قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
اقتصاد ۲۴ گزارش می‌دهد؛
پشت پرده افزایش روابط ایران با تاجیکستان/ آیا سفر پزشکیان به دوشنبه تصادفی بود؟
سقوط اسد در سوریه و حملات اسرائیل علیه حماس و حزب الله لبنان همگی نشان می‌دهند که سفر پزشکیان به کشوری فارسی زبان، چون تاجیکستان تصادفی نبوده است. مشکل تهران، اما این است که دوشنبه، علیرغم آن که متحد روسیه در سازمان پیمان امنیت جمعی است، به نظر نمی‌رسد مایل به پیوستن به محور تحت تحریم روسیه – ایران باشد.
اقتصاد ۲۴- نشریه "تایمز آو سنترال ایژیا" که به مسائل مرتبط با حوزه آسیای مرکزی می‌پردازد در مقاله تازه‌ای به انگیزه‌های ایران و تاجیکستان برای گسترش روابط دوجانبه پرداخته و می‌نویسد: "با افزایش نفوذ ترکیه در میان کشور‌های ترک‌نشین آسیای مرکزی، تاجیکستان تنها کشور فارسی‌زبان در منطقه، به ایران به‌عنوان یک شریک استراتژیک بالقوه نگاه می‌کند. دوشنبه قصد دارد روابط دوجانبه با تهران را به میزان قابل توجهی تقویت کند. تاجیکستان امیدوار است که چنین اقدامی تاثیر مثبتی بر اقتصاد آن کشور به همراه داشته باشد".
از تعمیق روابط با دوشنبه چه سودی عاید تهران خواهد شد؟
این نشریه با اشاره به نفعی که رابطه با دوشنبه برای ایران خواهد داشت می‌نویسد: "مسعود پزشکیان" رئیس‌جمهور ایران روز ۱۵ ژانویه در سفری رسمی به دوشنبه رفت و در آنجا با "امامعلی رحمان" همتای تاجیک خود دیدار کرد. این واقعیت که او هیئتی از جامعه تجاری ایران را رهبری می‌کرد نشان می‌دهد که تهران قصد دارد حضور اقتصادی خود را در این کشورِ محصور در خشکی در آسیای مرکزی افزایش دهد. حجم تجارت دو کشور در سال ۲۰۲۴ میلادی در مقایسه با سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۵۰ درصد افزایش یافت که میزان افزایش متوسطی محسوب می‌شود.
با این وجود، مشکل آن است که کل گردش مالی تجاری دو کشور به تنها ۳۸۷ میلیون دلار رسیده که در مقایسه با حجم تجارت ۱.۱۲ میلیارد دلاری تاجیکستان و روسیه در هفت ماهه نخست سال ۲۰۲۴ میلادی رقم بسیار اندکی محسوب می‌شود. ایران از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۳ میلادی به طور فعالانه در اقتصاد تاجیکستان سرمایه گذاری کرد، اقداماتی که منجر به ساخت نیروگاه برق آبی سنگ توده ۲ و تونل استقلال یا انزاب شد. با این وجود، در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱ میلادی روابط اقتصادی تهران و دوشنبه به طور قابل توجهی بدتر شد. تاجیکستان اکنون امیدوار است که شاهد سرمایه گذاری‌های بیشتر ایران در اقتصاد خود باشد. تجارت و اقتصاد از اولویت‌های روابط دوجانبه دو کشور هستند. "امامعلی رحمان" در نشست خبری خود پس از گفت‌و‌گو با پزشکیان گفته بود: "ما علاقه خود را برای توسعه همکاری‌های سرمایه گذاری با جمهوری اسلامی ایران اعلام کردیم".
حوزه انرژی نقطه محوری مذاکرات ایران و تاجیکستان
این نشریه با اشاره به اینکه حوزه انرژی نقطه محوری توافق اخیر ایران و تاجیکستان است، می‌نویسد: "تاجیکستان و ایران با امضای ۲۳ یادداشت تفاهم در حوزه‌هایی مانند تجارت، انرژی، زیرساخت‌ها، تبادل فرهنگی و امنیت روابط دوجانبه خود را به طور قابل توجهی تعمیق بخشیدند. از آنجایی که "دلیر جمعه" وزیر انرژی و منابع آب تاجیکستان در نشست هیئت‌های تاجیکستان و ایران حضور داشت، تقریباً به طور قطع انرژی یکی از موضوعات اصلی مورد بحث بوده است. برای دوشنبه، تامین بودجه به منظور تکمیل نیروگاه برق آبی راغون و تونل استقلال (انزاب) که شرکتی ایرانی در آن مشغول ساخت و ساز بوده و همچنین تعدادی از پروژه‌های کوچک‌تر اهمیت قابل توجهی دارد. برای تهران بدون شک جنبه اقتصادی همکاری با تاجیکستان بسیار مهم است هرچند که به نظر می‌رسد ایران بلندپروازی‌های دیگری نیز در کشور آسیای مرکزی در سر دارد".
ارتباطات فرهنگی؛ نقطه مهم رابطه ایران و تاجیکستان
این نشریه در ادامه با اشاره به پیوند‌های فرهنگی ایران و تاجیکستان و تاثیر آن در رابطه میان دو کشور می‌نویسد: "علاقه اولیه ایران به تاجیکستان به پیوند‌های فرهنگی و مذهبی مربوط می‌شود، زیرا این کشور را بخشی از تمدن ایرانی - اسلامی خود می‌داند. جمهوری اسلامی ایران با حفظ روابط خوب سیاسی با دوشنبه می‌تواند این ارتباطات فرهنگی را به میزان قابل توجهی تقویت کند. تاجیک‌ها به زبان فارسی صحبت می‌کنند، ادبیات فارسی را دوست دارند و گفته می‌شود که می‌توانند اشعار شعرای فارسی‌زبان را حتی راحت‌تر از ایرانیان از حفظ بخوانند. اگرچه تاجیکستان یک کشور سکولار است، اما در دوران پس از فروپاشی شوروی شاهد افزایش قابل توجه اعمال و مناسک مذهبی بوده است در کشوری که مسلمانان سُنی حدود ۹۵ درصد از جمعیت آن را تشکیل می‌دهند. ما می‌دانیم که در تاجیکستان تعداد زیادی از شیعیان دوازده امامی وجود ندارند، اما شیعیان هفت امامی وجود دارند که با عنوان اسماعیلیان شناخته می‌شوند و ایران به آنان به عنوان مخاطب بالقوه ایدئولوژی خود نگاه می‌کند".
بلندپروازی در تاجیکستان و ارتباط آن با ثبات سیاسی در داخل ایران
این نشریه با اشاره به این که بلندپروازی تهران برای تقویت نفوذ خود در تاجیکستان به استراتژی جمهوری اسلامی ایران برای حفظ ثبات سیاسی در داخل کشور مرتبط است می‌نویسد: "نظام سیاسی ایران با برجسته سازی عنصر زبان، میراث فرهنگی و توسعه اقتصادی ملموس، مشروعیت داخلی و حمایت مردمی‌ای که به شدت به آن نیاز دارد را به دست می‌آورد. هم چنین، ایران از این طریق حتی در شرایطی که تحریم‌های اقتصادی علیه آن کشور وجود دارد کماکان می‌تواند به ارزیابی تعهدات امنیتی خود در خاورمیانه ادامه دهد. برای دولت ایران، تقویت روابط با کشوری از نظر فرهنگی و زبانی نزدیک همچون تاجیکستان می‌تواند به عنوان یک تغییر استراتژیک و نمادین در سیاست خارجی آن کشور قلمداد شود. فراتر از تنوع بخشیدن به مشارکت‌های منطقه‌ای خود، چنین اقدامی می‌تواند به همسو کردن تعامل خارجی ایران با ترجیحات بخش قابل توجهی از جمعیت داخلی آن کشور، که به طور فزاینده‌ای نسبت به تعهدات پرهزینه ایران نسبت به گروه‌های نیابتی در خاورمیانه انتقاد دارند نیز کمک کند".
ارتباط سفر پزشکیان به تاجیکستان با حملات اسرائیل علیه مواضع حماس و حزب الله لبنان
"تایمز آو سنترال ایژیا" در ادامه با اشاره به تصادفی نبودن سفر پزشکیان به تاجیکستان در میانه حملات اسرائیل علیه مواضع حماس و حزب الله لبنان می‌نویسد: "سقوط اسد در سوریه و حملات اسرائیل علیه حماس و حزب الله لبنان همگی نشان می‌دهند که سفر پزشکیان به کشوری فارسی زبان، چون تاجیکستان تصادفی نبوده است. مشکل تهران، اما این است که دوشنبه، علیرغم این که متحد روسیه در سازمان پیمان امنیت جمعی است، به نظر نمی‌رسد مایل به پیوستن به محور تحریم‌شده روسیه - ایران باشد".
تلاش تاجیکستان برای متوازن ساختن روابط خود
این نشریه در پایان با اشاره به رویکرد پیش رو برای تاجیکستان در عرصه سیاست خارجی می‌نویسد: "اگرچه کشور‌های چین، روسیه، ایران و کره شمالی در استراتژی‌های منطقه‌ای خود، تمرکز قابل توجهی بر روی حوزه آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان داشته‌اند، انتظار می‌رود که آمریکا تحت رهبری ترامپ، خود را به عنوان وزنه‌ای متعادل کننده برای مقابله آن نفوذ منطقه‌ای قرار دهد. تاجیکستان با آگاهی کامل از این موضوع، احتمالاً به دنبال متعادل کردن روابط خود با کشورهایی، چون ایران، چین و روسیه است، محوری که در آن ایران نقش مهمی ایفا می‌کند و بلندپروازی‌هایی نیز برای بهبود روابط با غرب دارد".
