آیا بورس صعودی می‌شود؟

اقتصاد۲۴- تقابل سناریو‌های متعدد بورسی، بازی‌خوانی معاملات را بی‌نتیجه کرده است. بعد از ریزش پرتکرار بورس، شاخص کل روز گذشته با تغییر فرمان معامله‌گران، سرانجام سبزپوش شد. بازگشت مجدد دماسنج تالار شیشه‌ای به کانال ۲.۷میلیونی در این روز از چند منظر مهم ارزیابی می‌شود و فضای معاملاتی متفاوتی را رقم می‌زند. رفتار بورس‌بازان به‌روشنی نشان می‌دهد آنها به احتمال زیاد در حال ارزیابی دقیق وضعیت بازار‌ها با توجه به شرایط متغیر‌های اثرگذارهستند؛ بنابراین اینکه سهامداران بخواهند ارزش دارایی‌های ریالی‌شان در امان بماند، به‌راحتی قابل‌درک است. بیش از یک هفته است که شاخص کل به صورت مستمر در حال کاهش ارتفاع است. با از دست رفتن سطح مهم ۲‌میلیون و ۷۰۰ هزار واحدی، بورس عملا وارد پیچ خطر شد، اما ورود مجدد شاخص کل در معاملات روز دوشنبه به این کانال، تا حدودی از التهاب حاکم بر بازار کاست.

تحلیلگران می‌گویند اگر روز گذشته شاخص کل به سطوح میانی کانال ۲.۶ میلیون واحد سقوط می‌کرد نماگر مذکور یک‌راست تا کف کانال ۲.۶ میلیون واحدی حرکت می‌کرد و هجوم سهامداران برای خروج از بورس، وضعیت بازار سهام را پیچیده‌تر می‌ساخت. با‌این‌حال، برخی از فعالان اعتقاد دارند بازار سرمایه دیگر بیشتر از این نزول نخواهد کرد. به‌گفته این گروه، بازار در روز‌های آینده سعی می‌کند به سوی سطوح بالاتر، اما به صورت آهسته به حرکت درآید؛ اما آنچه مسلم است اینکه هدف اول معامله‌گران عبور از تنش‌های حاکم بر بازار سهام است.

اما بررسی‌های نشان می‌دهد در روز‌های گذشته بر خروج پول افزوده شده است. علاوه بر این، در سه روز معاملاتی اخیر بیش از ۳ همت (سهام و حق تقدم) از تالار سهام خارج و از ابتدای بهمن‌ماه نیز نزدیک به ۹ همت پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شده است. وضعیت نابسامان بورس و همچنین رونق بازار‌های موازی، مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر شکل‌گیری این روند محسوب می‌شوند که حتی فاصله‌گرفتن شاخص کل از قله دی‌ماه را رقم زده است.

قرار گرفتن شاخص کل در سطح ۲ میلیون و ۷۰۱ هزار واحدی در روز دوشنبه در حالی به وقوع پیوست که نماگر مذکور در نوزدهم دی‌ماه موفق شده بود تا سطح ۲ میلیون و ۹۴۴ هزار واحدی نیز پیشروی داشته باشد. اما در حال حاضر دماسنج بورس نسبت به قله کاهش ۹ درصدی را تجربه می‌کند. بورس در روز گذشته و با کمک نماد‌های شاخص‌ساز توانست از سرخ‌پوشی کامل فرار کند. با رسیدن دلار در بازار آزاد به ارقام بیش از ۹۱ هزار تومان، کمتر کسی فکر می‌کرد که اصلاح بورس به هفته پنجم برسد. اما این اصلاح همچنان ادامه‌دار بوده و بازار پس از دو ماه، با خروج مستمر پول حقیقی‌ها دست به گریبان است. با توجه به اینکه وضعیت مذکور از ریسک‌های سیاسی نشات می‌گیرد، سناریو‌های مختلف پیرامون تحولات سیاسی کشور، نقش مهمی در روند آتی بازار‌ها ایفا می‌کنند.

بیشتر بخوانید:طوفان شدید نرخ خوراک در بورس

از این‌رو دیدگاه‌های متفاوتی در این مسیر مطرح می‌شود. این امر حتی می‌تواند پول سرگردان را به بیراهه بکشاند. برآیند اظهارات کارشناسی حاکی از آن است که پیش‌بینی‌ناپذیر بودن وضعیت سیاست خارجی کشور و حتی یک گام فراتر از آن، یعنی ابهام در سرنوشت خاورمیانه، به طور مستقیم استراتژی معامله‌گران را تحت‌تاثیر قرار دهد. شرایط بازار‌های دارایی به گونه‌ای است که اهمیت پیشروی درگیری‌ها چه در سطح داخلی و چه در سطح منطقه‌ای بسیار تاثیرپذیر از این مهم است.

همان‌طور که در ۱۰ روز گذشته نیز مشاهده کردیم، پس از مواضع دوگانه ترامپ نسبت به تهران، تغییر استراتژی معامله‌گران آشکار شده است. از سوی دیگر، ممکن است این وضعیت مبهم برای مدت طولانی‌تری پایدار بماند. بر همین اساس، سهامداران مجبور می‌شوند با احتیاط بیشتری عمل کنند. این ملاحظه و احتیاط حداکثری در سناریویی منجر به فضای بی‌اعتمادی به بازار سهام خواهد شد.

چالش‌های احتمالی

در واقع می‌توان گفت معامله‌گران حرفه‌ای از بازگشت بورس به مدار صعودی تا حدی اطمینان دارند، اما شرایط نامطمئن بازار‌های موازی نمی‌گذارد حتی کف‌های قیمتی در برخی سهام جذابیت تالار شیشه‌ای را بالا ببرد. به نظر می‌رسد بورس علاوه بر چالش‌هایی که برشمرده شد، با یک مساله دیگر هم دست‌به‌گریبان است. به طور سنتی بازار سهام در نیمه دوم زمستان معمولا با پیشروی صفوف فروش در راستای «نیاز به پول» مواجه می‌شود. امسال هم از این قاعده مستثنی نیست و شرایط بازار‌های موازی به این امر دامن زده است. برخی از کارشناسان معتقدند بورس در کوتاه‌مدت قابلیت رشد شارپ ندارد.

از اسفند‌ماه تسویه اعتبار کارگزاری‌ها در پایان سال رقم می‌خورد که همین عامل می‌تواند سمت فروش را تقویت کند و بر طبل عرضه بکوبد. اما این سناریو تا چه میزان بر واقعیت تاکید می‌کند؟ بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی از آن است که بازدهی اسفندماه شاخص اصلی بورس نشان می‌دهد در ۱۶ سال اخیر، در آخرین ماه زمستان ۱۰ سال، بازدهی مثبت به ثبت رسیده است. میانگین این بازدهی مثبت نیز ۵.۳۶ درصد بوده است.

از‌این‌رو انتظار می‌رود شاخص کل بورس در دوازدهمین ماه سال بازدهی خوبی داشته باشد؛ به‌خصوص آنکه در سال‌هایی که جهش ارزی رخ داده، این بازدهی بیشتر از میانگین بوده است. این موضوع با احتمال بیشتری در فروردین‌ماه نیز صدق می‌کند. اما تکنیکالیست‌ها چه می‌گویند؟ آنها معتقدند کانال ۲.۷ میلیون واحدی برای نماگر اصلی از آن جهت حائز اهمیت است که با از دست رفتن و تثبیت زیر این کانال، حمایت مهم ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار واحد در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

سناریوی خوش‌بینانه برای بازار سهام آن است که شاخص کل از همین محدوده حمایت کند که با توجه به رشد نرخ ارز مطابق با تجربه گذشته، احتمال مثبت شدن بازار در اسفند و فروردین وجود دارد. احتمال تحقق این سناریو کم نیست. در یک سناریوی بدبینانه شکست حمایت ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار واحدی با افزایش و جدی شدن تنش‌های سیاسی می‌تواند منجر به آن شود که پناهگاه بعدی، محدوده ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد باشد که احتمالا بازار ارزندگی بالایی خواهد داشت. در هر حالت، یک خبر مثبت از خودرو یا پتروشیمی یا کاهش فاصله قیمتی دو شاخص ارزی یا گزارش‌های بهمن‌ماه می‌تواند محرک بازار در آینده‌ای نزدیک باشد.