
اقتصاد۲۴- انتشار خبر تخریب حوض مقابل تئاترشهر بازتاب گستردهای در شبکههای اجتماعی و رسانهها داشت. موضوعی که درنهایت منجر به صدور دستور توقف پروژه از سوی میراثفرهنگی شد. دیروز مدیران شهری و مدیریت تئاترشهر تخریب این حوض را تکذیب کردند. این تکذیب خبر خوبی است، اما اتفاقی که در محدوده این اثر ثبت ملی در سالهای اخیر افتاده است، بارها قلب شهروندان و علاقهمندان به تئاتر را به درد آورده و بخشی از هویت شهری پایتخت را متأثر کرده است.
حوض تئاترشهر بخشی از فضای نمایشی محوطه باز این مجموعه بود. بخشی که سالهاست پشت دیوار موقتی که در اطراف این بنا بالا رفته، محصور شده و کاربری قبل را ندارد. خبر تخریب این حوض که بسیاری از علاقهمندان به تئاتر در اطراف آن به تماشای تئاتر و تعزیه نشستهاند، واکنشهای گستردهای بهدنبال داشت. درنهایت ادارهکل میراثفرهنگی تهران دستور توقف عملیات اجرایی برای بررسی مستندات را صادر کرد.
دیروز عصر «علی طلوعی»، مدیرکل میراثفرهنگی تهران، در نامهای خطاب به شهردار منطقه ۱۱، دستور توقف عملیات عمرانی در محدوده تئاترشهر تا زمان بررسی مستندات را صادر کرد. در این نامه آمده است: «نظر به عملیات اجرایی در حال انجام در محدوده شمالی عرصه بنای تاریخی فرهنگی تئاتر شهر، که در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است. ضمن عدم تأیید اقدامات انجامگرفته به آگاهی میرساند با توجه به ضرورت اخذ استعلام از این ادارهکل درخصوص موارد فوق، ضروری است به قید فوریت نسبت به توقف عملیات اجرایی و ارائه طرح و مستندات مربوطه، جهت بررسی و اعلام نظر به این ادارهکل اقدام لازم به عمل آید.»
«کوروش سلیمانی»، رئیس مجموعه تئاترشهر، در واکنش به خبر تخریب حوض مقابل تئاترشهر، اعلام کرد: «حوض اصلی مجموعه کاملاً سالم است و هیچگونه آسیبی آن را تهدید نمیکند. اجازه نخواهیم داد کوچکترین آسیبی به آن وارد شود.» او همچنین تأکید کرد: «بخشهایی که در تصاویر منتشرشده بهعنوان «حوض تخریبشده» معرفی شدهاند، مربوط به بقایای حوض قدیمی اطراف ورودی پیشین مجموعه است که پس از برداشتن سکوی مقابل حریم تئاترشهر و بهمنظور بازسازی ورودی شمالی نمایان شدهاند.»
بیشتر بخوانید:شهرداری تهران خبر تخریب حوض تئاتر شهر را رد کرد!
اینکه بقایای حوضی قدیمی در یک پروژه عمرانی دیگر نمایان شده باشد، مثل این است که زخم کهنهای سرباز کرده باشد. زخمی که از همان روزی که طرح مسجد ولیعصر در مجاورت بنای تئاترشهر ارائه شد، بر تن این مجموعه نشست. زخمی که با ایجاد خروجی مترو در حریم این محوطه تازه شد. با ارائه طرح حصارکشی اطراف این بنا با بهانه جدا کردن محیط فرهنگی-هنری از فضاهای نامناسب اطراف مجموعه دوباره سر باز کرد و حالا تبدیل به زخمی کهنه و چرکین در مرکز شهر تهران شده است.
«مهدی قمی»، شهردار منطقه ۱۱، در گفتوگو با «پیام ما» درباره خبر تخریب حوض مقابل تئاترشهر، میگوید: «حوض اصلی تئاترشهر بین ساختمان و حریم شمالی بنا قرار دارد و توسط مجموعه حصارکشی شده است. بهدلیل دیوارکشی انجامشده و قرار گرفتن حوض اصلی در آن محدوده، این سوءتفاهم ایجاد شده که حوض حذف شده است.»، اما سازه مدور تخریبشده در محدوده تئاتر شهر چه بود؟ بهگفته قمی: «سکویی خارج از این حریم و در ضلع شمالی وجود داشت که مدیریت تئاترشهر درخواست تخریب آن را مطرح کرده بود. سکویی که تخریب شد، قبلاً محل ورودی مترو بود و بنا به درخواست مدیریت تئاترشهر توسط شهرداری برداشته شده و قرار است کفپوش شود.» قمی معتقد است تمامی اقدامات به درخواست و زیر نظر وزارت ارشاد و مدیریت مجموعه تئاترشهر افتاده است، درحالیکه شهرداری هم وظایف و نقشهایی در محیطهای شهری دارد: «اقدامات انجامشده در محدوده تئاترشهر توسط وزارت ارشاد و پیمانکار این وزارتخانه انجام شده و شهرداری فقط تسهیلگر پروژه بوده و بخشی از هزینهها را تقبل کرده است.»
شهردار منطقه ۱۱ تهران درباره استعلامات لازم از میراثفرهنگی برای اجرای پروژههای عمرانی در حریم اثر ثبت ملی تئاترشهر میگوید: «ازآنجاکه اجرای این پروژه در اختیار تئاترشهر بوده و پیمانکار آن نیز با تئاترشهر قرارداد داشته، وزارت ارشاد با وزارت میراثفرهنگی جلساتی برگزار کرده و اقدامات را انجام داده است. شهرداری فقط بخشی از هزینههای پروژه را پرداخت کرده و بدون هماهنگی هم هیچ اقدام عمرانی در این مجموعه انجام نداده است.»
میراثفرهنگی تهران، اما روایت دیگری دارد. «مرتضی ادیبزاده»، معاون میراثفرهنگی استان تهران، به «پیام ما» میگوید: «محدودهای که خاکبرداری شده، داخل عرصه مصوب تئاترشهر بهعنوان یک اثر ملی است. بعد از انتشار این خبر با مدیر مجموعه تماس گرفتیم و اعلام کردیم هر اقدامی باید با هماهنگی میراثفرهنگی باشد. با شهرداری هم مکاتبه کردیم و گفتیم تئاترشهر ثبت ملی است و دارای حریم مصوب. بنابراین، هر اقدامی باید با استعلام و اخذ مجوز از ادارهکل میراثفرهنگی انجام شود.»
بیشتر بخوانید:عکس/ حصار کشی محوطه تئاتر شهر
ادیبزاده درباره اظهارات شهردار منطقه ۱۱ مبنیبر اینکه وزارت ارشاد هماهنگیهای لازم با وزارت میراثفرهنگی را انجام میدهد، میگوید: «دو نفر از کارشناسان میراث در تئاترشهر ناظر هستند و بازدیدهای دورهای دارند. بسیاری از اقدامات با هماهنگی ما انجام شده، اما در مورد تخریب سکوی مذکور، مجوزی از ما گرفته نشده است و کارشناسان ما نیز مطلع نبودهاند.»
شهردار منطقه ۱۱ تهران میگوید: «سکویی که تخریب شده، همان ورودی سابق مترو در ضلع شمال بنا بود و بنا به درخواست تئاترشهر برداشته شده و کفسازی انجام میشود. مدیریت مجموعه اعلام کرد این سکو منظر تئاترشهر را تخریب کرده است. طبق درخواست تئاترشهر، تخریب این سکو از چهار روز پیش آغاز شده و قرار است کفسازی شود.»
او درباره برنامههایی که شهرداری برای این محوطه دارد، میگوید: «در حریم تئاترشهر هیچ دخالتی نداشتیم. سالهای قبل، موضوع حریمسازی توسط دولت و وزارت ارشاد و با موافقت شهرداری شروع شد. پروژه حریمسازی متوقف مانده بود و شهردار تهران، با توجه به گلایه مردم و انتقادات هنرمندان نسبت به ناتمامماندن طرح، از شهرداری منطقه ۱۱ خواست این پروژه را به سرانجام برساند. بهدلیل مشکلات بودجهای تئاترشهر، ما کمکحال بودیم. قرار بر این است که نورپردازی انجام و فضای سبز محوطه اصلاح شود. در حال حاضر، کارهای عمرانی دور بنا و محوطه حوض تمام شده است. نورپردازی، نصب میله پرچم و فضاسازی را هم در آینده انجام خواهیم داد؛ با اینکه وظیفه ما نیست، اما در حال انجام آن هستیم.»
او نقش وزارت ارشاد را در بروز این شرایط پررنگ میداند و میگوید شهرداری از ابتدا با پروژه حصارکشی مخالف بود. اما چرا بهرغم مخالفت شهرداری این پروژه در طول این سالها که منظر پرترددترین محدوده شهر و یکی از پرخاطرهترین مراکز فرهنگی تهران را مخدوش و تبدیل به کارگاه ساختمانی کرده، متوقف نشده است: «حصارکشی توسط وزارت ارشاد ایجاد شده و شهرداری نقشی در آن نداشته است. وزارت ارشاد پیمانکار تعیین کرده، قرارداد بسته، حریم را دیوارکشی و تجهیز کارگاه کرده است. در سالهای قبل نیز وزارت ارشاد اعلام کرده بود قصد حریمسازی دارد. شهرداری گفته بود این کار اشتباه است. شورای شهر وقت کاملاً جلوی این اقدام را گرفت و گفت نباید حریمسازی انجام شود. اما در دوره بعد، وزارت ارشاد دوباره درخواست داد و با وجود مخالفت شهرداری، اعلام کردند هنرمندان چنین مطالبهای دارند. این کار از نظر شهرداری صحیح نیست؛ چون این حصارکشی، مجموعه را در چارچوب بسته قرار میدهد.»
قمی میگوید شهرداری به احترام خواست هنرمندان این پروژه را متوقف نکرده است. اما بسیاری از هنرمندان با ساخت مسجد و مترو در حریم اثر هم مخالف بودند، اما پروژه مترو و زیرگذر چهارراه ولیعصر به رغم مخالفتها پیش رفت.
حوض تئاترشهر سالم است، اما سالهاست که خالی است. سالهاست که محوطه تئاترشهر دیگر شور و هیجان نمایشهای دانشجویی را تجربه نکرده است. سالهاست که خبری از تئاتر خیابانی در محوطه تئاترشهر نیست. بزرگترین محوطه فرهنگی و هنری شهر، تبدیل به یک کارگاه ساختمانی شده که تاریخ پایان پروژهاش مشخص نیست. اما حالا متولیان تنها یک جمله را تکرار میکنند: «حوض تئاترشهر تخریب نشده است.»، اما کسی نمیگوید چه چیزهایی در این سالها در این محوطه تخریب شده. اصلاً چه کسی به خاطر دارد که تئاترشهر چه شکلی داشت؟ نماد فرهنگی پایتخت، سالهاست که میان تصمیمهای ناهماهنگ معلق مانده.