دیدار دو رهبر در ریاض؛ چرا بن‌سلمان انتخاب شد؟

اقتصاد۲۴- ترامپ که همواره درکارزار انتخابات مدعی هدر رفت و بی ثمر بودن هزینه‌های آمریکا در جنگ اوکراین به دولت بایدن بود به محض روی کار آمدن از صلح در خاورمیانه و سپس از برنامه خود برای پایان بخشیدن به جنگ اوکراین سخن راند. ترامپ حرف خود را عملی کرد و در گفتگوی تلفنی اخیر خود با پوتین و زلنسکی پیشنهاد مذاکره داد و بنا را بر آن داشت تا تیمی از ایالات متحده پیگیر روند مذاکرات صلح باشد، آن هم در کشور سعودی.

اگر چه شاید بتوان مذاکرات در عربستان را به امتیاز خواهی آمریکا از این کشور تعمیم داد ولی از سوی دیگر حالا اروپایی‌ها که خود محرک آمریکا برای آغاز این جنگ بودند با نگرانی از پیشنهاد صلح این جنگ سه ساله ترامپ را به مماشات با روسیه متهم کرده‌اند، آنچنانکه خانم کایا کلاس رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از اظهارات رئیس جمهور آمریکا در مورد برنامه دیدارش با ولادیمیر پوتین برای گفت‌و‌گو در مورد پایان دادن به جنگ در اوکراین صحبت می‌کرد با تاکید بر اینکه کشور‌های اروپایی و خود اوکراین باید در هرگونه مذاکرات صلحی مشارکت داشته باشند گفت: «مماشات همیشه شکست می‌خورد.»

در همین راستا کشور‌های اروپایی در یک بیانیه مشترک اعلام کردند آماده تقویت حمایت خود از اوکراین و متعهد به استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور در برابر تجاوزگری روسیه هستیم.

آنها خواهان ارائه تضمین‌های امنیتی لازم به اوکراین هستند و اعلام کرده‌اند ما مشتاقانه منتظر بحث در مورد آینده اوکراین با متحدان آمریکایی خود هستیم. آنها در این بیانیه آورده‌اند هدف مشترک ما ادامه حمایت از اوکراین تا زمان دستیابی به صلح عادلانه، فراگیر و پایدار است.

از سوی دیگر دبیرکل ناتو هم همزمان با ایجاد شکاف بین اروپا و ایالات متحده در مورد چگونگی پایان دادن به جنگ در اوکراین، خواستار اتحاد غرب شده است.

بیشتر بخوانید:ترامپ همچنین مایل به مذاکره با تهران است

خبرگزاری "خبرآنلاین"در گفت‌و‌گو با شعیب بهمن کارشناس مسائل اوراسیا به نوع نگاه اروپا به پیشنهاد ترامپ و چرایی انتخاب کشور عربستان برای مذاکرات صلح پرداخته است. در ادامه مشروح این گفت‌و‌گو را می‌خوانیم:

اروپا بزرگترین بازنده این جنگ است؛ آنها احساس می‌کنند بار دیگر از آمریکا فریب خورده‌اند

 آیا نظر ترامپ درمورد صلح بین روسیه و اوکراین با اروپا همسو است. اروپا یک حمایت حداکثری از اوکراین داشته اگر چه در عین حال چند بار لگد پرانی کرده و به زلنسکی و ارتش وی گفته باید پول هایمان را پس دهید ولی در نهایت حامی اوکراین است. امروز هم رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا دونالد ترامپ را به مماشات با روسیه در مورد اوکراین متهم کرده است. ارزیابی شما از نوع برخورد چیست؟

راهبرد ترامپ در مورد اوکراین کاملا مخالف و مغایر با آن سیاستی است که اروپایی‌ها دنبال می‌کردند، اروپایی‌ها چه در بحران ۲۰۱۴ اوکراین که روس‌ها شبه جزیره کریمه را به خاک خودشان منزم کردند وچه در جنگ فعلی بزرگترین بازندگان این جنگ و آتش افروزی بودند. آنها در ۲۰۱۴ هم با تشویق و تحریک آمریکا اقداماتی را عیله روسیه انجام دادند که بعدا متوجه شدند آن اقدامات بیش از همه به ضرر خودشان تمام شده است. در جریان جنگ فعلی هم همین وضعیت برای اروپایی‌ها حادث شده، آنها با تحریک آمریکا به شکل مستقیم و غیر مستقیم وارد کارزار جنگ اوکراین شدند. تصور اروپایی‌ها این بود که آمریکا تا پایان در این جنگ آنها را همراهی خواهد کرد، اما الان که دولت ترامپ بر سر کار آمده و نگاه و رویکرد متفاوتی به مسئله دارد اروپایی‌ها یک بار دیگر احساس می‌کنند که فریب خورده‌اند و آمریکایی‌ها در یک بزنگاه تاریخی بسیار مهم آنها را تنها گذاشته‌اند.

آثار ژئوپولیتیکی و امنیتی این شرایط جدید به شدت کشور‌های اروپایی را تحت فشار قرار خواهد داد

 به چه دلیل؟

به دلیل اینکه اگر با مدلی که ترامپ به دنبال آن است این جنگ به اتمام برسد، یعنی عدم عضویت اوکراین در ناتو و در عین حال به رسمیت شناختن پیشروی‌های روسیه، آثار ژئوپولیتیکی و امنیتی این شرایط جدید به شدت کشور‌های اروپایی را تحت فشار قرار خواهد داد. این درحالی است که اروپایی‌ها دراین مدت بسیاری از مناسبات سیاسی و اقتصادی خودشان را با روس‌ها کاهش داده و یا قطع کرده‌اند از این رو قطعا بزرگترین آسیب را آنها در میدان نبرد خواهند دید. درنتیجه می‌توان گفت در شرایط فعلی اروپایی‌ها به هیچ وجه تمایلی به پیشرفت روش ترامپ برای حل و فصل مسئله اوکراین ندارند و آن را کاملا به ضرر خودشان تلقی می‌کنند.

ترامپ یک نگاه واقع گرایانه تری نسبت به بایدن و دموکرات‌ها در آمریکا و حتی نسبت به اروپایی‌ها دارد

 تفاوت نگاه بایدن و ترامپ را در این جنگ چگونه ارزیابی می‌کنید؟

نگاه بایدن و ترامپ به جنگ اوکراین کاملا متفاوت است، بایدن و اساسا دوموکرات‌ها یکی از مشوق‌ها و تحریک کنندگان آغاز و تداوم جنگ در اوکراین بودند و در این مدت حمایت‌های قابل ملاحظه‌ای از دولت زلنسکی انجام دادند که این مسئله همیشه مورد انتقاد ترامپ و نزدیکان او بود و همیشه می‌گفت آمریکا هزینه‌های بی ثمری در این جنگ کرده است و این هزینه‌ها می‌توانست در جای بهتری خرج شود. ترامپ یک نگاه واقع گرایانه تری نسبت به بایدن و دموکرات‌ها در آمریکا و حتی نسبت به اروپایی‌ها دارد. ترامپ معتقد است روسیه ازمناطقی که پیشروی کرده به هیچ وجه عقب نشینی نخواهد کرد. یعنی اساسا پیشروی‌ها برای این صورت نگرفته که روس‌ها امتیازاتی را به دست بیاورند و حالا بخواهند پای میز مذاکره آن امتیازات را اینطور از دست بدهند.

این پیشروی‌ها به لحاظ ملاحظات تاریخی و مسائل ژئوپولیتیکی و امنیتی صورت گرفته و در عین حال ناشی از نگرانی‌های بلند مدت روس‌ها بوده است. به همین دلیل اینکه ترامپ اعلام می‌کند که اوکراین نمی‌تواند وارد ناتو شود و باید حتی از برخی سرزمین‌های خود چشم پوشی کند راه حلی است که بنظر برای اتمام این جنگ در شرایط فعلی واقع گرایانه‌تر می‌رسد

ترامپ در پی این است که هم پیشروی روس‌ها را به رسمیت بشناسد و هم از عضویت اوکراین در ناتو جلوگیری کند

روس‌ها از ابتدا تاکید داشتند و می‌گفتند این مناطقی که بر آنها تسلط پیدا کرده این روس نشین و روس زبان هستند ...

بله روس‌ها معتقدند مردم این مناطق تحت آزار دولت اوکراین و به قول روس‌ها نئونازی‌های اوکراینی قرار گرفته‌اند. بنظر می‌رسد ترامپ فضای واقعی جنگ اوکراین را درک کرده و برای همین دنبال راهکار‌هایی است که در این فضای واقعی جنگ را پایان ببخشد نه اینکه بخواهد طرح‌هایی را ارائه کند که آن طرح‌ها به دور از واقعیت‌های موجود هستند. ترامپ در پی این است که هم پیشروی روس‌ها را به رسمیت بشناسد و هم از عضویت اوکراین در ناتو جلوگیری کند تا بتواند به این جنگ خاتمه ببخشد.

اروپایی‌ها این قدرت و توان را ندارند که بازی بزرگی که توسط آمریکایی‌ها طراحی می‌شود را برهم بزنند

اگر اوکراین طوری موضع گیری کند که روسیه نپذیرد چه اتفاقی خواهد افتاد؟

این سوال بسیار مهمی است و شاید به ذهن خیلی‌ها متبادر شود ولی نکته این است که اوکراین اساسا به تنهایی یک بازیگر مستقل و تعیین کننده در این جنگ نیست. یه عبارتی اگر از روز اول آمریکا و کشور‌های اروپایی از اوکراین حمایت نمی‌کردند دولت زلنسکی به سرعت سقوط می‌کرد و توانایی پایدار ماندن در مدت زمان طولانی را نداشت؛ بنابراین در حال حاضر بیش از آنچه که دولت زلنسکی را یک دولت مستقل و تاثیر گذار به حساب بیاوریم باید این دولت را یک عامل وابسته به حساب بیاوریم که در واقع تحت تاثیر سیاست‌های اروپا و بویژه آمریکا قرار دارد و آنها هستند که تعیین می‌کنند اوکراین چه چیزی را باید بپذیرد و چه چیزی را نباید بپذیرد. مشخصا اروپایی‌ها این قدرت و توان را ندارند که بازی بزرگی که توسط آمریکایی‌ها طراحی می‌شود را برهم بزنند و شرایط را به کلی تغییر دهند؛ بنابراین دولت زلنسکی خیلی تاثیر گذار نیست و ناگزیر به پذیرش شرایط است.

وضعیت فعلی قطعا به نفع روسیه است، چون ان‌ها به همه مطالبات خود از جنگ رسیدند

 بنظر شما این داستان مذاکرات و صلح به نفع روسیه تمام خواهد شد یا اوکراین؟

با این شرایطی که از طرف ترامپ و اطرافیان وی اعلام شده قطعا داستان صلح که مبتنی بر این است تا در وحله اول اوکراین به ناتو نپیوندد و در کنار آن پیشروی‌های روسیه در خاک اوکراین به نوعی به رسمیت شناخته شود و یا دست کم در شرایط فعلی در مورد آن سکوت اعمال شود و شرایط در همین وضعیت فعلی باقی بماند قطعا به نفع روس‌ها خواهد بود، چون این اهدافی است که روس‌ها از ابتدای جنگ داشته‌اند و از آغازبه دنبال این بودند که اوکراین به ساختار‌های یورو آتلانتیکی مثل ناتو نپیوندد و در عین حال بر مناطق روس زبان و روس تبار در داخل اوکراین تسلط داشته باشند.

بیشتر بخوانید:فیلم/ هدیه عجیب ترامپ به نخست وزیر هند

ترامپ همواره به دنبال پرستیژ است و می‌خواهد بگوید با یک تلفن یا مذاکره موضوع را حل می‌کنم، اولا آیا پیشنهاد ترامپ عملی خواهد شد؟ در ثانی هزینه فایده این مذاکره برای آمریکا چه خواهد بود؟

اینکه ترامپ دوست دارد همیشه یک نمایش اقتدار آمیز داشته باشد و خودش را حلال همه مشکلات نشان دهد قطعا نکته درستی است ولی خُب به هر حال سیاست‌های ترامپ و نوع نگاه او به حوزه سیاست خارجی نیز در این مسئله دخیل است. از نظر ترامپ مسائل بسیار مهم تری از جنگ اوکراین در سیاست خارجی آمریکا وجود دارد.

به چند مورد مصداقی هم اشاره می‌کنید؟

بله مسائل مهم سیاست خارجی ترامپ روابط تجاری با چین؛ مسائل کانال پاناما، گرینلندیا حتی موضوعات دیگر که می‌توانند برای امنیت ملی آمریکا مخاطره آفرین باشند.. ترامپ مشارکت آمریکا در جنگ اوکراین را یک هزینه کرد بی فایده تلقی می‌کند و به همین دلیل به دنبال این است که بتواند به سرعت به این جنگ خاتمه ببخشد تا بتواند توجه و تمرکز اصلی ایالات متحده را بر مسائل مهم تری معطوف کند؛ بنابراین جدای از آن سیاست پرستیژی که همیشه دنبال آن است مسئله منافع ملی و زاویه‌ای که ترامپ به منافع ملی نگاه می‌کند هم در اینجا حائز اهمیت است.

اعطای نقش به عربستان در حوزه جنگ اوکراین می‌تواند مابه ازا‌هایی را برای آمریکا در پی داشته باشد

ظاهرا بناست این مذاکرات در عربستان صورت گیرد، بنظر شما چرا ترامپ کشور سعودی را برای این مذاکرات پیشنهاد کرده است؟

عربستان از زمان شروع جنگ اوکراین تلاش‌هایی را در زمینه اینکه بخواهد بعنوان یک میانجی وارد این کارزار شود و نقش منطقه‌ای و بین المللی خودش را ارتقا ببخشد انجام داده است. کمااینکه یکبار کنفرانسی را با حضور چندین کشور درمورد جنگ اوکراین برگزار کرد که البته در آن کنفرانس روس‌ها حضور نداشتند و از طرف روس‌ها نیز مورد انتقاد قرار گرفت. اما بنظر می‌رسد اینکه ترامپ می‌خواهد به عربستان نقش دهد در راستای معادلات کلان‌تر است. یعنی اعطای نقش به عربستان در حوزه جنگ اوکراین می‌تواند مابه ازا‌هایی را برای آمریکا در پی داشته باشد و احتمالا ترامپ این نکته را در سر می‌پروراند که آن ما به ازا‌ها را در منطقه خاورمیانه از عربستان طلب کند. بویژه در خصوص روند عادی سازی روابط سعودی با اسرائیل؛ بنابراین در شرایط فعلی می‌توان گفت ارتباطات بسیار نزدیکی بین مناقشات و بحران‌های مهم بین المللی با یکدیگر در جریان است به نحوی که ما نمی‌توانیم بحران و جنگ اوکراین را جدا از بحران و جنگ یک سال گذشته در منطقه غرب آسیا تصور بکنیم و همینطور نمی‌توانسیم این بحران را جدای از سایر بحران‌ها و مناقشات بین المللی تحلیل کنیم. چرا که اینها پیوستگی‌هایی دارد و آمریکایی‌ها سعی می‌کنند که یک بازی چند جانبه و چند وجهی و در عین حال چند گزینه‌ای را به پیش ببرند تا بتوانند هم جنگ اوکراین را مدیریت کنند و هم تحولات منطقه غرب آسیا را.