برابری همه در سیاهی؛ دستور تازه پزشکیان برای سیاه کردن خط‌های سفید در ادامه سیاست فیلترینگ

اقتصاد۲۴- مسعود پزشکیان در دانشگاه شهید بهشتی از مجموعه‌ای از ناترازی‌ها سخن گفت؛ از ناترازی برق و آب تا ناترازی میان گفتار و رفتار سیاست‌گذاران. اما شاید مهم‌تر از همه، اعتراف روشن او بود به اینکه ریشه بسیاری از مشکلات را می‌شناسد و نسبت به ناکارآمدی مسیر‌های فعلی آگاه است؛ بااین‌حال، آنچه در عمل رخ می‌دهد نه اصلاح ساختار، بلکه یکسان‌سازی وضعیت موجود است. اشاره او به «سیاه‌کردن خطوط سفید» و توضیحش درباره فیلترینگ، نمونه‌ای عینی از همین چرخه است؛ جایی که به‌جای رفع اصل مشکل، تفسیری معکوس ارائه می‌شود تا همه در محدودیت برابر شوند، نه آزاد

این بخش از سخنانش وزن سیاسی ویژه‌ای داشت؛ زیرا روشن می‌کرد که حتی وقتی رئیس‌جمهور ریشه اشکال را می‌بیند و از نقد‌های جامعه نیز آگاه است، باز هم تصمیمات به نوعی اعمال می‌شود که صورت‌مسئله به‌جای حل، دوباره پاک می‌شود. در چنین فضایی، روز دانشجو نه صرفا یادآور گذشته، بلکه آینه‌ای از وضعیت امروز حکمرانی در ایران شد.

 وضعیتی که نشان از ادامه تصمیمات احساسی، شتاب‌زده و رفع تکلیف برای رهایی از نقد به عدم تحقق وعده‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور بود، تا جایی که به‌جای رفع فیلتر و برابری همه در بهره‌مندی از اینترنت بدون فیلتر، بار دیگر شاهد دستوری بودیم که نشان از پاک‌کردن صورت‌مسئله، نادیده‌گرفتن وعده انتخاباتی پزشکیان برای رفع فیلترینگ و برابری همه در وضعیت سیاه اینترنت داشت و رئیس‌جمهور از چنین موضوعی برای خود در تلاش دستاورد‌سازی است؛ یعنی از ادامه فیلترینگ، نه رفع آن. رئیس‌جمهور در سخنرانی روز دانشجو، همان ابتدا به مسئله گفت‌و‌گو و اخلاق نقد پرداخت. او تأکید کرد سنت بحث و دیالوگ دانشگاهی باید بر پایه احترام باشد، نه هوکردن، نه قطع سخن دیگری و نه تمسخر.

از نگاه او، تنوع دیدگاه‌ها نه تهدید بلکه فرصت است و کشوری که بخواهد به آینده برسد، باید این ظرفیت را در خود تقویت کند. اما درست در همین بخش نخست، کنایه تند او به «خط سفید و خط سیاه» وارد شد؛ جایی که گفت: «اکنون که دستور داده‌ایم، رفته‌اند آنهایی را که سفید بودند هم سیاه کردند تا بفهمند آنهایی که سیاه هستند چه بلایی سرشان می‌آید». این جمله فراتر از یک شوخی یا نقد مدیریتی بود؛ پرده‌برداری از چرخه‌ای که اصلاح را وارونه می‌کند. پزشکیان که خود فیلترینگ را «بدترین گرفتاری» کشور دانست، در ادامه توضیح داد: «اگر قرار بود با دستور حل شود، همان روز اول دستور می‌دادیم حل شود». اما نتیجه عملی چنین دستور‌هایی نه رفع فیلتر، بلکه تعمیم محدودیت بود؛ یعنی بازتولید همان وضعیت با ظاهری برابرتر.

این همان جایی است که منتقدان می‌گویند بار دیگر صورت‌مسئله پاک شده است: مسئله آزادی و دسترسی با «برابری در محرومیت» جایگزین شده است، نه با اصلاح ریشه‌ای. رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنانش گفت: ۳۰ هزار مگاوات کسری داریم،۲۰ هزار مگاوات به صورت خودکار بود و ۱۰ هزار مگاوات هم برای برق آبی بود؛ قربان خدا بروم ما را به هر نحوی که هست می‌چلاند!

بیشتر بخوانید:فیلم/ سخنرانی روز دانشجوی جلیلی درباره گوساله سامری

او افزود: آب پشت سد‌ها وجود نداشت و برق آبی هم تولید نشد، در نتیجه ما از آن سو هم کسری داریم. پزشکیان گفت: همه شما می‌دانید که حدود ۵۰ درصد مردم پای صندوق‌های رأی نیامدند و باید صادقانه درباره آن گفت‌و‌گو کنیم. بخشی از ۵۰ درصد دیگر نیز با اکراه در انتخابات شرکت کردند. این روند پیام روشن و مهمی برای ما دارد. اگر ایران را می‌خواهیم و اگر آینده کشور برایمان مهم است، باید بدانیم همه مردم، چه آنها که آمدند و چه آنها که نیامدند، از آنِ این سرزمین‌اند. مقام معظم رهبری نیز فرمودند همه پای ایران ایستاده‌اند.

 پزشکیان در ادامه سخنان خود گفت: بهتر است دیگران را اجنبی و خود را خودی ندانیم؛ اصل حرف من همین است. هرکس توان انجام کاری را دارد، میدان در برابرش باز است. اگر من نتوانم کاری انجام دهم، نیازی نیست مرا تخریب کنید؛ آن که توان دارد، وارد عمل شود تا مشکلات کشور برطرف شود.

نمی‌گویم این مشکلات را من ایجاد کرده‌ام یا نکرده‌ام، اما قطعا بی‌تقصیر هم نیستم

او افزود: ما امروز با مشکلاتی روبه‌رو هستیم که تازه ایجاد نشده‌اند. نمی‌گویم این مشکلات را من ایجاد کرده‌ام یا نکرده‌ام، اما قطعا بی‌تقصیر هم نیستم. از ابتدای انقلاب، چه در جریان چپ، چه راست و چه در دوره‌های بی‌تفاوتی یا همراهی، در صحنه حضور داشته‌ام و طبیعتا باید پاسخ‌گو باشم. رئیس‌جمهور بیان کرد:

 ناترازی برق، آب، محیط زیست و حتی ناترازی فرهنگی میان گفتار و رفتار ما، مسائل تازه‌ای نیستند. سال‌هاست حرفی می‌زنیم و در عمل کار دیگری انجام می‌دهیم. این ناترازی‌ها همچنان باقی مانده‌اند. پزشکیان با بیان اینکه راه‌حل مشکلات کشور، وفاق، همدلی و پذیرش تفاوت‌هاست، گفت: باید از انگ‌زدن، تمسخر یکدیگر و دوگانه‌سازی خودی و غیرخودی پرهیز کنیم. من معتقدم کسانی که پای صندوق رأی نیامدند، آدم‌های بدی نبودند؛ آنان گلایه و حقی داشته‌اند و ما نتوانسته‌ایم پاسخ روشنی به آنها بدهیم.

اگر می‌خواهیم ایران را حفظ کنیم، باید این صدا‌ها را بشنویم. نمی‌خواهم وارد جزئیات شوم، اما باید از خودمان بپرسیم در این مدت چه کرده‌ایم. او در ادامه سخنان خود گفت:

 نپذیرفتن یا پذیرش دیدگاه‌ها دعوا ندارد. ما دانشجو بودیم و بالاخره بحث می‌کردیم، اما یاد گرفته بودیم که یکدیگر را تحمل کنیم و به هم توهین نکنیم. هرکسی حق دارد نظر خود را داشته باشد، اما نیازی نیست دیگران را مسخره کنیم یا وسط حرف یکدیگر بپریم. اگر بتوانیم همدیگر را تحمل کنیم و با هم گفت‌و‌گو کنیم، به نتیجه خواهیم رسید. رئیس‌جمهور یادآور شد:

همه عزیزانی که پشت این تریبون ایستاده‌اند، دلشان می‌خواهد کشور درست شود، اما هرکس از دیدگاه خود صحبت می‌کند. من هم باید تلاش کنم تا جایی که ممکن است این دیدگاه‌های مختلف را اجرائی کنم، اما این کار ساده نیست و مشکلات به این سادگی حل نمی‌شوند.

پزشکیان تصریح کرد: در مورد مسائل اقتصادی و معیشتی هم ما باید عدالت را رعایت کنیم. به‌عنوان مثال، درباره قیمت بنزین نمی‌توانیم فقط برای عده‌ای خاص کالا یا ارز اختصاص دهیم؛ همه مردم حق دارند از امکانات کشور بهره‌مند شوند. ما چهار میلیارد دلار بنزین ۶۰ هزار تومانی خریداری می‌کنیم و بخشی از آن را به مردم می‌دهیم. اگر بخواهیم به عده‌ای محدود بدهیم، بقیه مردم دچار مشکل خواهند شد.

او در ادامه گفت: راه‌حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی، مقاومت و همدلی است. ما باید ابتدا مشکل را بشناسیم، سپس با یک زبان و نگاه مشترک مداخله کنیم و روند حل آن را جلو ببریم. برای رسیدن به راه‌حل، باید از تجربه و دانش کارشناسان و افراد با تجربه استفاده کنیم.

 رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: بودجه‌ای که برای سال آینده پیش‌بینی شده، فقط دو درصد رشد نسبت به امسال دارد، در‌حالی‌که تورم بین ۳۰ تا ۵۰ درصد است. ما تلاش کرده‌ایم تا حد امکان هزینه‌ها را کاهش دهیم و از خودمان شروع کنیم. عامل تورم عمدتا دولت و بانک‌ها هستند. وقتی نمایندگان مجلس بودجه‌ای با توقع زیاد تصویب می‌کنند، اما پول کافی وجود ندارد، دولت مجبور به چاپ پول و این باعث افزایش تورم می‌شود. پزشکیان با اشاره به پروژه‌های بر زمین مانده گفت: در نهایت، این سیاست‌ها به ضرر چه کسانی تمام می‌شود؟

بیشتر بخوانید:تنش در روز دانشجو؛ دعوا بر سر «کرسنت» / چرا پورمحمدی عصبانی شد؟

به ضرر فقرا، کارمندان و حقوق‌بگیران. ما عملا از جیب آنان هزینه تعهداتی را پرداخت می‌کنیم که هیچ‌گاه منبع مالی مشخصی برایشان وجود نداشته است. امروز حدود هفت هزار همت، یعنی هفت میلیون میلیارد تومان پروژه نیمه‌تمام در کشور وجود دارد. با این روند، هر روز پروژه جدید کلنگ می‌زنیم، اما همین پروژه‌های نیمه‌کاره روی زمین مانده است. او افزود: ما اعلام کرده‌ایم پروژه جدید نمی‌پذیریم؛ چون نمی‌خواهیم به مردم وعده غلط بدهیم.

 ابتدا باید همین طرح‌های نیمه‌تمام را با اولویت‌بندی تکمیل کنیم. صریح می‌گوییم هر پروژه‌ای که امکان تأمین بودجه‌اش وجود دارد، مشخص شود؛ اگر انجام ندادیم، ما را محاکمه کنید. چرا باید به مردم وعده‌های میلیاردی بدهیم وقتی پولی برای اجرای آنها نداریم؟ او در ادامه اظهار کرد: صندوق‌های بازنشستگی امروز حتی توان پرداخت یک‌دهم یا یک‌چهلم حقوق‌ها را ندارند و دولت باید جای آنها پرداخت کند. فقط بازپرداخت اوراق منتشرشده در سال‌های گذشته، برای سال آینده حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تا یک میلیون میلیارد تومان است. از طرفی، همین مقدار باید برای یارانه‌ها و تعهدات دیگر پرداخت شود. کسانی که حسابداری یا مدیریت خوانده‌اند کاملا می‌دانند این اعداد یعنی چه؛ وقتی این هزینه‌ها کنار هم قرار می‌گیرد، چیزی برای سرمایه‌گذاری یا توسعه باقی نمی‌ماند.

فشار‌های آمریکا و اسرائیل نیز ادامه دارد

رئیس‌جمهور تأکید کرد: از طرف دیگر، فشار‌های آمریکا و اسرائیل نیز ادامه دارد. برخی طعنه می‌زنند، اما من همین‌جا و همان‌طور که به رهبر معظم انقلاب عرض کردم، تکرار می‌کنم هیچ امیدی به هیچ‌کس غیر از خدا و مردم کشور خودمان ندارم.

رئیس‌جمهور تصریح کرد: بسیاری از دستوراتی که رهبر معظم انقلاب ۱۵ تا ۲۰ سال پیش صادر کرده‌اند، هنوز بر زمین مانده است؛ چون فقط وعده داده‌ایم و عمل نکرده‌ایم. امروز در تهران، کرج، قزوین و شهر‌های اطراف با فرونشست وحشتناک زمین مواجه هستیم. چاه‌های زیرزمینی خالی شده‌اند، باران هم نمی‌بارد و ما همچنان شهر را بدون ضابطه توسعه می‌دهیم. اگر بارندگی شدید رخ ندهد، تهران با بحران جدی آب روبه‌رو می‌شود. همه ما از‌جمله شما دانشجویان باید صرفه‌جویی کنیم و جلوی این توسعه نامتناسب را بگیریم.

بیشتر بخوانید:فیلم/ درگیری شدید میان دانشجویان طرفدار جلیلی و پورمحمدی

پزشکیان با بیان اینکه شواهد علمی می‌گوید این روند قابل ادامه نیست، گفت: در بودجه سال آینده، دولت باید هزار همت، یعنی یک میلیون میلیارد تومان برای حقوق بازنشستگان و صندوق‌های بازنشستگی پرداخت کند؛ چون این صندوق‌ها کارآمد مدیریت نشده‌اند. چه در این دولت، چه در دولت‌های گذشته و چه در مجلس، همه ما در شکل‌گیری این وضعیت سهم داشته‌ایم.

رئیس‌جمهور، خطوط سیاه و ...

واکنش رئیس‌جمهور محترم به نقد جامعه دانشگاهی در قبل خط اینترنت «سفید» مسئولان، مبنی بر اینکه «دستور داده‌ام خط‌های سفید را هم سیاه کنند» از جهات مختلف جای تأمل و نقد دارد. اولا رئیس‌جمهور بر‌اساس قانون اساسی، دومین مقام رسمی کشور بعد از رهبری و مسئول اجرای قانون اساسی و رئیس قوه مجریه و رئیس شورای امنیت ملی و تقریبا تمام شوراهای مهم و تأثیرگذار کشور بوده و اختیارات او بعد از رهبری بالاترین اختیار در ساختار مدیریت کشور است و در قبال این مسئولیت‌های خطیر و کلان، اختیارات کلانی نیز دارد و توجیهاتی از قبیل «نمی‌گذارند»، «نشد» و... مهملی ندارد و برای مردم پذیرفتنی نیست.

ایشان در برنامه‌های انتخاباتی خود درباره رفع فیلترینگ، وعده سفیدکردن خطوط مردم را داده بودند و امروز بعد از یک و نیم سال جلوس در کاخ پاستور، بسنده‌کردن ایشان به سیاه‌کردن اینترنت مسئولان و هیئت همرا‌ه‌شان، با حداقل انتظاراتی که مردم از ایشان دارند تناسبی ندارد؛ آن‌هم در شرایطی که کنگره آمریکا در نقش دایه مهربان‌تر از مادر نسبت به مردم ایران مزورانه دنبال سوءاستفاده از احساس مردم ایران با انتشار اخباری مبنی بر ارائه خدمات اینترنتی سفید به مردم ایران است.

 به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور محترم با این سنتی که در پیش گرفته، به دنبال حفظ و تقویت وفاق سیاست‌پیشگان و یقه‌سفید‌ها و خط‌سفیدی‌ها و «خاصه‌خورها» است، نه وفاق واقعی یا وفاق اجتماعی و وفاق بدنه ملت! ثانیا، جناب پزشکیان باید دقت کنند که انتظار و مطالبه مردم از او، تلاش تمام‌دانگ برای تحقق عدالت و مقابله و برچیدن بساط تمام رانت‌خواری‌هاست.

رانت‌خواری‌هایی مانند: ۱- مدیریت‌های رانتی، ژن‌های خوب، آقازاده‌سالاری، دامادسالاری و... ۲- استخدام‌های رانتی ۳- دانشگاه رانتی، مدارک رانتی ۴- مدارس رانتی ۵- تسهیلات بانکی رانتی ۶- مجوز واردات رانتی ۷-کرسی‌های رانتی ۸- مجوز تردد در خطوط ویژه خیابان‌ها ۹- حقوق‌های نجومی ۱۰- املاک نجومی و....

مردم از رئیس‌جمهور انتظار دارند در روز دانشجو درباره عملکرد یک‌و‌نیم‌ساله دولت و نمره دولت در دروس و آزمون‌های فوق گزارش ارائه کنند و صدالبته گزارش یک مقام اجرائی با ادبیات و قرائت انشا تفاوت دارد. رئیس‌جمهور یا باید با عدد و رقم از عملکرد دولتش بگوید یا مستندا موانع موجود را به مردم گزارش کند؛ موانعی که برداشتن آنها واقعا از حیطه قدرت و اختیار و امکانات رئیس‌جمهور خارج است.

 بر همین اساس، روز دانشجو برای رئیس‌جمهور زنگ انشا نیست، بلکه «زنگ حساب» است. آیا جناب پزشکیان استحضار دارند که مهم‌ترین رسالت و کارکرد ایشان، به‌ویژه بعد از جنگ ۱۲روزه، ترمیم سرمایه اجتماعی کشور است؟ سرمایه اجتماعی‌ای که یک ماه پیش رئیس مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست‌جمهوری با ارائه گزارشی از نتیجه نظرسنجی ایسپا از گوشه‌ای از واقعیت آن پرده برداشت.

مردم از رئیس‌جمهور انتظار ندارند فقط به ارائه گزارش ناترازی‌ها بسنده و هرازگاهی اعلام کند هرکس بلد است بیاید درست کند یا بستاند و بزند. مردم انتظار دارند رئیس‌جمهوری ناترازی را به تراز تبدیل کند و عندالزوم ریشه‌ها و دلایل اصلی ناترازی‌ها را با مردم در میان بگذارد؛ چراکه مردم صاحبان اصلی کشور هستند.