قطعی برق آفت کارخانه‌های سیمان‌سازی شد

اقتصاد۲۴- با افزایش محدودیت‌های انرژی، قیمت‌گذاری دستوری و رکود بازار، صنعت سیمان به نقطه هشدار رسیده است. به گفته دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان کشور قطعی برق و سوخت در فصول مختلف یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین چالش‌های صنعت سیمان به‌شمار می‌رود که متاسفانه در فصل‌های زمستان و تابستان به دلیل کاهش و افزایش دما، صنعت سیمان با کاهش گاز و قطعی برق مواجه می‌شود. این مشکل تا حدود زیادی در میزان تولید این محصول دخیل بوده و حجم تولید را کاهش می‌دهد. همچنین نوسان و تغییر نرخ ارز تمامی صنایع و همچنین اقتصاد کل کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد که صنعت سیمان نیز از این قاعده مستثنی نیست و چالش بزرگ دیگر این صنعت عدم نوسازی و بازسازی خطوط تولید است.

قطعی گاز و برق؛ دو چالش همزمان

علی‌اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان کشور، با اشاره به مشکلات فزاینده تأمین انرژی در این صنعت می‌گوید: در حال حاضر حدود ۷۵ درصد گاز مورد نیاز واحد‌های سیمانی با محدودیت مواجه است و فقط ۲۵ درصد آن تأمین می‌شود. این در حالی است که در تابستان‌ها معمولا با محدودیت گاز مواجه نمی‌شویم.

او اضافه می‌کند: در کنار گاز، برق هم دچار محدودیت است؛ اکنون فقط حدود ۳۰ درصد برق مورد نیاز واحد‌ها تأمین می‌شود و این یعنی حدود ۷۰ درصد برق مصرفی در محدودیت قرار دارد. همین موضوع باعث می‌شود که کارخانه‌ها به‌طور گسترده از سوخت مازوت استفاده کنند؛ سوختی که به دلیل تحمیل هزینه حمل گران‌تر است و عملا هزینه سوخت را حدود ۱۰۰ درصد افزایش می‌دهد.

فصل ذخیره‌سازی یا فصل اضطرار؟

الوندیان تأکید می‌کند: در شرایط فعلی، که باید فصل ذخیره‌سازی سوخت برای زمستان باشد، ناچار می‌شویم از مازوت برای تولید فعلی استفاده کنیم و توان ذخیره‌سازی را می‌گیرد. این اتفاق هم تاب‌آوری آینده را تهدید می‌کند و هم فشار مالی مضاعفی را به صنعت وارد می‌سازد.

اختلال ناگهانی برق و التهاب در بازار

او با اشاره به قطع ناگهانی برق در ۲۴ اردیبهشت ماه می‌گوید: بدون هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی قبلی و با هشدار پیامکی یک ساعته، برق صنعت سیمان ۹۰ درصد محدود و به عبارتی قطع شد. همین مساله باعث کاهش شدید تولید و اختلال در تحویل سیمان به بازار شد. نتیجه‌اش، افزایش ناگهانی قیمت‌ها بود. بازار طی ۱۰ روز توقف کارخانه‌ها دچار تنش شد تا اینکه به تدریج تولید به مدار برگشت و با همراهی صنعت و عرضه بالای سیمان التهاب آرام گرفت، اما ادامه سختگیری‌ها تامین نقدینگی و توان اداره کارخانه‌ها را به خطر انداخته است.

بیشتر بخوانید:برنامه قطعی برق تهران امروز شنبه ۴ مرداد ۱۴۰۴ + جدول

دبیر انجمن سیمان کشور می‌افزاید: بازار سیمان اکنون دچار رکود نسبی است. از یک سو تولید کاهش یافته و از سوی دیگر، مداخلات دولت در بازار از طریق اعمال مقررات سخت‌گیرانه در سامانه جامع تجارت و ایجاد محدودیت خرید در کد‌های معاملاتی خریداران، به کاهش فروش و افت تقاضا دامن زده به‌طوری که حدود ۱۸ درصد کاهش فروش در سه ماهه اول سال را تجربه کردیم که بسیار نگران‌کننده است.

کاهش تولید در سه‌ماهه نخست سال

الوندیان با اشاره به آمار‌های رسمی عنوان می‌کند: در سه ماهه نخست امسال، تولید حدود ۱۰درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته که این افت تولید، طبیعتا فروش را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد و بر مصرف داخلی و صادرات اثر منفی می‌گذارد.

وی ادامه می‌دهد: قیمت‌گذاری دستوری و اعمال مقررات سختگیرانه در کنار محدودیت انرژی باعث شده صنعت سیمان به آستانه کاهش تاب‌آوری برسد. وقتی کارخانه‌ها هم کاهش تولید دارند و هم مجاز نیستند قیمت را متناسب با هزینه‌ها تنظیم کنند، امکان تأمین نقدینگی لازم برای ادامه فعالیت از بین می‌رود.

سیمان؛ تنها ۲ درصد بهای ساخت‌وساز است

الوندیان درباره تصورات غلط رایج در جامعه می‌گوید: در حالی که تصور عمومی این است که گرانی سیمان موجب گرانی مسکن می‌شود، واقعیت این است که سیمان تنها حدود ۲ درصد از قیمت تمام‌شده ساختمان را تشکیل می‌دهد. با کنترل شدید قیمت سیمان، در واقع داریم کل صنعت را قربانی یک تصور نادرست می‌کنیم.

وی تأکید می‌کند: صنعت سیمان نیازمند نوسازی و سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است. دودکش‌های این صنعت می‌توانند با نصب نیروگاه‌های بازیافت حرارتی بدون مصرف سوخت اضافی، ۳۰ درصد برق کارخانه را تأمین کنند و به علاوه به کاهش مصرف آب در این صنعت کمک کنند. اما با وضعیت کنونی و فقدان منابع مالی، امکان چنین سرمایه‌گذاری‌هایی از بین رفته است.

خطرتبدیل شدن به واردات در کمین است

الوندیان هشدار می‌دهد: ظرفیت اسمی تولید سیمان کشور ۹۰ میلیون تن است. اما در سال گذشته به دلیل ناترازی انرژی ۷۲ میلیون تن تولید کردیم و در سه ماهه نخست امسال نیز ۱۰ درصد افت تولید نسبت به سه ماهه سال گذشته ثبت شده است. با توجه به اینکه مصرف داخل حدود ۶۶ میلیون تن است اگر این روند تشدید محدودیت و اعمال فشار‌های مختلف به صنعت ادامه یابد، ممکن است در آینده به واردکننده سیمان تبدیل شویم؛ آن‌هم در شرایطی که قیمت سیمان در کشور‌های همسایه حدود ۸۰ دلار در یک تن است که بسیار بالاتر از داخل است. ما نباید اجازه دهیم تجربه بحران برق، این‌بار در صنعت سیمان تکرار شود و بسیار ضروری است توجه بیشتری به این صنعت شود.

رکود صنعت سیمان ادامه دارد

محمدعلی بد، کارشناس صنعت سیمان با اشاره به وضعیت تولید و تجارت این کالا طی سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴ به «اعتماد» می‌گوید: صنعت سیمان همچنان با همان روند سال گذشته پیش می‌رود و تغییر محسوسی در مسیر تولید یا صادرات مشاهده نشده است، البته برخی مسائل سیاسی و زیرساختی نظیر جنگ، مشکلات انرژی و کمبود نیروی انسانی، بر روند کلی اثرگذار بوده‌اند.

او توضیح می‌دهد: در حال حاضر، صادرات سیمان به افغانستان و برخی کشور‌های آسیای میانه ادامه دارد و این بازار‌ها همچنان فعالند. قیمت‌ها در این مناطق به‌طور نسبی مناسب هستند و صادرات از شمال کشور نیز نسبت به گذشته بهبود یافته است.

بیشتر بخوانید:اسامی ادارات پرمصرف شهر تهران اعلام می‌شود

وی تأکید می‌کند: اگرچه صادرات سیمان جریان دارد، اما صنعت سیمان وابستگی بالایی به بازار داخل دارد و نمی‌توان روی بازار‌های صادراتی به عنوان نجات‌دهنده اصلی حساب کرد. به گفته او، موقعیت جغرافیایی و هزینه حمل، این محصول را بیشتر به یک کالای محلی (لوکال) تبدیل کرده است.

کاهش مصرف داخلی هشدار نسبت به رکود ساخت‌وساز

این فعال صنفی تصریح می‌کند: مصرف سیمان نسبت به سال گذشته افت پیدا کرده است و همین موضوع نشان‌دهنده رکود جدی در بخش ساخت‌وساز است و برآورد ما این است که ساخت‌وساز در کشور حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش یافته و همین مساله باعث افت تقاضا برای سیمان شده است.

به گفته محمدعلی بد، یکی از اتفاقات تأثیرگذار در این کاهش، خاموشی‌های برق در واحد‌های صنعتی طی فصل بهار بوده است. او در این خصوص می‌گوید: تولید سیمان در سه ماهه ابتدایی سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۵ درصد کاهش داشته است و دلیل اصلی آن نیز قطعی مکرر برق در کارخانه‌هاست و با توجه به هشدار‌هایی که درباره کمبود گاز در پاییز و زمستان داده می‌شود، این وضعیت ممکن است تکرار شود.

بحران نیروی کار در بخش ساختمان

او به مشکل کمبود کارگر در بخش ساختمانی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از کارگران افغان که پیش‌تر در بخش حمل‌ونقل و تخلیه سیمان فعال بودند، به دلایل مختلف به افغانستان بازگشته‌اند یا از کشور خارج شده‌اند. همین مساله باعث اختلال در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی شده است. برخی فروشندگان سیمان می‌گویند که برای تخلیه بار، کارگر ندارند و برخی سازندگان از این می‌گویند که چندین بار کارگر جایگزین کرده‌اند ولی مجددا با کمبود نیرو مواجه شده‌اند.

بلاتکلیفی سیاسی، مانع سرمایه‌گذاری

بد با انتقاد از فضای بلاتکلیف سیاسی و اقتصادی کشور، تأکید می‌کند: در حال حاضر، سرمایه‌گذاران نمی‌دانند باید خود را برای توافق سیاسی، تشدید تحریم یا حتی جنگ آماده کنند. این بلاتکلیفی باعث می‌شود که تصمیم‌گیری‌های اقتصادی به تأخیر بیفتد. بسیاری از فعالان بازار دست نگه داشته‌اند و این توقف تصمیم‌گیری برای تولید، اقدامی پرهزینه و خطرناک است. او همچنین به شاخص شامخ تولیدکنندگان اشاره می‌کند و می‌افزاید: شاخص مدیران خرید به عدد ۴۲ درصد رسیده که نشانه‌ای جدی از افت فعالیت و کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور است.

بد درباره چشم‌انداز پیش‌رو نیز می‌گوید: با توجه به کمبود برق، گاز و سوخت، پیش‌بینی می‌کنیم که تقاضا در بازار به‌طور مصنوعی کنترل و متعادل شود. این ناترازی در حوزه انرژی در حال حاضر بزرگ‌ترین تهدید برای صنعت سیمان است. او در پایان تأکید می‌کند: مسکن می‌تواند موتور محرک خروج از رکود در صنعت سیمان باشد. هم عرضه مسکن با مشکل مواجه شده و هم ساخت‌وساز متوقف مانده است. سیمان، ماده اولیه حیاتی در سازندگی است و اگر بخش مسکن فعال شود، سایر حوزه‌های اقتصادی نیز از این حرکت بهره‌مند خواهند شد.