تداوم تیره روزی‌های بورس پس از استیضاح وزیر

اقتصاد۲۴- روز گذشته باز هم شاخص کل بورس همانند چهار روز قبل از آن افت کرد و با کاهش حدود ۳۵ هزار واحدی به محدوده دو میلیون و ۷۲۲ هزار واحد رسید. در نوزدهمین روز اسفند ۱۴۰۳ شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران ۳۴ هزار و ۶۹۷ واحد کاهش یافت و به رقم دو میلیون و ۷۲۲ هزار و ۲۷۲ واحدی رسید.

در پنج روز گذشته این بازار به ترتیب، ۵۷هزار، ۸۱۰۵، ۱۵ هزار و دوبار ۳۵ هزار واحد افت کرده بود. ریزش پنج روز اخیر پس از آن ایجاد شد که بازار در دو روز کاری قبل از آن افزایشی بود. شدت ریزش بورس باعث شد تا این بازار نتواند کانال ۲.۸ میلیون را که در ماه‌های اخیر چهار بار فتح کرده بود، حفظ کند و روز چهارشنبه مجددا به پایین این کانال سقوط کرد. بر اساس این گزارش بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یکی از مهم‌ترین بازار‌های سرمایه در ایران، در سال‌های اخیر با نوسانات شدید و رکود قابل توجهی مواجه شده است. این در حالی است که سایر بازار‌های موازی مانند بازار مسکن، طلا، ارز و خودرو با رشد نسبی همراه بوده‌اند.

چرا امسال هم بورس روی خوشی ندید؟

نااطمینانی‌های اقتصادی و سیاسی یکی از مهم‌ترین دلایل درجا زدن بورس تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است که باعث کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و محدودیت در دسترسی به منابع مالی بین‌المللی شده و این موضوع اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را کاهش داده و باعث خروج سرمایه از بورس شده است.

بیشتر بخوانید:سهامداران بورسی چقدر سود کردند؟

بی‌ثباتی‌های سیاسی نیز نگرانی‌ها درباره آینده سیاسی ایران و تاثیر آن بر اقتصاد را افزایش داده و سرمایه‌گذاران را به جای بورس، به سمت بازار‌هایی با نقدشوندگی بالاتر و ریسک کمتر مانند طلا و ارز سوق داده است.

تورم بالا و کاهش قدرت خرید

همچنین تورم بالا در ایران باعث کاهش قدرت خرید مردم و افزایش هزینه‌های تولید شده و این موضوع سودآوری شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار داده و ارزش سهام آنها را کاهش داده است. ضمن آنکه در شرایط تورمی، بانک‌ها نرخ بهره را افزایش می‌دهند تا مردم را به سپرده‌گذاری تشویق کنند که این موضوع باعث جذب سرمایه‌های خرد به سمت بانک‌ها و دوری از بورس شده است.

عملکرد ضعیف شرکت‌های بورسی

در این میان سودآوری پایین بسیاری از شرکت‌های حاضر در بورس به دلیل مشکلات ساختاری، مدیریت ناکارآمد و وابستگی به واردات باعث کاهش جذابیت سهام این شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاران شده و عدم شفافیت در گزارش‌دهی مالی شرکت‌های بورسی و انتشار دیرهنگام اطلاعات، اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داده و بازار مسکن و طلا به دلیل حفظ ارزش در برابر تورم، مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است و این بازار‌ها به عنوان گزینه‌های امن‌تر و با نوسانات کمتر، سرمایه‌ها را از بورس دور کرده‌اند. نوسانات شدید در بازار ارز نیز باعث شده تا سرمایه‌گذاران به جای بورس، به دنبال سود‌های سریع در این بازار باشند.

ضعف در سیاستگذاری و مدیریت بازار سرمایه

دخالت‌های دولت در بازار سرمایه و تصمیمات ناگهانی نیز از دیگر عواملی است که در ریزش‌های بورس تاثیرگذار است، مانند محدودیت‌های معاملاتی که باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران شده است و عدم وجود یک برنامه جامع و بلندمدت برای توسعه بازارسرمایه، باعث شده تا بورس نتواند به عنوان یک گزینه پایدار برای سرمایه‌گذاری مطرح شود و پس از ریزش شدید بورس در سال‌های گذشته، بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد دچار هراس از زیان شده‌اند و دیگر تمایلی به بازگشت به بورس ندارند و انتظارات منفی درباره آینده اقتصاد ایران و بورس، باعث شده است تا سرمایه‌گذاران به جای ورود به بورس، به دنبال گزینه‌های کم ریسک‌تر باشند.

پشت پرده ریزش‌های بورس چیست؟

حسین ایزدی، کارشناس بازار سرمایه در مورد ریزش‌های اخیر بورس به «اعتماد» گفت: دلیل اصلی این ریزش‌ها مسائل سیاسی است که به اقتصاد هم مربوط می‌شود، به عنوان نمونه عدم تمدید قرارداد معافیت خرید انرژی از ایران از سوی عراق کاملا سیاسی است، اما به‌طور مستقیم بر عوامل اقتصادی تاثیرگذار است و تا زمانی که نتوانیم منابع مالی جذب کنیم وضعیت بهبود نمی‌یابد. ایزدی تصریح کرد: مورد دیگر بازرسی‌هایی است که بر کشتی‌های نفتی اعمال می‌شود که همه این موارد از جمله مسائل سیاسی هستند که بر اقتصاد کشور تاثیرگذار است و درآمد‌ها را کاهش می‌دهد و با کاهش درآمدها، پروژه‌های مختلف کشور، به ویژه آنهایی که بخش خصوصی در آنها دخیل است یا با کندی مواجه یا به کلی متوقف می‌شوند.

بیشتر بخوانید:افزایش ارزش بورس، سراب تورمی یا رشد واقعی؟

او ادامه داد: همه این محدودیت‌ها اکثر شرکت‌ها و به ویژه شرکت‌های بزرگ حاضر در بورس را درگیر می‌کند و باعث کاهش سودآوری آنها و در نتیجه کاهش قیمت سهام‌شان می‌شود.

منطقه هم تمایلی به وقوع جنگ ندارد

ایزدی در مورد اثر نامه ترامپ بر بورس نیز تصریح کرد: هر چند آقای عراقچی گفته که هنوز نامه نرسیده است، اما به نظر می‌رسد که هر دو طرف در حال محک زدن یکدیگر هستند. او گفت: البته برداشت بنده این است که در نهایت با امریکا به توافق خواهیم رسید، اما هر دو طرف در حال سنجش یکدیگر هستند. هر چند ترامپ با رفتارش به زلنسکی نشان داد که رویکردش چندان مثبت نیست و به نظر می‌رسد شرایط قبل نیز تغییر کرده است و ما نیز باید انعطاف‌هایی در مقابل امریکا نشان دهیم ضمن آنکه منطقه هم تمایلی به وقوع جنگ ندارد، اما این پافشاری‌ها نشان می‌دهد که باید با رویکردی معقول و متوازن به توافق برسیم، به گونه‌ای که منافع هر دو طرف حفظ شود. ایزدی در خصوص عقب افتادن بورس از سایر بازار‌ها نیز خاطرنشان کرد: شاید دلیل اصلی روی کار آمدن ترامپ است که انتظارات اقتصادی هم با انتخاب مجدد او تغییر کرد، علاوه بر این، چندین اتفاق دیگر نیز در کشور رخ داد، از سانحه‌ای که برای رییس‌جمهور پیش آمد و باعث شد بسیاری از امور به مدت چهار تا پنج ماه به دلیل انتخابات و تغییرات متوقف شود تا انتخاب دور از انتظار آقای پزشکیان وگسترش جنگ ۷ اکتبر سال گذشته بین اسراییل و حماس و مسائلی مانند سوریه نیز سیاست خارجی ایران را تحت تاثیر قرار داد.

بورس دماسنج اقتصاد است

این کارشناس حوزه بورس تصریح کرد: بورس دماسنج اقتصاد است و در این مدت نشان داده که بازار سرمایه نتوانسته است نسبت به دیگر ابزار‌های سرمایه‌گذاری مانند طلا، سکه و ارز عملکرد مناسبی داشته باشد و معمولا در شرایط بحرانی، مردم ترجیح می‌دهند سرمایه‌های خود را به دارایی‌های کوتاه‌مدت و نقدشونده‌تر تبدیل کنند.

او ادامه داد: در حال حاضر، نقدشوندگی بورس در وضعیت مناسبی نیست و همین موضوع باعث شده است که مردم به سمت سکه، طلای آب شده و ارز روی آورند. این تغییرات ناگهانی در ارزش دلار، طلا و دیگر دارایی‌ها نشان می‌دهد که ابزار‌های دیگری جایگزین بورس شده‌اند و اینها همه تحت تاثیر عوامل سیاسی هستند که پیش‌بینی‌ها را با اختلال مواجه کرده‌اند.

ایزدی خاطرنشان کرد: در این مدت، قیمت سهام نوسانات زیادی داشته است و پس از سخنان رهبری، وزارت خارجه امریکا بیانیه‌ای صادر کرد که نشان می‌دهد یا به سمت توافق خواهیم رفت یا احتمالا وارد جنگ خواهیم شد و این موضوع بسیار نگران‌کننده است، اما احساس بنده این است که بازار سرمایه با یک سوال بزرگ مواجه است که آیا توافق حاصل خواهد شد یا گزینه نظامی پیش خواهد آمد؟ اما تحرکات اخیر نشان می‌دهد که شاید بازار سرمایه به نتیجه‌ای نرسیده باشد و احتمال رویارویی نظامی قوت گرفته باشد و شاخص‌های بورس نه تنها رشد چشمگیری نداشته‌اند، ریزش‌های بورس نیز همچنان ادامه‌دار باشند.