تاریخ انتشار: ۱۰:۲۲ - ۰۷ بهمن ۱۴۰۳

دولت پزشکیان با چه شرایطی روبه‌روست؟

در اوایل کارِ آقای پزشکیان، نشانه‌های خوبی از سطح قابل قبولی از اجماع و وفاق و همراهی با رئیس‌جمهور از جمله رأی اعتماد به تمام اعضای کابینه از طرف مجلس، بروز کرد، اما با گذشت زمان، این نشانه‌ها نه‌فقط کمرنگ شد بلکه امروزه ستیزه‌جویی علنی با دولت و نمایندگان آن از سوی برخی نیرو‌های درون حاکمیت، به وضعیتی بدتر از دور دوم ریاست‌جمهوری آقای روحانی رسیده است.

کم رنگ شدن وفـاق/دولت پزشکیان با چه شرایطی روبه‌روست؟

اقتصاد۲۴-روزی که سعید حجاریان، ریاست‌جمهوری سیدمحمد خاتمی را سبب ظهور «حاکمیت دوگانه» در ایران دانست، بعید می‌دانم ارائۀ مفهومی مثبت از این عبارت مرادش بوده باشد. نخستین ویژگی «حاکمیت»، یگانه بودن آن است، زیرا همین ویژگی است که دستگاه دولت را کارآمد می‌کند. حاکمیت دوگانه یا چندگانه به جز در دوران «گذار» از یک حاکمیت به حاکمیت دیگر، اساساً وضعیتی مخرب است و مایۀ نزاع درون‌سیستمی و در نتیجه ناکارآمدی ماشین دولت و انباشت بحران در جامعه می‌شود.

اینکه چرا امکان ظهور «حاکمیت دوگانه» در ایران وجود دارد، بحث نظری مبسوطی را طلب می‌کند، اما نوعی تفسیر از قانون اساسی که بر دو بُنی بودن یا ثنویتِ منبع مشروعیتِ حکومت انگشت می‌گذارد، مهمترین علت این امر است. با این حال، «حاکمیت دوگانه» به‌رغم مضمون منفی آن به پاره‌ای سوءتفاهمات سیاسی در جامعۀ ایرانی دامن زد؛ به‌طوری‌که برخی از اصلاح‌طلبان آن را پدیده‌ای مثبت پنداشتند و بر همین اساس، منازعۀ رئیس‌جمهور با سایر ارکان قدرت را ترغیب و تشویق کردند بدون آنکه به اثرات آن بر کارآمدی دولت به خوبی بیاندیشند.

در سوی دیگر ماجرا، اصولگرایان نیز که خود یکی از عوامل اصلی دوگانه شدن حاکمیت بودند، به جای تلاش در جهت یگانه کردن آن، روی صورت لفظی و ظاهری این پدیده حساسیت فوق‌العاده نشان دادند و موضوع را به سرعت امنیتی کردند.

به هر حال، ناکامی‌ها و خطرات ناشی از دور دوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی، بخش مهمی از جامعه را متقاعد کرد که «حاکمیت دوگانه» به معنای ایجاد دوقطبی و یا نزاع بین قوۀ مجریه با سایر نهاد‌های حاکم، تنها ثمرش پنچر شدن چرخ دولت و ناتوانی آن در حل مشکلات فراروی جامعه است و بنابراین، یک بار برای همیشه باید از آن خداحافظی کرد. در واقع همین طیف از جامعه در انتخابات سال ۱۴۰۰ شرکت نکرد تا با پیروزی مرحوم سیدابراهیم رئیسی در انتخابات و یکدست شدن قدرت، کشور از قفل و بلاتکلیفی دوگانگی حاکمیت رها شود.

فوت غیرمترقبۀ مرحوم رئیسی، اما کشور را بار دیگر در معرض انتخابات قرار داد. تجربه‌های گذشته پیش رو بود و کمتر کسی گمان می‌کرد که شورای نگهبان با تأیید صلاحیت فردی با دیدگاه‌های انتقادی نسبت به سیاست‌های جاری، بار دیگر زمینه‌ساز بروز پدیدۀ حاکمیت دوگانه شود.

برخلاف انتظار عمومی، اما شورای نگهبان نام مسعود پزشکیان را در بین نامزد‌های تأییدصلاحیت شدۀ ریاست‌جمهوری اعلام کرد. مسعود پزشکیان از منتقدان بسیاری از سیاست‌ها و رویه‌های جاری در کشور بود و در جریان تبلیغات انتخاباتی، با صراحت کامل نظرات خود را از طریق تریبون صداوسیما به جامعه منتقل کرد.


بیشتر بخوانید:ماجرای بگومگوی پزشکیان با خبرنگار خانم صداوسیما چه بود؟


این اتفاق، نوعی سردرگمی در بین تحلیل‌گران سیاسی ایجاد کرد. آنها از خود می‌پرسیدند که اگر آقای پزشکیان مصمم به اجرای وعده‌ها و نظرات خود باشد، آیا بار دیگر صورتی از حاکمیت دوگانه در کشور ظهور نخواهد کرد؟ با این حساب، پس چرا شورای نگهبان صلاحیت او را تأیید کرده است؟ مگر شورای نگهبان و نهاد‌های مؤثر در تصمیم‌گیری‌های آن، علاقه‌ای به تکرار حاکمیت دوگانه و ناکارآمد شدن دولت پیدا کرده‌اند؟ پاسخ به این پرسش به طور قاطع منفی بود، زیرا ناظران سیاسی از حساسیت دستگاه‌های رسمی نسبت به پدیدۀ حاکمت دوگانه و حتی استفاده از این لفظ بی‌خبر نبودند.

بنابراین، شماری از تحلیل‌گران به این نتیجه رسیدند که با تأیید و پیروزی آقای پزشکیان در انتخابات، قرار نیست تجربۀ تلخ دوگانه شدن حاکمیت در کشور تکرار شود. این تصور، به طور طبیعی، پیش‌فرض‌های ضروری نهفته در بطن خود را نیز به همراه داشت به‌خصوص این پیش‌فرض که عموم دستگاه‌های حاکم، خود را برای همراهی با رویکرد آقای پزشکیان آماده کرده‌اند و به همین جهت، پیروزی او در انتخابات، نه‌فقط سبب ظهور پدیدۀ حاکمیت دوگانه نمی‌شود بلکه فرصتی تاریخی برای وفاق و اجماع درون‌حکومتی به منظور تغییر سیاست‌ها و حرکت در جهت حل مشکلات بنیادی جامعه به‌وجود می‌آورد.

کاهش ۵۰ درصدی هزینه‌های سازمان

قاعدتاً این فرض برای بسیاری از شهروندانی که ضمن نارضایتی عمیق از وضع موجود، مخالف تکرار تجربۀ شکست‌خوردۀ حاکمیت دوگانه و در عین حال، نگران از بروز بی‌ثباتی و هرج و مرج در جامعه بودند، بسیار وسوسه‌برانگیز شد. به همین دلیل آنان عزم خود را جزم کردند و در دور دوم انتخابات به رغم تبلیغات زهرآلود شبکه‌های خارج از کشور، با دادن رأی به آقای پزشکیان موجب پیروزی او بر رقیبش شدند.

در اوایل کارِ آقای پزشکیان، نشانه‌های خوبی از سطح قابل قبولی از اجماع و وفاق و همراهی با رئیس‌جمهور از جمله رأی اعتماد به تمام اعضای کابینه از طرف مجلس، بروز کرد، اما با گذشت زمان، این نشانه‌ها نه‌فقط کمرنگ شد بلکه امروزه ستیزه‌جویی علنی با دولت و نمایندگان آن از سوی برخی نیرو‌های درون حاکمیت، به وضعیتی بدتر از دور دوم ریاست‌جمهوری آقای روحانی رسیده است.

نمونۀ واضح این ستیزه‌جویی را می‌توان در واکنش‌های مربوط به حضور محمدجواد ظریف معاون امور استراتژیک رئیس‌جمهور در اجلاس داووس و اظهارات او در آنجا ملاحظه کرد.


بیشتر بخوانید:فیلم/ گاف وحشتناک مسعود پزشکیان سوژه شد


روشن است که آقای ظریف به تصمیم شخص خود به داووس نرفته است. روشن است که او طبق میل شخصی خود در آنجا اظهارنظر نکرده است. روشن است که او نظرات رئیس‌جمهور و دستگاه دولت را در اجلاس داووس مطرح کرده است. با این حساب، این میزان حمله و هتاکی و تهدید علیه او از سوی افرادی با موقعیت رسمی در نهاد‌های حاکم نشانۀ چیست؟ آیا جز این است که بازتولید حاکمیت دوگانه را در ذهن جامعه زنده می‌کند؟

با حاکمیت دوگانه نه‌فقط هیچ مشکلی از کوه مشکلات این جامعه قابل حل نیست بلکه عمده وقت و انرژی دولت، باید معطوف معضلاتی شود که در داخل مجموعۀ حاکمیت برایش ایجاد می‌شود. چنین روندی بسیار خطرناک و بحران‌آفرین است.

در ماه‌های اخیر، بخش بزرگی از فعالیت دولت مصروف خنثی‌سازی ابلاغ قانون حجاب و عفاف و رفع فیلترینگ شده است، یعنی دو مشکلی که بخش دیگری از حاکمیت برای آن به وجود آورده است! شاید دولت از این جهت خود را تا اندازه‌ای موفق هم ببیند، اما اشتغال به خنثی‌سازی برنامه‌های بخشی از حاکمیت حتی اگر موفقیت‌آمیز هم باشد، به معنای حل مشکلات عینی جامعه و جلوگیری از تلبنار شدن آنها نیست و موجب کنترل بحران‌های موجود نمی‌شود.

مخالفان دولت در درون حاکمیت، آن را صرفاً در خدمت علایق و منویات خود می‌خواهند تا بدین‌وسیله حاکمیت یگانه شود! اگر قرار به تحقق علایق و منویات آنان بود یا باید کاندیدای خودشان رأی می‌آورد و یا آقای پزشکیان ردصلاحیت می‌شد. هیچ رئیس‌جمهور و دولتی در هر کجای عالم نه حاضر است و نه می‌تواند برنامه‌های خود را رها و برنامه‌های جناح و گروه رقیب و مخالف خود را اجرا کند.

بنابراین، اصرار بر این موضوع جز دامن زدن به نزاع درون سیستمی و نمایش دوگانگی در حاکمیت و تلف شدن وقت و انرژی دولت و ناکارآمد شدن آن، هیچ اثر دیگری ندارد. ناکارآمد شدن دولت هم در درجۀ نخست دودش به چشم جامعه و کشور و خود دولت می‌رود و به همین علت، نباید به آن تن در دهد.

به هر حال، آقای پزشکیان با وعده‌های مشخص از مردم رأی گرفته است. یا باید از طریق همراهی و همکاری سایر قوا و ارکان قدرت، در جهت تحقق آنها حرکت کند و یا در کمال مسالمت‌جویی به سر کار قبلی خود بازگردد.

منبع: هم میهن
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت میوه در میادین تره بار امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت خودرو‌های شرکت کیا در بازار ایران + جدول

قیمت سکه و طلا امروز یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت All-in-One اپل امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ام اس آی MSI امروز + جدول

قیمت دلار و یورو امروز یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ استوری باشگاه پرسپولیس برای کارتال

عکس/ جمعی از وزرا و درباریان ناصرالدین شاه در مهمانی خانۀ صدراعظم

عکس/ قیمت دلار ۱۳ سال پیش ۱۴۰۰ تومان!

عکس/ قاب عاشقانه ساعد سهیلی و گلوریا هاردی در جشنواره

عکس/ اردوی ناصرالدین شاه در کنار دریاچۀ سیاه‌بیشه ۱۰۰ سال پیش

عکس/ اعلام شرایط فروش خودرو کرمان موتور A۵

عکس/ بیانیه اعضای کادر‌های فنی اکادمی استقلال

اینفوگرافی/ مسیر‌های ۱۲گانه راهپیمایی ۲۲ بهمن

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

پیش‌بینی جایگاه بورس در انتهای سال ۱۴۰۳

صمت مسئول ساماندهی پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا

ماجرای تصرف ۲ میلیون متر زمین دماوند توسط کیهان

عکس/ قیمت حج عمره در ۵۰ سال پیش

حباب سکه در دو روز ۲ برابر شد

رشد قیمت مسکن در جنوب شهر تهران + جدول

فیلم/ آغاز مراسم راهپیمایی ۲۲ بهمن در تهران

عبور میانگین قیمت مسکن در تهران از متری ۱۰۲ میلیون تومان

ترامپ: متعهد به خرید و مالکیت بر غزه هستم

حضور ابومحمد جولانی در نشست سران عرب

چالش‌های مدارس ایران؛ از مشکلات تغذیه تا نابرابری‌های موجود در دسترسی به منابع آموزشی

عکس/ اولین عابر بانک ایران و خاورمیانه

قیمت دلار در بازار آزاد به ۹۱ هزار تومان رسید

رشد ۱۰۰ درصد بهار آزادی و افزایش ۷۵ درصدی قیمت نیم سکه

۳ موضع متفاوت ترامپ در کمتر از ۲۴ ساعت درباره ایران؛ نقشه رئیس جمهوری آمریکا پس از رد مذاکره چیست؟

اعلام قیمت آیفون ۱۶ رجیستری شده در بازار امروز؛ پرومکس ۲۲۰ میلیون تومان شد+ جدول

فیلم/ ابوالفضل جلیلی: فیلم‌هایی که دربارۀ جنگ می‌سازند خنده‌دار است

پشت وعده‌های خرید گارداسیل؛ بحران رشد آمار ابتلا به HPV در ایران به دلیل کمبود واکسن

بحران فقر غذایی در ایران و فریاد آمار‌ها / امنیت غذایی؛ واژه‌ای غریب در قاموس مدیریت + فیلم

عکس/ جنجال جدید ترامپ با تیلور سویفت

تغییر قیمت محصولات کرمان موتوردر بازار امروز ۲۲ بهمن+ جدول

آغاز دور جدید ثبت نام سایپا ویژه دهه فجر با تحویل ۳۰ روزه + جدول

نحوه محاسبه حقوق کارگران ۱۴۰۴ براساس رقم جدید سبد معیشتی

آغاز واریز یارانه نقدی ویژه ۲۲ بهمن از امشب؟

واریز حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی متوقف شد

واریز دو نوبت کالابرگ برای این دهک‌ها به دستور رئیس جمهور

وضعیت هواشناسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

نگاهی به دگردیسی اقتصادی اخوان المسلمین مصر/ سرمایه داران مسلمانی که می‌خواستند نئولیبرالیسم دیندارانه ترکیه را اجرایی کنند

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

عکس/فهرست قدیمی‌ترین کشور‌های جهان بر اساس منابع جهانی

قاب دو نفره همسر بهرام رادان و جان کوچولو

این دارو‌ها مشکلات حافظه ایجاد می‌کنند

عکس/ترلان پروانه در قاب متفاوت

نظر آیت الله خامنه‌ای درباره حکم شرعی عمل به استخاره

این ساندویچ مرغ خوشمزه و فوری را از دست ندهید

استایل متفاوت شبنم قربانی در جشنواره فجر جلب‌توجه کرد

چهره متفاوت بازیگر سریال دلدادگان در جشنواره فجر

ایران و بحران‌های گردشگری؛ از فرصت‌های سوخته تا راه‌کار‌های فراموش شده/ با ۲۶ اثر ثبت شده در یونسکو، یک صدم فرانسه هم درآمد نداریم!

پسر جذاب سینمای ایران به جشنواره فجر آمد

مادر ۲۳ ساله مشهدی ۶ قلو به دنیا آورد

میادین میوه و تره‌بار تعطیل شد

عکس/ماه و مریخ هم‌نشین شدند

افشاگری بوربور درباره کشتی‌های پسر شمخانی

سود خریداران طلا و سکه سنگین شد