ثبت جهانی مینیاتور بهزاد به نام افغانستان

اقتصاد۲۴- افغانستان هنر مینیاتور سبک کمال الدین بهزاد را به نام خود در یونسکو ثبت جهانی کرد.

بیستمین نشست کمیته بین دولتی پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو درحالی در هند برپا شده که افغانستان «هنر مینیاتور به سبک بهزاد» را به نام خود ثبت جهانی کرد.

پیش از این علیرضا ایزدی، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی گفته بود که یونسکو مفهوم «مالکیت مطلق» را در مورد آثار فرهنگی نمی‌پذیرد و عناصر فرهنگی، چون مینیاتور، بازتاب تمدن‌های مشترک است که در جغرافیای پهناور تاریخی میان ایران، افغانستان و تاجیکستان پرورش یافته‌اند.

به گفته وی، هرچند نقاشی ایرانی پیش‌تر به‌نام ایران در فهرست یونسکو ثبت شده، اما اگر افغانستان بخواهد گونه‌ای از این هنر را به‌نام «مکتب بهزاد» یا «مکتب هرات» ثبت کند، باید با ایران گفت‌و‌گو کرده و رضایت رسمی دریافت کند. رسانه‌های افغانستان نیز یک ماه پیش گزارش دادند که ارائه پیشنهاد ثبت «نقاشی مینیاتور کمال‌الدین بهزاد» به‌نام افغانستان در فهرست انتظار یونسکو از سوی اداره طالبان، واکنش مقام‌های مسئول در ایران را برانگیخته است.

بیشتر بخوانید: ادامه ۲ دهه ناکامی در ثبت جهانی دماوند

در پرونده ثبت جهانی مینیاتور کمال الدین بهزاد آمده: هنر مینیاتور، شکلی دقیق و نمادین از نقاشی صحنه‌هایی از تاریخ و ادبیات است. وظیفه اصلی آن آشنا کردن جوامع با عناصر فرهنگ، تاریخ و ادبیات است که دانش و بینش گذشته جمعی آنها را مجسم می‌کند. برخی از هنرمندان در شناخت و محبوبیت آن نقش داشته‌اند و آثارشان اکنون زینت‌بخش موزه‌های مشهور جهان است. به عنوان مثال، هنرمندان و مکاتب متعددی از طراحی و سبک آثار کمال الدین بهزاد الهام گرفته و از آن به عنوان الگوی اصلی خود استفاده می‌کنند.

این هنر به عنوان وسیله‌ای برای روایت داستان‌ها و انتقال معنا، نه تنها در نقاشی‌ها دیده می‌شود، بلکه در معماری، مانند مناره‌ها و بنا‌های تاریخی نیز منعکس می‌شود. این یک بیان فرهنگی پر جنب و جوش است که همچنان توسط افراد، جوامع و مؤسسات مختلف انجام، شناخته و منتقل می‌شود. این هنر حس هویت و تداوم را ایجاد می‌کند و به حفظ بافت فرهنگی مردم افغانستان کمک می‌کند و در عین حال به انسجام اجتماعی و احترام متقابل کمک می‌کند.

این هنر به صورت رسمی و غیررسمی منتقل می‌شود و بسیاری از دانش‌آموزان هر ساله نقاشی مینیاتور را انتخاب می‌کنند که به زنده نگه داشتن این سنت کمک می‌کند. هنر مینیاتور مردم را با گذشته، میراث و ارزش‌هایشان پیوند می‌دهد. مینیاتور وسیله‌ای برای انتقال دانش و ارزش‌ها از نسلی به نسل دیگر است، سنتی زنده که فرهنگ را حفظ می‌کند و الهام‌بخش یادگیری است. به این ترتیب، به جوامع کمک می‌کند تا در مورد تاریخ مشترک خود تأمل کنند و به تقویت حس هویت و غرور جامعه کمک می‌کند.

ایران در سال ۹۹ نیز پرونده میراث ناملموس هنر نگارگری (مینیاتور) را در پرونده‌ای مشترک با ترکیه، آذربایجان و ازبکستان ثبت کرده بود.