تاریخ انتشار: ۱۵:۳۶ - ۰۸ بهمن ۱۳۹۸

روز‌های بحران‌خیز و بحران مرجعیت رسانه‌ها

عباس رضایی ثمرین، روزنامه نگار در سایت عصر ایران نوشت: ایجاد محدودیت‌های بی‌مورد برای رسانه‌ها، تقویت -خواسته یا ناخواسته- رقبای آن‌ها و برخی اشتباهات استراتژیک در سیاست‌گذاری رسانه‌ای در کشور، عوامل موثر در این روند هستند.
بحران مرجعیت رسانه‌ها
 
اقتصاد۲۴- متن یادداشت در پی می آید: 
در آموزه‌های «مدیریت بحران» مباحث ارتباطی مهم‌ترین سرفصل و رسانه کلیدی‌ترین عنصر است. شفافیت، ارتباط با مخاطب، اطلاع‌رسانی مستمر، رفع ابهامات، مقابله با شایعات و اخبار جعلی و ... همه ضرورت‌های پذیرفته شده مدیریت بحران هستند که انجام‌شان جز به کمک رسانه امکان‌پذیر نیست.

اصولا لازمه مدیریت موفقیت‌آمیز بحران، اطلاع‌رسانی شفاف و اقناع عمومی است و اقناع جز با رسانه‌های مرجع، کارآمد و معتبر تحقق نمی‌یابد. اما آیا کارآمدی، مرجعیت و اعتبار رسانه‌ها در کشورما برای نقش‌آفرینی در زمان بحران کافی است؟

واقعیت این است که متاسفانه رسانه‌های جمعی در کشور ما به طور پیوسته در حال از دست دادن مرجعیت و اعتبارشان هستند. ریشه‌های این روند، هم به درون رسانه‌ها بر می‌گردد، هم به بیرون، اما من نقش عوامل بیرونی را موثرتر می‌دانم و معتقدم، در کنار برخی تحولات تکنولوژیک و تغییرات در اکوسیستم اطلاع‌رسانی، سیاست‌گذاری‌های حاکمیتی عامل مهمی بوده که طول سال‌های گذشته، منجر به تضعیف رسانه‌ها و کاهش مرجعیت و اعتبار آن‌ها شده است.

در این باره می‌توان به تفصیل و در مجال بهتری سخن گفت، اما اجمالاً ایجاد محدودیت‌های بی‌مورد برای رسانه‌ها، تقویت -خواسته یا ناخواسته- رقبای آن‌ها و برخی اشتباهات استراتژیک در سیاست‌گذاری رسانه‌ای در کشور، عوامل موثر در این روند هستند.

در همه جای دنیا اینترنت و گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی، سبب تغییر در چرخه اطلاع‌رسانی و تحدید تاثیرگذاری رسانه‌های چاپی شده، اما در هیچ کجای دنیا رسانه‌های چاپی، الکترونیکی و تصویری به طور همزمان به حال احتضار نیفتاده‌اند و بخش اعظم مصرف رسانه‌ای مردم در بستر یک نرم‌افزار پیام‌رسان موبایلی تامین نمی‌شود.

شکل‌گیری و رونق گرفتن پدیده «کانال» در تلگرام که منجر به این شد که این اپلیکیشن کارکرد رسانه‌ای پیدا کند، به نوبه خود تجربه‌ای بدیع در کشور ما بود. این اتفاق که بی‌تردید با برخی حمایت‌های رسمی رقم خورد- یا حداقل نتیجه محتوم برخی سیاست‌گذاری‌ها بود- دستاورد‌های مطلوب و غیرقابل انکاری در زمینه گردش آزاد اطلاعات داشت که سبب شد کسی به پیامد‌های دیگرش فکر نکند. یکی از این پیامد‌ها زدودن مرجعیت از رسانه‌های شناسنامه‌دار و جهت‌دهی مصرف رسانه‌ای مردم به سمت و سوی بستری بود که در کنار تمام برکاتش، متاسفانه عرصه تاخت و تاز شبه‌رسانه‌ها، شایعات و اخبار جعلی هم هست.

گفتن این حرف‌ها البته در فضای پر از سوءتفاهم و ملتهب این روز‌ها کمی خطرناک است. به همین دلیل لازم است تاکید کنم که نقد سیاست‌گذاری رسانه‌ای در کشور، به معنای طرفداری از بگیروببند و ایجاد محدودیت و انسداد جدید در فضای مجازی نیست. سخن از تمهید یا تمهیداتی است که می‌شد اندیشید تا در عین تکثر و چندصدایی، ابتکار عمل در فضای اطلاع‌رسانی کشور، به دست آمدنیوز و امثالهم نیفتد. منظور خودداری از همه کار‌هایی است که منجر شده رسانه‌ها در کشور به این روز بیفتند. طبعا وقتی سیاستگذاران با عوامل رویگردانی مردم از رسانه‌های رسمی همدستی یا حداقل در برابرشان سکوت و تعلل کردند، باید منتظر میدان‌داری اغیار در بزنگاه‌هایی مثل بحران‌های اخیر می‌بودند.

رسانه‌های شناسنامه‌دار، البته همین حالا هم برای اطلاع‌رسانی شفاف، پرسشگری و آرامش‌بخشی به کشور تلاش می‌کنند، اما این تلاش می‌توانست موثرتر باشد اگر قبلا با ندانم‌کاری، اعتبار آن‌ها را خدشه‌دار نکرده بودند. رسانه‌ها می‌توانند در روز‌های سخت و بحرانی، در اقناع مردم نقش‌آفرین باشند و با روایت‌سازی بیگانگان مقابله کنند؛ به شرطی که قبلش اجازه داده باشیم، برادری خود را به مردم ثابت کنند. حالا که با اقدامات و تصمیم‌های نابجا، این فرصت از رسانه‌ها سلب شده، قاعدتا نمی‌شود از آن‌ها انتظار معجزه داشت.

می‌گویند در دوره یکی از شاهان، شبی از شب‌های ماه رمضان، توپچی توپ سحر را شلیک نکرد. امیر توپخانه او را احضار کرد و با خشم از او پرسید: «چرا توپ در نکردی؟» توپچی پاسخ داد: «قربان، به هزار و یک دلیل، اولی‌اش اینکه گلوله نداشتم!».

ماجرای آسیب‌شناسی عملکرد رسانه‌ها در بحران هم چیزی شبیه به همین است، می‌شود ساعت‌ها درباره باید‌ها و نباید‌های مدیریت و ارتباطات بحران و الگو‌های تاثیر و نفوذ رسانه‌ای در شرایط بحران سخن گفت، اما همه این‌ها در گروی کارآمدی و مرجعیتِ رسانه‌ها است. چیزی که تا حد نگران‌کننده‌ای کاهش یافته و به نظرم این نقطه عزیمت بحث، در تحلیل زمینه‌ها و پیامد‌های بحران‌های اخیر کشور است.

آب رفته را البته می‌توان تا حدی به جوی برگرداند، به شرطی که به جای بحث‌وجدل‌های بی‌حاصل، از همین حالا شروع به آسیب‌شناسی و همه تلاش کنیم، رسانه‌ها را به جایگاه اصلی خودشان برگردانیم.
 
منبع: عصر ایران
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

توافق پرسپولیسی‌ها برای تمدید قرارداد ۴ بازیکن

عکس/ افسران زن در رژه نیروهای نظامی در عربستان

پیش بینی قیمت طلای جهانی

فیلم/ فرار از پاسخگویی جلیلی به گشت ارشاد سوژه فعالین مجازی شده است

قیمت قایدی نصف سقف بودجه استقلال!

عکس/ دیدار مسعود پزشکیان با اهالی جنوب غرب استان تهران

ریسک بزرگ بورس

فیلم/ اقامه نماز عید قربان در شمال غزه

جاده چالوس کماکان مسدود است

فیلم/ قاضی‌زاده هاشمی: ارز ترجیحی را حذف می‌کنم

جنگ نفتی قالیباف و جلیلی؛ بررسی اظهارات دو نامزد اصولگرا درباره وضعیت فروش نفت در دولت رئیسی

قیمت دام زنده در آستانه عید قربان

اعلام قیمت گوشت قرمز در آستانه عید قربان

بازار میلگرد از رکود خارج شد؟ + جدول

آغاز رشد پلکانی بازار سیمان+ جدول

پیش‌بینی فعالان بازار ارز از نرخ دلار در تیرماه

واریز حقوق بازنشستگان با همسان سازی ۴۰ درصدی قطعی می‌شود؟

بازار طلا مسیر نزولی را ادامه می‌دهد؟

تلاش مضاعف برای افزایش سهم بازار بانک سینا

فیلم/ دروغ زاکانی برملا شد

زمان پاسخگویی درباره کارنامه سه ساله؛ ارزیابی کارشناسان از ضرورت نقد عملکرد دولت سیزدهم در رقابت‌های انتخاباتی

جزئیات جدید از دریافت کالابرگ خرداد ۱۴۰۳

ماجرای یارانه نقدی ۵ میلیون تومانی

بیست روز بعد از بازداشت مدیر منابع طبیعی؛ پرونده سنگین اختلاس و جنگل‌خواری به کجا رسید؟ / سازمان منابع طبیعی منتقدان را تهدید می‌کند؟

فیلم/ پشت پرده رویای فروش ۲ میلیون بشکه نفت سعید جلیلی چیست؟

هاشمی طبا: فساد در فوتبال به تبعیت از فساد گسترده در کشور است/ آنچه که من دیدم گل پرسپولیس آفساید بود

عکس/ پورمحمدی هم سانسور شد

قیمت مرغ، گوشت سفید و تخم مرغ + جدول

عکس/ تعریف عجیب رائفی پور از پزشکیان

توئیت عجیب حسام الدین آشنا که باید رمزگشایی شود+ عکس

قیمت انواع خودرو‌های رنو + جدول

میرسلیم: اصولگرایان به اجماع نمی‌رسند؛ ۱۶ میلیون رأی رئیسی بین همه نامزد‌ها توزیع می‌شود

قیمت انواع لپ تاپ دل + جدول

فیلم/ تردد حجاج ایرانی در مسیر منا

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

وضعیت آلودگی هوای تهران در ۲۷ خرداد ۱۴۰۳

قیمت سکه و طلا + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

صفحه اول روزنامه‌های ورزشی امروز

صفحه اول روزنامه‌های اقتصادی امروز

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قاضی زاده هاشمی، نامزدی که وعده خصوصی سازی می‌دهد، اما مجموعه‌ای با ۴۰ شرکت تابعه دارد!/ کاندیدایی با وعده‌های آنچنانی؛ از ساماندهی بورس در ۳ روز تا خصوصی سازی صنعت نفت کشور!

کاهش وزن و لاغری با غوره یا آب‌غوره؟