جدال ناترازی؛ کشمکش دو وزارتخانه نیرو و نفت در پی تشدید خاموشی‌ها زیر سایه رئیس جمهور

اقتصاد۲۴- شکاف تولید و مصرف انرژی سال به سال بیشتر می‌شود و حالا درست در شرایطی که دولت مسعود پزشکیان از وفاق می‌گوید، دو وزارتخانه کلیدی در حوزه انرژی به جان یکدیگر افتاده‌اند. اختلاف وزارت نیرو و نفت از اوایل پاییز رسانه‌ای شد؛ همان زمانی که رئیس‌جمهوری پشت تریبون گفت دولت به‌جای سوزاندن مازوت و آلودگی هوا، راه‌حل قطع برق را انتخاب کرده است. واقعیت آن بود که میراث سیاست‌های ناکارآمد حوزه انرژی به دولت چهاردهم رسیده و پزشکیان چاره‌ای نداشت جز اینکه درباره قطع برق خانگی اطلاع‌رسانی کند. اما درست از همان زمان بود که اختلافات دو وزارتخانه نیرو و نفت رسانه‌ای شد و حالا به نظر می‌رسد که آتش این اختلافات تند شده است، آن‌قدر که رئیس‌جمهوری خطاب به این دو وزارتخانه لب به انتقاد بگشاید.

اختلاف دو وزارتخانه به رسانه‌ها کشید

شروع پاییز امسال وزارت نیرو اعلام کرد ذخایر سوخت نیروگاهی به‌شدت افت داشته است و همین موضوع سبب قطع برق خانگی شده است. در مقابل، وزارت نفت نیز مدعی شد که تحویل سوخت نیروگاهی افزایش داشته است و ادعای وزارت نیرو را رد کرد. اختلافات اینجا پایان نیافت و در آخرین نشست هیئت دولت، در‌حالی‌که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، به خبرنگاران گفت که کمبود سوخت عامل تداوم قطع برق خانگی است، محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، به خبرنگاران گفت کمبود سوخت علت قطع برق نیست.

این اختلاف در اظهارنظر از چشم رسانه‌ها دور نماند و پس از آن بود که وزارت نفت و نیرو دوباره مقابل یکدیگر ایستادند. آن‌قدر که بسیاری از منتقدان گفتند محسن پاک‌نژاد و عباس علی‌آبادی به‌جای تفاهم بر سر رفع مشکل، دنبال مقصر جلوه‌دادن همدیگر هستند.

دامنه این اختلافات حتی از کنفرانس‌های خبری فراتر رفت و شرکت توانیر در پیامکی که ارسال کرد کمبود سوخت نیروگاه‌ها را عامل خاموشی‌ها در تهران عنوان کرد، اما وزارت نفت در اطلاعیه‌ای ادعای وزارت نیرو را تکذیب کرد و آن را به توزیع نامناسب سوخت ربط داد.

ارگان رسانه‌ای وزارت نیرو هم بحث مطرح‌شده از سوی وزارت نفت را آمار‌های وارونه خواند و با تأکید بر حفظ وفاق و هم‌افزایی در بدنه دولت و پرهیز از تشتت و اتهام‌افکنی بر سایر بخش‌ها گزارش ارگان رسانه‌ای وزارت نفت را به چالش کشاند و اعلام کرد: در روز ۲۲ بهمن مصرف گاز در مقایسه با روز مشابه سال گذشته که ۱۸۷ میلیون مترمکعب در روز بود، ۶۴ درصد کاهش داشته است.

این وزارتخانه تأکید کرد: در دو ماه دی و بهمن امسال ۸۳۲ میلیون مترمکعب نسبت به سال گذشته گاز کمتری به نیروگاه‌ها تحویل شده، درحالی‌که تأمین سبد سوخت نیروگاه‌ها توسط وزارت نفت انجام می‌گیرد و بنابراین برای جبران کمبود گاز مورد نیاز، به‌ناچار مازوت و گازوئیل بیشتری در نیروگاه‌ها نسبت به سال گذشته مصرف شده، اما با توجه به ناکافی‌بودن آن و کاهش ذخیره مخازن سوخت مایع، تعدادی از نیروگاه‌های کشور با وجود آمادگی کامل به علت نداشتن سوخت از مدار خارج شده‌اند. براساس گزارش‌ها، شورای‌عالی امنیت ملی، وزارت نفت را مکلف کرده بود در فصل سرما، سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها را تأمین کند.

بیشتر بخوانید:فیلم/ پزشکیان: داریم کاری می‌کنیم که سال آینده برق قطع نشود

تأمین ۱۲۰میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ۵۰میلیون لیتر گازوئیل و ۴۵میلیون لیتر مازوت و در مجموع ۲۱۵میلیون لیتر سوخت معادل برای نیروگاه‌‎ها از جمله تکالیف وزارت نفت بوده است. در این میان وزارت نفت با دفاع از عملکرد خود در تأمین سوخت نیروگاه‌ها می‌گوید: اوایل مرداد امسال تصمیم این بود که نیروگاه‌ها از ۱۰ مرداد به بعد، روزانه ۴۰ میلیون لیتر نفت کوره مصرف کنند، اما مصرف واقعی نفت کوره نیروگاه‌ها، به طور میانگین فقط ۲۴ میلیون لیتر بوده و به‌جای آن نفت‌گاز بیشتری مصرف شده تا جایی که میانگین تحویل نفت‌گاز به نیروگاه‌ها ۵۵درصد بالاتر از تعهدات ابلاغی در سال ۱۴۰۳ بوده است. همچنین وزیر نفت رکورد مصرف گاز خانگی در روز ۲۳ بهمن را بی‌سابقه خوانده و گفته است آنچه از گاز تولیدی باقی می‌ماند، پس از بخش خانگی به نیروگاه‌ها یا حوزه صادرات می‌رسد. پاک‌نژاد تصریح کرد: ما سبدی از سوخت شامل گاز، نفت‌گاز و نفت کوره را در اختیار نیروگاه‌ها قرار می‌دهیم و نیروگاه‌ها باید به نحوی این سبد را مدیریت کنند که کاهش گاز را جبران کند، بعضا این اتفاق نمی‌افتد.

‌واکنش رئیس‌جمهوری به اختلافات دو وزیر

این بگومگوها، اما با واکنش رئیس‌جمهوری مواجه شد. رئیس‌جمهوری عصر پنجشنبه ۲۵ بهمن، در ادامه برنامه‌های چهارمین سفر استانی دولت وفاق ملی به مقصد بوشهر، در نشست برنامه‌ریزی و توسعه استان گفت: گاه به برادران می‌گویم، وزرای ما در این جریان به اصطلاح نفت و برق و گاز کم می‌آورند و به همدیگر گیر می‌دهند. ما الان در برق‌رسانی و گازرسانی مشکل داریم و به این سادگی نیست. من به همه گفتم اگر می‌توانی این مشکل را حل کنی بیا. سوختمان کم بود؟ ذخایرمان پایین بوده و تقاضا را بالا بردیم، تعادل به هم خورده است. بین نیاز و عرضه فاصله وجود دارد و ذخایر هم کم است.

او گفت: یکی می‌گوید او نمی‌دهد و دیگری هم می‌گوید که ذخیره نمی‌فرستد، امکان فرستادن ذخیره اصلا نیست. اگر بنشینیم با هم دعوا کنیم، زمین سفت است و نمی‌توانیم شخم بزنیم به هم دیگر کله می‌زنیم و می‌گوییم تو چرا نمی‌کشی.

رئیس‌جمهوری تأکید کرد: ما باید اصل مسئله را حل کنیم. با همدیگر دعوا نکنیم، تا جایی که امکان دارد به هم کمک کنیم. مردم عزیز هم باید به ما کمک کنند. از دولت و منِ به‌اصطلاح مسئول گرفته تا بقیه در تمام زمینه‌ها بد مصرف می‌کنیم. اگر بتوانیم سوخت و ذخایرمان را درست مدیریت کنیم، اصلا امکان ندارد که در مملکت ما کسی گرسنه، بیکار و فقیر بماند. وقتی این اتفاق افتاده خودمان مقصر بودیم و حالا باید دست در دست هم بدهیم مشکل را حل کنیم و مملکت را به جایی برسانیم که مردم ما لیاقت و استعداد آن را دارند. در ادامه فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، هم با بیان اینکه نباید توپ را به سمت همدیگر شوت کرد، گفت: اگر همه کار‌ها خوب بود شاهد قطعی برق نبودیم؛ این یعنی که ما به اندازه کافی در حوزه انرژی نتوانستیم کار‌ها را خوب انجام بدهیم و صرفا برای این دولت و آن دولت نیست. اختلاف بین وزرای نفت و نیرو در شرایطی بالا گرفته است که کشور به دلیل سیاست‌های ناکارآمد حوزه انرژی و درست در شرایطی که ایران صاحب دومین ذخایر گاز جهان است، در تأمین حدود یک سوم تقاضای گاز و بین یک چهارم تا یک پنجم تقاضای برق ناتوان مانده است.