تناقض در مواضع مذاکره‌کنندگان آمریکایی؛ بازی دیپلماتیک یا سردرگمی؟ / چرا گروسی دوباره به ایران بازگشت؟

اقتصاد۲۴- با آغاز دور اول مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در عمان، اختلافات اساسی و بحث‌های پیچیده‌ای در دولت دونالد ترامپ درباره موضع آمریکا در این مذاکرات به وجود آمده است. جی‌دی ونس، معاون ترامپ، و استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در این مذاکرات، معتقدند که دیپلماسی می‌تواند به توافق هسته‌ای منجر شود و ایالات متحده باید برای دستیابی به توافق، در برخی موارد آمادگی مصالحه داشته باشد. در مقابل، مقامات ارشد دیگری مانند مارکو روبیو و مایک والتز، با دیدگاهی شکاکانه و محتاطانه، همچنان از رویکرد "فشار حداکثری" علیه جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌کنند.

در همین حال، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راهی تهران شد. این سفر، که در آستانه مذاکرات هسته‌ای انجام شد، این پرسش را در افکار عمومی ایجاد کرده است که چرا رافائل گروسی پس از پنج ماه دوباره به ایران بازگشت؟

برخی رسانه‌ها هدف این سفر را اجرای بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳ و تلاش برای حل‌وفصل اختلافات باقی‌مانده پیرامون برنامه هسته‌ای ایران از طریق رایزنی‌های فنی و سیاسی عنوان کرده‌اند.

خبرگزاری خبرآنلاین نیز در گفت‌وگویی با علی بیگدلی، کارشناس مسائل آمریکا، به بررسی تناقض‌گویی‌های اخیر مقامات آمریکایی و ارتباط سفر گروسی به ایران با دور جدید مذاکرات پرداخته است.

پیش‌بینی شما از روند مذاکرات چیست؟ چرا در گفتار و رفتار آقای ویتکاف و رئیس‌جمهور آمریکا تناقض وجود دارد؟

به نظر می‌رسد این تناقضات بخشی از سیاست فشار است که هدف آن تحت فشار قرار دادن ایران برای تصمیم‌گیری سریع‌تر است. شاید آنها امیدوارند از این طریق امتیازات بیشتری از ایران بگیرند. البته این موضوع اهمیت چندانی ندارد و اصل مذاکرات را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. در سیاست، معمولاً طرف‌هایی که قصد مذاکره دارند، تلاش می‌کنند آخرین فشار‌ها را اعمال کنند تا در مذاکرات امتیازات بیشتری کسب کنند. حتی صدام حسین نیز می‌گفت: «آخرین موشک را به تهران می‌زنم و سپس مذاکره می‌کنم.»

ما باید در برابر این تناقضات چگونه رفتار کنیم؟

مهم‌ترین نکته این است که ایران انتظارات خود را به صورت سازمان‌یافته و منطقی مطرح کند و با یک استراتژی نوین وارد مذاکرات شود تا سریع‌تر به نتیجه برسد. نگرانی اصلی این است که اگر ایران نتواند انتظارات خود را به صورت کنترل‌شده و سازمان‌یافته ارائه دهد، مذاکرات طولانی خواهد شد که این به ضرر ما تمام می‌شود.

بیشتر بخوانید: پیش‌بینی احتمال توافق ایران و آمریکا

بله، به نظر می‌رسد ترامپ تا حدی کوتاه آمده است. او از برخی مسائل امنیت نظامی ایران صرف‌نظر کرده و در موضوع موشکی نیز عقب‌نشینی کرده است. حتی آقای ویتکاف نیز اعلام کرده که آنها آماده مصالحه هستند.

آیا طرف آمریکایی در دور جدید مذاکرات درباره مسئله هسته‌ای کوتاه خواهد آمد؟

در مورد مسئله هسته‌ای، قوانین موجود در "ان‌پی‌تی" اجازه نمی‌دهند که کشوری به طور کامل از انرژی هسته‌ای برای اهداف کشاورزی، برق، پزشکی و... محروم شود. طبق منشور سازمان انرژی هسته‌ای، چنین محدودیتی غیرقانونی است. فشار‌هایی که اعمال می‌شود، بیشتر برای کسب امتیازات بیشتر از ایران است. اگر ایران بتواند غنی‌سازی ۳.۶۷ درصدی را حفظ کند، در‌ها را به روی کارشناسان انرژی هسته‌ای باز کند، اجازه نصب دوربین‌ها را بدهد و همکاری سخاوتمندانه‌ای داشته باشد، دیگر نباید نگرانی وجود داشته باشد. غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران باعث ایجاد شک و تردید شده است، اما اگر فعالیت‌ها تحت نظارت دائمی کارشناسان سازمان انرژی اتمی باشد و گزارش‌های مطلوبی ارائه شود، نگرانی از موضع رئیس‌جمهور بعدی آمریکا نیز کاهش خواهد یافت.

تأثیر سفر رافائل گروسی به تهران در روند مذاکرات چگونه است؟

سفر آقای گروسی به تهران می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند مذاکرات داشته باشد. اگر ایشان زودتر گزارش خود را به شورای حکام ارائه دهد، آمریکایی‌ها با امید بیشتری وارد میز مذاکره خواهند شد. ایران باید سیاست هسته‌ای خود را به صورت سازمان‌یافته و شفاف در اختیار کارشناسان سازمان انرژی اتمی قرار دهد تا هم گزارش مطلوبی ارائه شود و هم سرعت مذاکرات افزایش یابد.