تاریخ انتشار: ۱۰:۱۳ - ۰۷ بهمن ۱۴۰۳

چگونگی ساماندهی کمبود‌های فعلی آب و برق کشور و توسعه بلند مدت و پایدار آن

خشایار نادی

خشایار نادی

اقتصاد۲۴- تامین آب و برق کشور در تابستان و حتی تامین برق و گازطبیعی در زمستان با چالش تراز منفی بیش از ۲۰ درصدی رو‌به‌رو شده است. متاسفانه این تراز منفی بخصوص در زمستان‌های آتی افزایش می‌یابد بگونه‌ای که ممکن است از سال ۱۴۰۴ به بعد با تشدید کاهش تولید گاز، تراز منفی بیش از ۵۰ درصد در زمستان مواجهه شویم. با این روندی که در پیش داریم کمبود انرژی طی یک دهه آتی به تمام ماه‌های سال تسری یافته و شرایط ماه‌های گرم و سرد سال بحرانی خواهد شد.

علاوه بر بحران تامین مصرف انرژی کشور، سهم قابل توجهی از نفت و گاز کشور برای صادرات و تولید محصولات ارزشمند پایین دستی همچون پتروشیمی باقی نخواهد ماند، بالطبع کسری بودجه دولت و تورم اقتصادی تشدید خواهد شد.

بحران تامین انرژی از یک سو و تورم بالا از سوی دیگر تبعات اجتماعی غیرقابل پیش بینی بدنبال خواهد داشت. ضروری به نظر میرسد با خودداری از سرگرم شدن به راه حل‌های تسکین دهنده مقطعی، این چالش را بصورت اساسی درمان نمود.

گرچه در توجیه چالش پیش آمده دلایلی همچون خشکسالی، تحریم، عدم استقبال سرمایه گذاران، الگوی مصرف بالا و... مطرح میگردد، اما چنانچه مزیت‌های نسبی انرژی کشورمان به شرح زیر را در مقایسه با سایر کشور‌های جهان مرور کنیم به سادگی درمی یابیم که علت اصلی وضعیت پیش آمده، این عوامل میانی نیست.

ما بزرگترین دارنده منابع هیدروکربوری و تجدیدپذیر جهان به فاصله بیش از ۲ برابری از کشور‌های رقیب، همچنین دارای نقدینگی بیش از ده برابری نسبت به سرمایه مورد نیاز برای توسعه بخش انرژی کشور می‌باشیم. برخورداری از سرزمین گسترده و اقلیم مناسب برای احداث نیروگاه‌های تولید برق تجدیدپذیر و پاک و در اختیار داشتن صنایع با دانش فنی روز و توانمندی ساخت تجهیزات با فنآوری بالا و همچنین بهره مندی از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و حضور مهندسان و متخصصین جوان و جویای از دیگر مزایای بسیار مهمی است که کشور ما دارای آن می‌باشد.

با وجود مزیت‌های فوق الذکر در کشور، تراز منفی تامین انرژی غیرطبیعی به نظر رسیده و ریشه در نبود مدیریت منطقی این صنعت دارد.

به نظر می‌آید ریشه اصلی بهم ریختگی اوضاع صنعت آب و برق کشور عدم رعایت اولویت‌ها و نپرداختن به آنها شامل موارد زیر است:

۱. توجه به فنآوری‌ها و روش‌های موثر و نوین

مسئولین وزارت نیرو توجه جدی به فنآوری‌ها و روش‌های جدید همچون تولید برق از باد و خورشید که نیازی به مصرف سوخت و آب ندارند و روش‌های برنامه ریزی بهینه تامین مصرف نداشته‌اند. برنامه‌های حاکم فعلی عمدتًا معطوف به روش‌های چند دهه قبل است. امروز با افزایش جمعیت، رشد رفاه اجتماعی، صنعت و کشاورزی، تغییر اقلیم و کاهش ضریب تولید نفت و گاز و آب، نیاز است از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر که تقاضا
را بدون نیاز به نفت و گاز و آب تامین می‌کند بهره گرفته شود

۲. حضور و رقابت عمومی در تامین آب و برق و پیشگیری از انحصار

در دولت‌های قبل تامین آب و برق کشور به شرکت‌های محدودی منحصر شد. این انحصار موجب گران شدن تامین آب و برق بدلیل عدم رقابت و همچنین منفی شدن تراز عرضه در مقابل تقاضا بدلیل عدم توانمندی در ظرفیت سازی متناسب با رشد تقاضا گردید. ضروری است عرصه سرمایه گذاری و توسعه به روی عموم علاقه‌مندان در این حوزه باز گردد و زیرساخت آب و برق را محدود به فعالیت اقتصادی چند شرکت خاص نکنیم.

۳. برنامه ریزی مناسب برای بهره برداری کامل از تاسیسات موجود در کشور

در سال‌های اخیر نه تنها ظرفیت سازی به حد کافی در بخش آب و برق کشور صورت نگرفته است بلکه از ظرفیت‌های موجود کشور که قبلا سرمایه گذاری شده است بصورت گزینشی استفاده شده است. بعنوان مثال در خاموشی‌های تابستان چنانچه از مولد‌های پراکنده و اضطراری که در بخش خصوصی، صنایع، مراکز نظامی، و سایر نهاد‌های دولتی وجود داشت با برنامه مشخص استفاده می‌شد ناپایداری تامین برق کشور قابل پیشگیری بود.
لازم است برنامه بهینه‌ای برای بهره گیری از همه داشته‌های ملی صورت پذیرد.

۴. مدیریت منابع مالی آب و برق

آب و برق هم همچون هر کالا و خدمت دیگری نیازمند آن است که منابع مالی خود را که عمدتا از سوی مصرف کنندگان و خریداران پرداخت میگردد در ید خود گرفته و بدرستی برای توسعه پایدار صنعت آب و برق برنامه ریزی و هزینه نماید. عجیب‌ترین اتفاق در صنعت آب و برق، پرداخت بهای معامله به طرف‌های ثالث شامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان برنامه و بودجه که در چرخه فنی و فیزیکی این صنعت قرار ندارند بجای پرداخت
مستقیم به خود صنعت است.

۵. تصمیم گیری واحد و مستقل

برخلاف قانون سازمان برق ایران، اکنون برای آب و برق کشور، دستگاه‌های غیرتخصصی شامل سازمان برنامه و بودجه، سازمان هدفمندی یارانه ها، وزرای غیر تخصصی در هیات وزیران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی که علاقه‌مند به اقدامات کوتاه مدت و عوام پسند در حوزه انتخابیه خود هستند و بسیاری دیگر از دستگاه‌ها و نهاد‌های کمتر مرتبط تصمیم گیری می‌کنند. وزارت نیرو در تصمیمات کلان و راهبردی آب و برق غالبًا نقشی کم
تاثیر دارد.

در ادامه برنامه‌ها و اقدامات عملی مورد نیاز برای تامین سریع کمبود‌های موجود و قرار دادن صنعت آب و برق کشور بر ریل توسعه پایدار معرفی می‌گردد. بدین ترتیب با تقلیل کمبود‌ها در کوتاه مدت، شاهد تامین کامل آب و برق کشور طی دو سال آتی و پس از آن حضور موثر در بازار‌های منطقه‌ای و بین المللی انرژی خواهیم بود. همچنین کشور از توسعه صنایع پایین دستی انرژی به منظور تولید ثروت و اشتغال زایی بهره‌مند خواهد شد.

خشایار نادی / کارشناس معماری و شهری

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز جمعه ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ هدیه تروریستی نتانیاهو به ترامپ

عکس/ مهدی هاشمی و همسر جدیدش در جشنواره فیلم فجر

عکس/ استقلال و مس رفسنجان از نگاه آمار

عکس/ استایل عجیب عیسی آل‌کثیر در جشن تولدش

عکس/ اولین تصویر دیدار فرماندهان نیروی هوایی ارتش با رهبری

اینفوگرافی/ برق ایران کجا مصرف می‌شود؟

عکس/ پوستر استقلال برای دیدار با مس رفسنجان

دیدار فرماندهان نیروی هوایی ارتش با رهبر انقلاب

عکس/ حمله جدید رسایی به ظریف

عکس/پرتره جدیدی از پارسا پیروزفر

عکس/ میزان بارش برف در ارومیه

عکس/ بارش برف در گلسار مشکین شهر

اینفوگرافی/ هر ساعت در هر کشور چند نفر متولد می‌شوند؟

جدول لیگ برتر در پایان مسابقات امروز

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

نمک کم سدیم یا نمک پتاسیم چیست؟

هوس شیرینی را چطور مدیریت کنیم؟

هنگامی‌که شکست عشقی می‌خوریم چه بر سر مغز و بدن ما می‌آید؟

تاثیر رسانه ها بر دیدگاه های اقتصادی مردم چیست؟

چالش طلای آنلاین؛ از بی‌پشتوانه بودن تا کمبود طلا در کشور/ چرا دولت مانع فعالیت پلتفرم‌ های فروش آنلاین طلا شد؟

آیا زمان مشکلات را حل می‌کند؟

مبتلایان به دیابت مراقب اسپایک قندی باشند

توییت مهم همتی درباره راهبرد وزارت اقتصاد

ترامپ: برای اجرای طرح غزه عجله‌ای ندارم

تردد در این جاده‌ها ۲ روز ممنوع شد

عکس/ تصویری خاص از ایلان ماسک روی جلد نشریه تایم

فیلم/ بغض مریلا زارعی حین صحبت درباره فیلم موسی کلیم الله

خط‌ونشان النصر برای پرسپولیس

دیدار معاون اول رئیس‌جمهور با کروبی در حصر

کاپیتان استقلال: به جان مادرم می‌روم

واکنش مهدی فضائلی به توئیت حسام الدین آشنا درباره سخنان امروز رهبر انقلاب + عکس

فیلم/ برف‌بازی و شادی دانش‌آموزان‌ کرمانی، پیش از حادثه تلخ تصادف

استعفای بختیاری‌زاده از هدایت استقلال

دستگیری لیدر اصلی عرفان حلقه در اصفهان

از تعطیلی ۲ روز آخر هفته چه خبر؟

وزیر کشور خطاب به مردم: سفرهایتان را لغو کنید

واحد‌های قضایی و اداری قوه قضاییه تهران تعطیل شد

برگشت اضافه برداشت مالیاتی از حقوق

تالارهای بورس، فردا ۲۰ بهمن تعطیل شدند

تصویری تازه‌ای از سیدمحمد خاتمی

رد صلاحیت کفاشیان و عزیزی خادم

خریداران طلا این خبر را از دست ندهند

پیش بینی قیمت دلار فردا ۲۰ بهمن ۱۴۰۳/ قیمت دلار گران می‌شود؟

فیلم/ هوای مه‌آلود و برفی در توچال

فیلم/ خلاصه بازی مس رفسنجان ۰ - ۰ استقلال

جدول لیگ برتر در پایان مسابقات امروز

عکس/ بارش برف در برخی مناطق استان تهران

دارندگان این تلفن‌ همراه غرامت می‌گیرند

بانک‌های تهران فردا تعطیل شدند

مرغ رمضان آماده است؛ هیچ کمبودی نداریم

مدارس این شهرها و استان‌ها فردا تعطیل شد

دلیل واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان کرمانی اعلام شد

عکس/ پیربازار رشت ونیز شد

ادارات و مدارس تهران فردا تعطیل شد

فیلم/ رژه کاروان‌ ایران در افتتاحیه بازی‌های آسیایی زمستانی

بیانات رهبر انقلاب درباره مذاکره با آمریکا، تیتر یک رسانه‌های جهان

طغیان رودخانه‌ها در این شهر؛ خانه‌ها زیر آب رفت

سازمان هواشناسی اطلاعیه داد

امام جمعه کرج: بعد از بیان رهبری سخن گفتن از مذاکره خیانت است

فیلم/ آژیر خطر برج میلاد به صدا در آمد

ارتش شاه چگونه به انقلاب ۵۷ پیوست؟

پیش بینی قیمت طلا و سکه فردا ۲۰ بهمن ۱۴۰۳/ قیمت طلا ترمز برید؛ هر گرم طلا ۶ میلیون!

فیلم/ بدل صدام به سینمای ایران پا گذاشت

اینفوگرافی/ هر ساعت در هر کشور چند نفر متولد می‌شوند؟

قیمت عجیب اجاره آپارتمان در غرب تهران + جدول