تاریخ انتشار: ۱۱:۴۸ - ۱۶ بهمن ۱۴۰۳

بحران شایسته‌سالاری در معاونت‌های حقوقی؛ چالش‌های انتصاب‌های غیرمتخصصانه

چالش انتصاب غیرتخصصی در معاونت‌های حقوقی، ریشه در ساختار ناکارآمد گزینش مدیران، نادیده گرفتن استاندارد‌های شایستگی، و تنش‌های میان قوا دارد. درحالی‌که برخی انتصاب‌ها بر مبنای تخصص انجام شده، در بسیاری از موارد، ملاحظات سیاسی بر ضوابط حرفه‌ای غلبه داشته است. حل این بحران مستلزم بازنگری در سازوکار‌های نظارتی، تقویت نقش سازمان‌های بازرسی، و ترویج فرهنگ تخصص‌گرایی در فرآیند‌های انتصابی است.

بحران شایسته‌سالاری در معاونت‌های حقوقی

اقتصاد۲۴- مجید قاسم کردی؛ در ساختار اداری جمهوری اسلامی ایران، معاونت‌های حقوقی و امور مجلس در وزارتخانه‌ها نقش کلیدی در تنظیم روابط میان قوای مجریه و مقننه، تطبیق مصوبات با قوانین، و حل‌وفصل اختلافات حقوقی ایفا می‌کنند. بااین‌حال، انتصاب افراد غیرمتخصص در این جایگاه‌ها، چالشی جدی محسوب می‌شود که پیامد‌های نگران‌کننده‌ای برای حکمرانی قانون‌محور به همراه دارد. این یادداشت به بررسی ابعاد مختلف این مسئله می‌پردازد.

۱. انتصاب‌های غیرتخصصی و نقض دستورالعمل‌های موجود

بر اساس ضوابط رسمی، انتصاب مقامات عالی‌رتبه حقوقی در دستگاه‌های اجرایی باید از میان دانش‌آموختگان رشته حقوق انجام شود. بااین‌حال، نمونه‌هایی مانند انتصاب احمد حیدری (فارغ‌التحصیل رشته عمران) به سمت معاونت حقوقی و امور مجلس سازمان صداوسیما، بیانگر نادیده گرفتن این الزام قانونی است. چنین اقداماتی، علاوه بر مغایرت با ابلاغیه‌های ریاست‌جمهوری، به بی‌اعتمادی نسبت به تخصص‌گرایی در ساختار اداری کشور دامن می‌زند. همچنین، موارد مشابه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد که این روند حتی پس از ابلاغ محدودیت‌های قانونی همچنان ادامه دارد.

۲. تنش میان قوا و مقاومت در برابر اصلاحات

مجلس شورای اسلامی در مواجهه با این موضوع، با بررسی فوریت‌دار لایحه اصلاح قانون نحوه انتصاب در مشاغل حساس مخالفت کرد. نمایندگان مجلس معتقد بودند که پیشنهاد دولت برای تعدیل برخی شرایط انتصاب، مانند شرط تابعیت مضاعف، می‌تواند امنیت ملی را به خطر بیندازد. این اختلاف‌نظر نشان‌دهنده چالش عمیق میان دو قوه در تعریف استاندارد‌های شایستگی انتصاب مدیران ارشد است.
علاوه بر این، ۲۴۰ نماینده مجلس در بیانیه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور نسبت به تضعیف یا ادغام معاونت‌های حقوقی وزارتخانه‌ها هشدار داده و بر ضرورت حفظ این ساختار‌ها تأکید کردند. این دغدغه‌ها به تجربه‌های گذشته بازمی‌گردد که کاهش اختیارات این نهادها، مشکلاتی در تعامل میان دولت و مجلس ایجاد کرده است.

۳. انتصابات سیاسی در دوره‌های انتقالی

در آستانه تغییر دولت‌ها، انتصابات شتاب‌زده در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های تابعه مورد انتقاد قرار می‌گیرد. نمونه‌هایی از این دست در پایان دولت ابراهیم رئیسی مشاهده شد که نمایندگانی همچون مسعود پزشکیان آن را «غیرقانونی» توصیف کردند. در مقابل، صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، این روند را مطابق با عرف دوره‌های انتقالی دانسته، اما این توجیه از حجم انتقادات نسبت به تخلفات گسترده در جذب نیرو نکاسته است.

۴. نمونه‌های موفق انتصاب‌های تخصصی

اگرچه در بسیاری از موارد، معیار‌های شایستگی نادیده گرفته شده است، اما نمونه‌های مثبتی نیز وجود دارد. انتصاب مهدی محمدی، دارنده دکترای حقوق، به معاونت حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان می‌دهد که امکان رعایت ضوابط تخصصی در انتصاب مدیران وجود دارد. بااین‌حال، چنین نمونه‌هایی همچنان استثنا هستند و در برخی وزارتخانه‌ها، مانند وزارت صنعت و معدن، همچنان ابهاماتی در مورد سوابق تحصیلی و شایستگی‌های حقوقی مدیران منصوب‌شده وجود دارد.

۵. پیامد‌های انتصاب غیرمتخصصان در معاونت‌های حقوقی

 کاهش کیفیت تصمیم‌گیری حقوقی: نبود تخصص کافی در این معاونت‌ها می‌تواند منجر به تصویب مقررات متناقض و نقض حقوق شهروندی شود.

 تضعیف تعامل دولت با مجلس: نمایندگان مجلس بار‌ها از پاسخ‌های غیرمستدل و ضعیف وزارتخانه‌ها نسبت به مکاتبات و استعلامات قانونی گلایه کرده‌اند.

 افزایش فساد اداری: انتصاب مدیران فاقد صلاحیت، زمینه را برای تفسیر‌های سلیقه‌ای از قانون و بهره‌برداری‌های شخصی فراهم می‌آورد.

نتیجه‌گیری

چالش انتصاب غیرتخصصی در معاونت‌های حقوقی، ریشه در ساختار ناکارآمد گزینش مدیران، نادیده گرفتن استاندارد‌های شایستگی، و تنش‌های میان قوا دارد. درحالی‌که برخی انتصاب‌ها بر مبنای تخصص انجام شده، در بسیاری از موارد، ملاحظات سیاسی بر ضوابط حرفه‌ای غلبه داشته است. حل این بحران مستلزم بازنگری در سازوکار‌های نظارتی، تقویت نقش سازمان‌های بازرسی، و ترویج فرهنگ تخصص‌گرایی در فرآیند‌های انتصابی است.

حقوقدان و فعال مدنی

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت سکه و طلا امروز دوشنبه ۲۲ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت خودرو‌های سایپا امروز دوشنبه ۲۲ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز دوشنبه ۲۲ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

پیش بینی قیمت طلا و سکه فردا ۲۳ بهمن ۱۴۰۳/ خرید‌های هیجانی در بازار طلا و سکه

عکس/ تخت جمشید پیش و پس از کاوش‌های اولیه در ۱۱۹ سال پیش

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز دوشنبه ۲۲ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ مراسم عروس بران ۷۰ سال پیش در قاسم آباد رودسر

عکس/ خبر جنجالی پرسپولیس درباره دربی ۹ اسفند

عکس/ سردار قاآنی در سالگرد پیروزی انقلاب

عکس/ استایل رسمی الناز ملک در جشنواره فجر با کت و دامن خاص

عکس/ نمای هوایی حیرت انگیز از شهرک اکباتان تهران

عکس/ سردیس گلی یک زن و مرد بازمانده از ۴۰۰۰ سال پیش در شوش خوزستان

خاص‌ترین تصاویر از راهپیمایی پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن

عکس/ خوش و بش سردار سلامی با مردم در جشن پیروزی انقلاب

عکس/ متروسواری پزشکیان بعد از سخنرانی در میدان آزادی

عکس/ واکنش یک ایرانی به اظهارات اخیر ترامپ در جشن پیروزی انقلاب

عکس/ مراسم عروسی فرحناز منافی ظاهر و حسین محب اهری ۴۵ سال پیش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

توافق بیمه معلم و باشگاه سازندگان و تولیدکنندگان ساختمان برای ارائه بسته بیمه‌ای ویژه

کاهش نرخ باروری در ایران؛ پاسخ طبیعی یک جامعه به ناامنی اقتصادی/ ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی که سوخت شد!

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

پیش بینی بورس امروز سه شنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۳

خوشحالی شریعتمداری از سخنرانی پزشکیان در مراسم۲۲ بهمن

اینفوگرافی/ روند تغییرات قیمت سکه و طلا از ۵ ماه پیش تاکنون

وضعیت آلودگی هوای تهران در ۲۳ بهمن ۱۴۰۳

وضعیت هواشناسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

صفحه اول روزنامه‌های ورزشی امروز

صفحه اول روزنامه‌های اقتصادی امروز

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

این خوراکی‌ها ساعت خواب را تنظیم می‌کنند

چه کسانی در معرض خطر کوچک‌شدن مغزند؟

راه‌کار‌هایی برای روشن شدن رنگ پوست

غذاهایی که برای سلامت روده خطرناکند

چرا موها در سن پایین سفید می‌شوند؟

بازار خودرو متولی ندارد که قیمت ها پس از یک جابجایی اینقدر گران می‌شود/ بازارگردانی دلالان برای محصولات ایران خودرو

چرا موز حساسیت‌زاست؟

آیین پایانی چهل و سومین جشنواره فیلم فجر

فیلم/ خاطره تلخ عزت‌الله ضرغامی از ۶ هیچ شدن نتایج داوری

عکس/ علی دایی و اسکی در پیست دیزین

خبر خوب برای تخم‌مرغ خورها

فیلم/ برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم؛ سیدمازیار هاشمی برای زیبا صدایم کن

فیلم/ برنده سیمرغ بهترین کارگردان اول: من سیمرغ را با همسرم شریک هستم

فیلم/ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی فیلم؛ محمود کریمی برای فیلم بچه مردم

فیلم/ اجرای قطعه وطن باصدای علی زندوکیلی در اختتامیه جشنواره فیلم فجر

فیلم/ تمجید از بهروز وثوقی در اختتامیه جشنواره فجر

فیلم/ فریبا نادری: سیمرغ را به مادرم، همسرم و دخترم تقدیم می‌کنم

فیلم/ تلویزیون کلیپ خاطره انگیز جشنواره فجر را نمایش نداد

پرسپولیس دوباره با دورسون قرارداد بست

فیلم/ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اصلی زن برای فیلم شوهر ستاره

فیلم/ سیمرغ بلورین بهترین بازیگرِ نقش اصلی مرد در دستان مصطفی زمانی

فیلم/ سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل زن برای لیندا کیانی

فیلم/ ویژگی‌های انقلاب اسلامی به روایت حسن روحانی

لیست محرومان جام حذفی اعلام شد

فیلم/ عنایت بخشی برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد

فیلم/ نخستین مصاحبه فرزند سید حسن نصرالله در صداوسیما

عکس/ تصویری دیده نشده از محمدعلی فردین

عکس/ تصویری از مصطفی خامنه‌ای در راهپیمایی امروز

عکس/ طارمی آماده بازی حساس امشب مقابل فیورنتینا

فیلم/ سخنان جنجالی علیرضا فغانی درباره قیمت دلار

عکس/ شهاب حسینی و همسرش در اختتامیه جشنواره فیلم فجر

موسی کلیم‌الله نخستین جایزه را گرفت

احتمال ترکیدن حباب سکه چقدر است؟