عکس/صحنه‌ای که سریال پایتخت نشان داد و جنجالی شد

اقتصاد۲۴-سریال «پایتخت» همواره به‌دلیل شوخی‌های بحث‌برانگیز در کانون توجه بوده است، اما این‌بار به‌سبب نمایش رفتار‌های نادرست با حیوانات، با موجی از انتقادات روبه‌رو شده است. در قسمت ابتدایی سریال، صحنه حمله یک گراز واقعی به نقی معمولی واکنش‌های فراوانی را در فضای مجازی برانگیخت.

کاربران شبکه‌های اجتماعی و فعالان محیط زیست، این اقدام را نمونه‌ای از حیوان‌آزاری دانسته‌اند. همچنین، صحنه‌هایی مانند شکستن آکواریوم، استفاده از کره‌الاغ و نمایش مرغ و خروس‌ها در وضعیت‌های نامتعارف، نگرانی‌هایی را درباره عادی‌سازی خشونت علیه حیوانات ایجاد کرده است.

پرسش اساسی این است: آیا نظارتی بر نحوه استفاده از حیوانات در تولیدات سینمایی و تلویزیونی وجود دارد؟ در حالی‌که در بسیاری از کشور‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌ای در این زمینه اجرا می‌شود، به‌نظر می‌رسد در ایران هنوز این مسئله به‌طور جدی پیگیری نمی‌شود.

رسانه ملی و سازندگان آثار نمایشی وظیفه دارند استاندارد‌های اخلاقی را رعایت کنند. بهره‌گیری از حیوانات در شرایطی که موجب رنج آنان می‌شود، نه‌تنها غیراخلاقی است، بلکه نباید بهانه‌ای برای سرگرمی باشد.‌ای‌کاش سازندگان سریال توضیح دهند این صحنه‌ها چگونه در فرایند تولید گنجانده شده و چه تدابیری برای جلوگیری از آسیب به حیوانات اتخاذ شده است.

سکوت در برابر این انتقادات، تنها بر نگرانی‌ها می‌افزاید. حتی اگر در برخی صحنه‌ها از جلوه‌های ویژه استفاده شده باشد، باز هم نمایش آنها نادرست است؛ زیرا به عادی‌سازی خشونت علیه حیوانات در جامعه دامن می‌زند.

در بسیاری از کشورها، نهاد‌های مستقلی وظیفه نظارت بر استفاده از حیوانات در آثار نمایشی را بر عهده دارند. برای نمونه، در هالیوود، انجمن انسانی آمریکا (American Humane Association) قوانین سخت‌گیرانه‌ای را در این زمینه اعمال می‌کند. چنین نظارتی در ایران نیز ضروری است تا از تکرار موارد مشابه جلوگیری شود.

راهکار عملی، ایجاد نهادی مستقل برای نظارت بر استفاده از حیوانات در آثار نمایشی است. این نهاد می‌تواند با تدوین دستورالعمل‌های مشخص، از هرگونه رفتار غیرانسانی با حیوانات جلوگیری کند. افزون‌بر این، گسترش فرهنگ احترام به حقوق حیوانات از طریق آموزش و رسانه، می‌تواند به تغییر نگرش جامعه یاری رساند.

رسانه ملی، به‌عنوان نهادی تأثیرگذار، باید مسئولیت خود را در این زمینه بپذیرد و به‌جای استفاده ابزاری از حیوانات، در جهت فرهنگ‌سازی و ترویج رفتار انسانی گام بردارد.