارزشمندی، عده‌ای سودجو به‌راحتی اقدام به قاچاق چوب و نابودی پوشش گیاهی این جنگل‌ها می‌کنند و با توجه به زیاد بودن عرصه‌های منابع طبیعی و محدود بودن اعتبارات و نیرو‌های دولتی برای برخورد با متخلفان، متاسفانه این رویه همچنان ادامه دارد، تا جایی که در برخی از مناطق استان گلستان مانند جنگل روستای تقرتپه شاهد نابودی بخشی عظیمی از عرصه‌های منابع طبیعی هستیم.

نابودی ۵۰ هکتار از جنگل‌های هیرکانی؛ فقط در یک روستا

شهاب کتولی، یکی از اهالی تقرتپه گرگان و از فعالان محیط زیست، در این خصوص به تجارت‌نیوز می‌گوید: «متاسفانه سارقان چوب و حفاران غیرمجاز اقدام به تخریب جنگل‌های انبوه و تاریخی واقع در این روستا می‌کنند.»

او با تاکید بر اینکه تصاویر تخریب این جنگل‌ها به قدری بغض‌آور است که اشک هر بیننده‌ای را درمی‌آورد ادامه می‌دهد: «تقرتپه یکی از روستا‌های گردشگری گلستان است که علاوه بر منابع طبیعی زیبا، چشمه‌ها و جنگل، میراث فرهنگی زیادی را نیز در خود جای داده، اما متاسفانه به دلیل مسئولیت‌ناپذیری منابع طبیعی و وجود عده‌ای سودجو، این جنگل هیرکانی رو به نابودی است.»

او می‌گوید: «نزدیک به ۵۰ هکتار از این جنگل در طول سال‌های گذشته نابود شده و متاسفانه مسئولان امر اقدامی برای احیای آن نیز نکرده‌اند.»

حمله گنج‌یابان به جنگل

روستای تقرتپه به دلیل موقعیت استراتژیک خود، سه حوزه جنگلی بزرگ دارد. یکی از این مناطق، به نام «بادو» که محدوده‌ای باستانی در دل جنگل است، مورد سوءاستفاده گنج‌یابان قرار دارد؛ آنها با تخریب جنگل به دنبال اشیای به‌اصطلاح زیرخاکی هستند. البته در این مساله علاوه بر منابع طبیعی، میراث فرهنگی نیز مسئولیت حفاظت از منطقه را دارد.

کتولی توضیح می‌دهد: «اگر همین زیست‌بوم در مازندران قرار داشت، بیشتر تحت محافظت قرار می‌گرفت و اگر در گیلان بود، هزاران مستند از آن ساخته می‌شد، اما، چون در روستای تقرتپه گرگان واقع شده است این توجه وجود ندارد.»

توقف طرح جنگلداری، مردم منطقه را بیکار کرد

متاسفانه سوءاستفاده از جنگل و قاچاق چوب، به دلیل شرایط اقتصادی مردم گلستان، در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

سرهنگ عیسی گلبینی، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی گلستان، در خصوص جرایئم و تخلفاتی که در حوزه منابع طبیعی رخ می‌دهد و اقدامات انجام‌شده به تجارت‌نیوز می‌گوید: «تخلف در حوزه منابع طبیعی و تخریب جنگل‌ها، همیشه وجود داشته و دارد که یکی از دلایل اصلی آن شاید شرایط اقتصادی مردم منطقه باشد.»

بیشتر بخوانید:نقشه عجیب احمدی‌نژاد برای هیرکانی؛ فروش خاک جنگل‌های هیرکانی به قیمت هر کیلو ۱۲ هزار تومان

او می‌افزاید: «یگان حفاظت در مواردی یک متخلف را چند بار دستگیر و جریمه می‌کند، اما باز این مساله تکرار می‌شود و اثر بازدارنگی تخریب منابع طبیعی در حدی نیست که مجرمان این کار را دوباره تکرار نکنند.»

گلبینی با بیان اینکه نرخ جرایم پرونده‌ها در سال جاری چند برابر افزایش یافته است توضیح می‌دهد: «با وجود این، چالش تخریب جنگل همچنان ادامه دارد. زمانی که طرح جنگلداری در روستا‌های تقرتپه، جعفرآباد و والش‌آباد اجرا می‌شد، برای بسیاری از افراد منطقه شغل ایجاد شده بود، اما بعد از تعطیل شدن طرح این افراد نیز بیکار شدند.»

احیای جنگل‌ها تنها با کاشت نهال میسر نمی‌شود

رسول مقسم، رئیس اداره جنگلکاری منابع طبیعی گلستان، نیز درباره اقداماتی که برای احیای جنگل‌های هیرکانی به‌ویژه جنگل روستای تقرتپه انجام شده است به تجارت‌نیوز می‌گوید: «برش استانی گلستان در طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در سال ۱۴۰۱، تولید شش میلیون و ۸۰۰ هزار و کاشت پنج میلیون نهال در جنگل‌ها و مراتع بود.»

او اضافه می‌کند: «سال گذشته چهار میلیون و ۳۳۵ هزار نهال مرتعی و جنگلی در گلستان کاشته شده و سال جاری نیز ۳۸۷ هکتار در چهار شهرستان رامیان، گالیکش، مینودشت و مراوه تپه جنگلکاری شده که بالای ۹۰ درصد زنده‌مانی داشته است.»

این مقام مسئول با اشاره به اینکه فضای کم‌پوشش استان شناسایی و در برخی از این مناطق جنگلکاری انجام شده است تاکید می‌کند: «در استان مشکل کاشت وجود ندارد، اما ۸۰ درصد این طرح به نگهداری جنگل‌ها وابسته است.»

اعتبار محدود، قاچاق و آتش‌سوزی

مقسم ادامه می‌دهد: «انتظار می‌رود مردم در نگهداری جنگل همکاری داشته باشند؛ زیرا با توجه به اعتبارات محدود و مشکلات زیادی که در خصوص منابع طبیعی از جمله قاچاق و آتش‌سوزی وجود دارد، نگهداری از این نهال‌ها بسیار سخت است.»

مقسم می‌گوید: «برای احیای جنگل تقرتپه نیز باید شناسنامه عرصه تهیه و به اداره کل ارسال شود تا برای درختکاری نهال تخصیص یابد.»

تقرتپه، جعفرآباد و قرق؛ مناطق بحرانی قاچاق چوب گلستان

او متذکر می‌شود: «منطقه تقرتپه، جعفرآباد و قرق جزو مناطق بحرانی در قاچاق چوب گلستان هستند. مرکز خرید این چوب‌ها در روستای نوده ملک است که برای جمع‌آوری این مرکز باید تمام دستگاه‌های مرتبط پای کار بیایند.»

مقسم در آخر می‌گوید: «چند بار هم پلیس آگاهی ورود پیدا کرد، اما واقعیت این است که بدون همکاری مردم، طرح‌های جنگلداری به موفقیت نمی‌رسند.»

 متاسفانه با توجه به شرایط اقتصادی منطقه، افزایش جریمه‌های قاچاق چوب نیز مانع از این تخلف نشده. این در حالی است که صیانت از عرصه منابع طبیعی و احیای آن اهمیت زیادی دارد و بی‌توجهی به این موضوع، علاوه بر نابودی جنگل‌های هیرکانی، می‌تواند به چالش‌های محیط‌زیستی، تغییر اقلیم و نابودی زمین نیز دامن بزند.