در مورد بازار خارج از بورس (OTC) چه می‌دانید؟

اقتصاد۲۴- بازار خارج از بورس یا همان OTC (Over the Counter)، بازاری است که در آن معاملات سهام، اوراق بدهی، مشتقات و حتی ارز‌ها خارج از ساختار رسمی بورس انجام می‌شود. این نوع بازار بیشتر به شکل غیرمتمرکز فعالیت می‌کند و به جای حضور در یک تالار معاملاتی مشخص، مبادلات از طریق شبکه‌های ارتباطی بین کارگزاران، معامله‌گران و شرکت‌ها صورت می‌گیرد. در واقع، برخلاف بورس‌های سنتی که دارای قوانین سخت‌گیرانه و نظارت متمرکز هستند، بازار OTC انعطاف بیشتری دارد و بستری برای خرید و فروش اوراق و دارایی‌هایی فراهم می‌آورد که شرایط پذیرش در بورس‌های اصلی را ندارند.

تفاوت بازار OTC با بورس‌های رسمی

در بورس‌های رسمی مانند بورس نیویورک یا بورس تهران، شرکت‌ها برای ورود باید شرایط و الزامات خاصی مانند حداقل سرمایه، شفافیت مالی و گزارش‌های مستمر را رعایت کنند. اما در بازار OTC الزامات ساده‌تر و انعطاف‌پذیرتری وجود دارد. همین موضوع باعث شده بسیاری از شرکت‌های کوچک یا نوپا که توانایی یا شرایط لازم برای ورود به بورس‌های اصلی را ندارند، از طریق OTC سرمایه جذب کنند. همچنین در این بازار، فرآیند‌های ثبت و افشای اطلاعات ممکن است با نظارت کمتری همراه باشد و به همین دلیل ریسک سرمایه‌گذاری بالاتر است.

انواع دارایی‌ها در بازار خارج از بورس

بازار OTC تنها محدود به سهام نیست و طیف گسترده‌ای از دارایی‌ها در آن معامله می‌شود. اوراق بدهی، ابزار‌های مشتقه، قرارداد‌های اختیار معامله، ارز‌های دیجیتال و حتی کالا‌های خاص نیز می‌توانند از طریق شبکه‌های OTC خرید و فروش شوند. یکی از معروف‌ترین نمونه‌ها در سطح جهانی، معاملات فارکس است که به طور عمده در خارج از بورس انجام می‌شود. این ویژگی، بازار OTC را به بستری متنوع و پویا برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است.

مزایای بازار خارج از بورس

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این بازار، انعطاف‌پذیری بالای آن است. شرکت‌ها می‌توانند بدون طی کردن فرآیند‌های پیچیده و پرهزینه پذیرش در بورس، سرمایه جذب کنند. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران نیز به طیف گسترده‌تری از دارایی‌ها دسترسی دارند. این بازار به ویژه برای سرمایه‌گذاران جسور که به دنبال فرصت‌های رشد بالا هستند، جذاب است. علاوه بر این، هزینه‌های معاملاتی در برخی موارد پایین‌تر است و امکان مذاکره مستقیم بین خریدار و فروشنده وجود دارد.

معایب و ریسک‌های بازار خارج از بورس

با وجود مزایای فراوان، بازار OTC ریسک‌های خاص خود را دارد. شفافیت کمتر یکی از مهم‌ترین این ریسک‌هاست، زیرا بسیاری از شرکت‌های حاضر در این بازار الزامی برای ارائه گزارش‌های مالی دقیق و منظم ندارند. این موضوع می‌تواند احتمال سوءاستفاده یا دستکاری قیمت‌ها را افزایش دهد. همچنین به دلیل نظارت کمتر، خطر کلاهبرداری و عرضه سهام بی‌ارزش یا کم‌ارزش بیشتر است. نقدشوندگی پایین نیز یکی دیگر از چالش‌هاست، چرا که ممکن است سرمایه‌گذاران برای خرید یا فروش سریع یک دارایی با مشکل مواجه شوند.

بیشتر بخوانید: سهام شناور آزاد در بورس چیست؟

نقش بازار OTC در اقتصاد

با وجود تمام ریسک‌ها، بازار خارج از بورس نقش مهمی در اقتصاد ایفا می‌کند. این بازار امکان تأمین مالی برای شرکت‌های کوچک و نوپا را فراهم می‌سازد و به آنها کمک می‌کند تا وارد چرخه اقتصادی شوند. همچنین تنوع در ابزار‌های مالی و دارایی‌های قابل معامله در OTC، به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد استراتژی‌های مختلفی را برای مدیریت سرمایه خود به کار بگیرند. در بسیاری از کشورها، بازار OTC به عنوان مکملی برای بورس‌های رسمی عمل می‌کند و فرصت‌های تازه‌ای برای توسعه اقتصادی فراهم می‌آورد.

نمونه‌های جهانی بازار OTC

در ایالات متحده، شبکه‌های معتبری مانند OTCQX، OTCQB و Pink Sheets فعالیت دارند که بستری برای معامله شرکت‌های خارج از بورس فراهم می‌کنند. هر یک از این بازار‌ها شرایط و الزامات متفاوتی برای پذیرش دارند و شرکت‌ها بر اساس سطح شفافیت و کیفیت خود در آنها دسته‌بندی می‌شوند. در سایر کشور‌ها نیز اشکال مشابهی از این بازار‌ها وجود دارد که نقش پررنگی در تأمین مالی و گردش سرمایه ایفا می‌کنند.

آینده بازار خارج از بورس OTC

با گسترش فناوری‌های نوین، بازار خارج از بورس در حال تحول است. پلتفرم‌های دیجیتال و فناوری بلاکچین می‌توانند شفافیت بیشتری ایجاد کرده و هزینه‌های معامله را کاهش دهند. همچنین، افزایش علاقه به دارایی‌های دیجیتال مانند ارز‌های رمزنگاری‌شده، جایگاه OTC را بیش از پیش پررنگ کرده است. البته همچنان نیاز به نظارت و قانون‌گذاری هوشمندانه وجود دارد تا از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود و اعتماد سرمایه‌گذاران افزایش یابد.