کشاورزی، برق را گرو گرفت

اقتصاد۲۴- هنوز نخستین ماه سال تمام نشده است که خاموشی‌ها به‌شکل غافلگیرانه سراغ شهروندان ایرانی آمد. اتفاقی که مدیرعامل شرکت توانیر را ناگزیر از عذرخواهی کرد. باوجوداین، همچنان و تا زمان این گزارش هیچ جدولی از زمان‌بندی احتمالی خاموشی‌ها ارائه نشده و جدول گنگ و مبهمی که در برخی رسانه‌ها منتشر شده است، از سوی شرکت توانیر و وزارت نیرو تکذیب شد. مدیرعامل شرکت توانیر می‌گوید تداوم خشکسالی، امکان استفاده حداکثری از ظرفیت نیروگاه‌های برقابی را میسر نمی‌کند و میزان تولید این نیروگاه‌های برقابی نسبت به سال گذشته به حدود یک‌سوم کاهش یافته است. او همچنین می‌گوید برخی تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها که باید در سال گذشته انجام می‌شد، به‌دلیل محدودیت‌های پیش‌آمده در حوزه تأمین سوخت به امسال موکول شده است. اما بررسی‌های پیام‌ما نشان می‌دهد برخی نیروگاه‌های برقابی به‌دلیل خشکسالی از مدار خارج نشده است بلکه مانند آنچه در «کارون ۴» و «گتوند» اتفاق افتاده است، این نیروگاه‌ها به‌دلیل ذخیره آب پشت سد برای کشت بهاره و مطابق با دستور وزارت نیرو با هدف تأمین حقابه کشاورزان در تابستان، اجازه اتصال به شبکه را ندارند. این موضوع در شرایطی است که دولت دست استمداد به سمت صنایع بزرگ با برق خودتأمین دراز کرده است و از آنها درخواست کرده با اتصال نیروگاه صنایع به شبکه، به پایداری شبکه برق کمک کنند.

خاموشی از روز گذشته یک بار دیگر به برق مدیرعامل شرکت مادرتخصصی توانیر می‌گوید در روز‌های نخست سال ۱۴۰۴ مصرف برق کشور به‌شکل بی‌سابقه‌ای نسبت به سال گذشته افزایش یافته است و همین موضوع باعث شده ناگزیر از اعمال خاموشی به مشترکان، آن‌هم در نیمه فروردین، شوند. «مصطفی رجبی مشهدی» با پوزش از شهروندان به‌خاطر محدودیت‌های ایجادشده گفت: «از شهروندان می‌خواهیم دمای کولر‌های خود را روی عدد ۲۵ درجه تنظیم کنند و با کاهش مصرف برق در ساعات اوج، به پایداری شبکه کمک کنند.»

وب‌سایت خبری وزارت نیرو به‌نقل از «مصطفی رجبی مشهدی» نوشت: «به‌دلیل تداوم خشکسالی، امکان استفاده حداکثری از ظرفیت نیروگاه‌های برقابی را در سال جاری نداریم و میزان تولید این نیروگاه‌های برقابی نسبت به سال گذشته به حدود یک‌سوم کاهش یافته است. برخی تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها که باید در سال گذشته انجام می‌شد، به‌دلیل محدودیت‌های پیش‌آمده در حوزه تأمین سوخت به سال جاری موکول شد و باتوجه‌به اینکه حدود ۳۰ درصد نیروگاه‌های کشور دارای عمر بالا هستند، لازم است تعمیرات اساسی پیش از ورود به اوج بار درباره آنها صورت بگیرد.»

افزایش مصرف

به‌گفته او، نیروگاه اتمی بوشهر نیز به‌علت انجام عملیات تعویض سوخت از مدار خارج شده و این موضوع منجر به کاهش تولید برق در روز‌های حساس پیش رو شده است: «مصرف برق در روز‌های آغازین سال جاری بیش از شش درصد افزایش یافته که این میزان رشد در این بازه زمانی بسیار قابل‌توجه و بی‌سابقه است.»

مدیرعامل توانیر از از صنایع بزرگ درخواست کرد با وارد مدار کردن نیروگاه‌هایی که در اختیار دارند، از شبکه برق پشتیبانی کنند تا بخشی از بار مصرفی کشور پوشش داده شود

بیشتر بخوانید:کمبود برق کشور با نیروگاه هسته‌ای برطرف می‌شود؟

مدیرعامل توانیر همچنین با درخواست از صنایع بزرگ کشور برای وارد مدار کردن نیروگاه‌های خود و کمک به شبکه سراسری برق، اضافه کرد: «از صنایع بزرگ درخواست داریم با وارد مدار کردن نیروگاه‌هایی که در اختیار دارند، از شبکه سراسری برق پشتیبانی کنند تا بخشی از بار مصرفی کشور در این شرایط خاص پوشش داده شود. به‌دلیل برخی محدودیت‌ها، فرصت اطلاع‌رسانی گسترده پیش از آغاز برنامه‌های مدیریت مصرف فراهم نشد که بابت آن از مردم عزیز پوزش می‌طلبیم. در روز‌های آینده، تمام همکاران ما در صنعت برق بسیج خواهند شد تا با همکاری و همراهی مردم، شرایط شبکه مدیریت شود و برق پایدار در سراسر کشور تأمین شود.»

شرکت نیروگاه‌های برق حرارتی و شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران آمار دقیقی از نیروگاه‌هایی که از مدار خارج شده‌اند، ارائه نمی‌دهند و عنوان می‌کنند این آمار فقط در اختیار شرکت مدیریت شبکه قرار دارد. اما این شرکت نیز پاسخی ارائه نمی‌دهد. یک منبع آگاه از شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به پیام‌ما می‌گوید مدیریت سد‌های برقابی به طور کامل در اختیار این شرکت نیست و تصمیم‌گیری در مورد آن برعهده مدیریت تخصیص و مصارف در شرکت مدیریت منابع آب کشور است. بااین‌حال، مطابق با دستورالعمل این مجموعه برخی نیروگاه‌های برقابی نه به‌دلیل خشکسالی بلکه به‌دلیل ذخیره آب برای کشت تابستانه از مدار خارج شده‌اند

این منبع آگاه سد‌های کارون ۴ و گتوند را به‌عنوان دو نمونه از سد‌هایی که ذخیره آب در آنها برای بخش کشاورزی نگهداشته شده است، نام می‌برد.

کسی پاسخ نمی‌دهد

در تماس پیام‌ما با شرکت مدیریت منابع آب کشور قرار شد اطلاعات به‌روز از وضعیت تخصیص‌های آب کشور در سد‌های برقابی به این رسانه ارائه شود.

هم‌زمان با این اتفاقات روز گذشته وزیر نیرو نیز در گردهمایی مدیریت مصرف برق در اوج بار ۱۴۰۴ با حضور مدیران برق کشور بدون اشاره به این شرایط اعلام کرد در فصل گرم سال ۳۵ هزار مگاوات به تقاضای برق کشور توسط کولر‌ها و سامانه‌های برودتی افزوده می‌شود که از کل مصرف برق چند کشور همسایه بیشتر است.

شرکت‌های برق حرارتی و توسعه منابع آب و نیروی ایران اطلاعات دقیقی از آخرین وضعیت نیروگاه‌های تحت مدیریت آن ارائه نمی‌دهند. شرکت مدیریت شبکه برق ایران نیز پاسخی به تماس‌های پیام‌ما نمی‌دهد

بیشتر بخوانید:زنگ خطر جیره‌بندی آب به صدا در آمد

به‌گفته «عباس علی‌آبادی» آموزشی توجیهی مدیریت مصرف برق جهت گذر از دوره اوج بار ۱۴۰۴، به میزبانی شرکت برق منطقه‌ای تهران و به‌مدت چهار روز در حال برگزاری است. او گفت: «صنعت برق کشور در فصل سرد سال به‌دلیل محدودیت در تأمین سوخت با مشکلات بسیاری مواجه شد که یکی از مهمترین این مشکلات، کاهش بازه زمانی تعمیرات اساسی و دوره‌ای نیروگاه‌ها بود. در حال حاضر، با افزایش نا دما در نقاط مختلف کشور که تا فصل تابستان به اوج خود خواهد رسید، ناترازی بزرگی میان ظرفیت تولید و مصرف برق کشور به‌وجود آمده است و در اوج بار سال جاری پیش‌بینی می‌شود تقاضای برق کشور به ۸۵ هزار مگاوات برسد، درحالی‌که در بهترین حالت ظرفیت تولید برق کشور تنها ۶۵ هزار مگاوات خواهد بود و این به معنای آن است که ناترازی برق در سال جاری از ۲۰ هزار مگاوات عبور می‌کند. برای حل این چالش‌ها، وزارت نیرو اقدامات متعددی در دستورکار دارد که از جمله آنها می‌توان به رفع محدودیت‌ها و ارتقای توان نیروگاه‌های حرارتی، افزایش ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر، احداث نیروگاه‌های جدید و تکمیل واحد‌های نیروگاهی ناتمام اشاره کرد.»

افزایش سرمایه‌گذاری

او ادامه داد: «در پی آن هستیم که با کمک مردم و جذب سرمایه‌های بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری در صنعت برق را افزایش دهیم و مشکلات موجود در حوزه تأمین مالی پروژه‌ها را با سودآور کردن و اصلاح اقتصادی این صنعت برای سرمایه‌گذاران و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری حل کنیم. در صنعت برق، بخش خصوصی باید در یک فضای شفاف با خود و نه با دولت رقابت کند. دولت تنها در چارچوب الگوی مصرف و در یک بازار قاعده‌مند، برق را تولید و توزیع خواهد کرد و مصارف مازاد برق مشترکان با تعرفه‌های غیریارانه‌ای و توسط بخش خصوصی تأمین خواهد شد.»

وزیر نیرو در ادامه گفت: «شدت مصرف انرژی در ایران بسیار بالاست و این موضوع لزوم مدیریت و بهینه‌سازی مصرف را به یک ضرورت تبدیل کرده است. در بسیاری از کشور‌های اروپایی، نسبت به ایران شدت مصرف انرژی بسیار پایین‌تر است و این درحالی‌است که تولید ناخالص داخلی در این کشور‌ها همواره روند صعودی دارد. طبق بررسی‌ها، در فصل گرم سال جدید حدود ۳۵ هزار مگاوات از تقاضای مصرف برق کشور به سامانه‌های برودتی اختصاص دارد که این رقم به‌تنهایی از مجموع مصرف برق چند کشور همسایه بیشتر است.»

علی‌آبادی به اقدامات مدیریتی وزارت نیرو برای بهینه‌سازی مصرف برق در فصل گرم اشاره کرد و گفت: «وزارت نیرو ۳۶ بسته مدیریتی برای مدیریت و بهینه‌سازی مصرف برق در فصل گرم سال جاری تنظیم کرده است و با استفاده از ابزار‌های مختلف مانند کنتور‌های هوشمند و پایش مستمر، هدف‌گذاری کرده که میزان تقاضای مصرف برق را حدود ۱۰ هزار مگاوات کاهش دهد. یکی از مشکلات بزرگ صنعت برق در حال حاضر فعالیت‌های غیرقانونی و غیرمجاز برای مصرف برق، به‌ویژه در حوزه استخراج غیرمجاز رمزارز است. این فعالیت‌ها خسارت سنگینی به شبکه برق وارد می‌کنند و باید با همکاری دستگاه‌های مختلف، نسبت به مقابله با آنها اقدام شود.»

به‌نظر می‌رسد موضوع تأمین برق کشور در پنجمین سال خشکسالی به وضعیت پیچیده‌تری نیز رسیده است. وضعیتی که چشم‌انداز حل آن روشن نیست.