اقتصاد۲۴ - این منطقه علاوه بر هوای دلچسب که همانا به چهاربهار نیز معروف است، دارای جاذبههای بینظیری میباشد که نه تنها در ایران، بلکه در جهان شهره است؛ جاذبههایی که نمونه آن در هیچ کجایی از دهکده خاکی مثال بیمثالش هم یافت نمیشود.
در کنار تمامی ظرفیتهای طبیعی منحصربهفرد این منطقه، وجود منطقه آزاد چابهار سبب شده است که پس از سالیان سال، این بخش خاص از سرزمین آریایی، شمایلی متفاوت به خود گرفته و علاوه بر اهتمام در ایجاد زیرساختهای اولیه و اساسی که همانا وظایف دولتها بوده است، در جهت توسعه تجاری، اقتصادی و رونق گردشگری از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است.
با معافیت این شهر و بندر استراتژیک کشور از تحریمهای ایالات متحده امریکا، بار دیگر نگاهها به سوی چابهار جلب شد، با این تفاوت که در این مرحله سرمایهگذاران خارجی هیجان و حرارت بیشتری برای سهمگیری از این منطقه داشتهاند. در همین راستا، سازمان منطقه آزاد چابهار بیش از ماموریتها و مسئولیتهای محوله حرکت کرده و در جهت نمود جایگاه واقعی نگین ایران زمین با سرعت قابل قبولی در حال پیشرفت است.
به سبب نزدیکی به ایام نوروز۹۹ با عدنان حسینی مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار به گفتوگو نشستیم تا از اقدامات این سازمان در طول سال جاری و همچنین برنامهها و اهداف برای میزبانی از گردشگران نوروزی جویا شویم که در ادامه میخوانید.
* در ابتدا بفرمایید چه اقداماتی در سال٩٨ در جهت توسعه حوزه گردشگری در منطقه آزاد چابهار انجام شده است؟
از مهمترین اقدامات محرک توسعه گردشگری ایجاد زیرساختهای گردشگری به ویژه در بخش اقامتی است که در حال حاضر تعداد ۹پروژه هتل در حال ساخت میباشد. میانگین پیشرفت فیزیکی آنها به ۴۰درصد رسیده است. در سال جاری یک هتل سه ستاره و مجتمع اقامتگاه سنتی و پذیرایی با اشغال ۳۵۰تخت به مجموع ظرفیت اقامتی منطقه افزوده خواهد شد. این موضوع کمک بزرگی به توسعه گردشگری چابهار در آینده خواهد نمود. در کنار توسعه ظرفیت اقامتی، طرحهای ویژه گردشگری در بخش تفریحی و گردشگری توسط سرمایهگذاران بخش خصوصی در حال انجام است. همچنین برای اولین بارفراخوان واگذاری تعداد ۱۱پروژه خدماتی و پذیرایی در مجتمع گردشگری لیپار اعلام تا از طریق مدلbot به سرمایهگذاران واجدالشرایط واگذار گردد؛ با تحقق این موضوع، تحولی جدید در حوزه خدماترسانی مطلوب به گردشگران ایجاد خواهد شد.
یکی از موضوعات با اهمیت در سازمان منطقه آزاد چابهار با داشتن جذابیتهای منحصربهفرد تاریخی، طبیعی وگردشگری منطقه، توجه به گردشگری شهری به عنوان یکی از منابع مهم درآمدزایی، ابزاری در جهت رسیدن به توسعه اقتصادی و فرهنگی است و به دلیل اثرات چشمگیری که نمایشگاهها و جشنوارههای ملی و بینالمللی در مناطق میزبان گردشگر بر جای میگذارد، برگزاری رویدادهای سالانه از برنامههای اصلی و مهم این سازمان به شمار میرود، به طوری که در سال جاری تاکنون تعداد ۱۵رویداد در سطح محلی، منطقهای و ملی برگزار شده و تا پایان سال نیز برنامههایی برای گردشگران در دستورکار قرار دارد. با این رویکرد جدید در حوزه گردشگری با برگزاری مراسم، جشنوارهها و مسابقات، گردشگران را در ایام مختلف سال به مقصد موردنظر جذب کردهایم. رویدادهای فرهنگی-هنری هم که قسمت عمدهای از مراسم و رویدادها را شامل میشود، جزئی از این نوع گردشگری هستند. فعالیتها و رویدادهای هنری همچون نمایشگاههای عکس، کنسرتها و جشنوارههای موسیقی، جشنوارههای آیین سنتی و محلی و… از این دسته میباشند. جشنواره گردشگری غذاهای بومی و محلی، مونسون و نوروز به عنوان یکی از معتبرترین رویدادهای فرهنگی در تقویم جشنوارههای ملی و بینالمللی منطقه ثبت شده است که همه ساله در چابهار برگزار میگردد. می توان گفت برگزاری این رویدادها به عنوان فرصتهای گردشگری، نقش مهمی در جذب گردشگر، توسعه گردشگری و اقتصاد شهر دارد. از مهمترین تاثیرات اقتصادی این رویداد فرهنگی، اشتغالزایی و درآمدزایی برای شهروندان شاغل در بخش خدمات است.
بیشتر بخوانید: توسعه گردشگری غذا در دستور کار منطقه آزاد چابهار / برنامه های گردشگری چابهار، از گردشگری غذا تا کریکت
با رشد گردشگری در چابهار و حرکت سریع آن در سالهای اخیر، نیاز به آموزش نیروی انسانی و فراگیری مهارت در خدماتدهندگان گردشگری اهمیت ویژهای یافته است. بر این باور هستیم که صرفا با تعدد نیروی انسانی نمیتوان عملکرد خوب برای دستیابی به توسعه گردشگری متصور شد؛ بلکه علاوه بر تعداد، میزان دانش آشنایی خدماتدهندگان به مهارتهای حرفهای نیز حائز اهمیت است. بنابراین تدوین و اجرای استراتژی توسعه منابع انسانی گردشگری از اهمیت ویژهای برخوردار بوده که مورد توجه سازمان منطقه آزاد چابهار قرار گرفته است و از ابتدای سال جاری دورههای آموزشی جهت ارتقاء سطح دانش فعالان گردشگری شامل آشنایی با مباحث ارتباط با مشتری، الگویهای رفتاری، ایتک رفتاری، آموزش جامعه محلی بر بسترICT، اصالت طرح، کارآفرینی در گردشگری، آشنایی با فرآیندهای صدور مجوزهای گردشگری، آشنایی با ضوابط و استانداردهای گردشگری و کارگاه تخصصی عکاسی گردشگری در این سازمان برگزار شده است. آموزشها براساس تقاضای مراکز ارائه خدمات گردشگری به طور مستمر برگزار میشود تا مراکز اقامتی و پذیرایی، عملکرد و خدمات مطلوبتری ارائه نمایند و شاهد توسعه در این بخشها باشیم.
با تفویض اختیار صورت گرفته، تکالیف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به مدیرعامل محترم سازمان منطقه آزاد چابهار، فرآیند صدور مجوزهای گردشگری به طور قابل توجهی برای مراکز گردشگری تسهیل شده است. با توجه به قوانین منطقه آزاد و رعایت الزمات آن، فعالیتها در سطح منطقه در حال ارزیابی و ساماندهی میباشد. همچنین نظام رتبهبندی و استانداردسازی مراکز اقامتی و پذیرایی توسط مشاور دارای صلاحیت در حال انجام است.
از اقدامات دیگر مدیریت امور گردشگری، تدوین دستورالعمل نظارت بر مراکز اقامتی منطقه برای اولین بار در منطقه آزاد چابهار براساس آییننامهها و قوانین بالادستی انجام پذیرفته است در صورت تایید هیات مدیره سازمان، به زودی ابلاغ و اجرایی خواهد شد.
از فعالیتهای مدیریت گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار، توجه به حوزه صنایع دستی و نقش آن در ایجاد و توسعه اشتغال پایدار میباشد. صنایع دستی ازجمله ظرفیتهایی به شمار میرود که به واسطه هنر، تاریخ و تمدن این مرز و بوم، از پیشینه و سابقه تاریخی قابل توجهی برخوردار است و در واقع میتوان از مواهب آن در توسعه اقتصاد محلی بهرهمند شد. بر همین اساس با توجه به وجود هنرهای صنایع دستی قدیمی شامل سوزندوزی، سکهدوزی، زرگری، سفالگری، منبتکاری، حصیربافی، قلاببافی، زیورآلات سنتی و آهنگری، این شهر به واسطه این هنرهای زیبای صنایع دستی و هنرهای سنتی از قطبهای مهم کشور به شمار میرود. در سال جاری با اولویت تشکیل کلاسهای صنایع دستی و ایجاد کارگاههای تولید و فروش برای زنان در مناطق حاشیه شهر و شهرهای همجوار، قدمهای جدی در این زمینه برداشته شده است.
از دیگر اقدامات سازمان منطقه آزاد چابهار، برقراری خطوط پروازی جدید در ناوگان هوایی فرودگاه بینالمللی چابهار میباشد. خط هوایی جدید چابهار به بندرعباس و بلعکس برقرار و پرواز مستقیم چابهار به دبی و بلعکس به زودی راهاندازی میشود.
با تلاش و پیگیری سازمان منطقه آزاد چابهار، برای نوروز امسال کلوپ تفریحات دریایی در چابهار راهاندازی میگردد؛ گردشگران در سفر به چابهار ضمن بازدید از جاذبههای شگفتانگیز در سواحل گواتر، مکانهای دیدنی و جذاب، تلاقی صحرا و دریا، مجموعه درختان انجیر معابد، کوههای مریخی و گلفشانها و غیره، لحظات مفرح و هیجانانگیز قایقسواری، کلاسیکترین تفریح آبی جت اسکی، شاتل و بنانا سواری، اسکی روی آب و… را تجربه خواهند نمود و لحظاتی خاطرهانگیز را برای خود به ارمغان خواهند آورد.
* برای نظاممند کردن گردشگری منطقه آزاد چابهار چه کارهایی صورت گرفته است؟
این اقدامات مهم در سال جاری ضمن ارزیابی مراکز خدمات گردشگری موجود، تعیین استانداردها، برنامه تشکیل انجمن حرفهای مراکز اقامتی و پذیرایی منطقه را در دست قدام داریم تا فرآیند نظارت و صدور نرخنامه و ساماندهی مراکز، مطابق با قانون به بخش خصوصی واگذار گردد.
* برای معرفی هرچه بیشتر چابهار به مردم ایران و سراسر جهان چه برنامههایی را در نظر گرفتهاید؟
در سال جاری با حضور عکاسان حرفهای، مستندنگاری از جاذبههای طبیعی، فرهنگی و تاریخی چابهار انجام شد. اطلاعات جمعآوری شده، در مجله ویژه گردشگری به زبانهای انگلیسی و اسپانیایی با حضور معاونت محترم فرهنگی، اجتماعی و صنایع خلاق دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در نمایشگاه فیتور اسپانیا معرفی و بازدیدکنندگان در کنار جاذبههای ایران، با قابلیتهای گردشگری چابهار نیز آشنا شدند. همچنین سایتهای مجازی به زبان انگلیسی جهت معرفی چابهار در سازمان در حال راهاندازی میباشد.
* با عنایت به معافیت چابهار از تحریمها، گردشگری تجاری میتواند نقش بسزایی در توسعه منطقه داشته باشد؛ در این خصوص چه برنامههایی دارید؟
با راهاندازی فرودگاه بینالمللی جدید که کلنگ آن توسط وزیرراه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان و مسئولین استانی و محلی زده شد، قرار است در تا سال۱۴۰۰به بهرهبرداری برسد. با راهاندازی این فرودگاه، چابهار به عنوان یک محور ترانزیتی از حمل و نقل هوایی، بندری، ریلی و جادهای برخوردار خواهد شد و این شهر دارای موقعیت مناسبی برای توسعه است و از قطبهای مهم برای سرمایهگذاری در حوزه گردشگری بشمار میرود. در حال حاضر به دلیل موقعیت مهم و استراتژیک منطقه و معافیت این شهر از تحریم، کانون توجهات ملی و بین المللی است و تعداد زیادی از سرمایهگذاران به این منطقه آمدهاند تا به توانند از این طریق با توسعه زیرساختهای مواصلاتی زمینی، ریلی و هوایی کریدور شمال-جنوب را بهم وصل نموده تا تحولی شگرف در منطقه از طریق چابهار ایجاد شود.
* با توجه به بهرهمندی منطقه آزاد چابهار از سواحل منحصربهفرد، چه تمهیداتی در جهت رونق گردشگری ورزشی با استفاده از این پتانسیل خدادادی در نظر گرفته شده است؟
با عنایت به موقعیت خاص و ویژه چابهار، این منطقه یکی از بهترین نقاط موجسواری در آسیا است که برای اولین بار در ایران شناسایی شده است و به واقع در هیچ نقطهای از کشور چنین ظرفیتی وجود ندارد. خانم ایسکی برایتون از کشور ایرلند برای اولین بار این نقطه را برای موجسواری مناسب دانست؛ وی پس سفر به ایران و حضور در چابهار، با دیدن جوانان بومی که بدون هیچ آموزشی مشغول به این ورزش بودند، متعجب و متحیر شد؛ چراکه دیدن این سواحل و موقعیت برای او قابل باور نبود. پس از آن و با پیگیریهایی که انجام شد، توجه مسئولین به این نقطه از کشور و پتانسیلهای موجود در آن جلب شد؛ از آن پس این ورزش هر سال در ساحل روستای رمین شهرستان چابهار برگزار میشود. در سال۹۵ انجمن موجسواری ایران شکل گرفت، رئیس انجمن انتخاب شد و با انتخاب نایب رئیس انجمن موجسواری از سیستان و بلوچستان، همکاری انجمن با این استان بیشتر گردید. در طی سالهای اخیر با حمایت همهجانبه سازمان منطقه آزاد چابهار در راستای نگاه ویژه مدیرعامل محترم این سازمان جناب آقای دکتر کردی درخصوص عمل به مسئولیت اجتماعی و همچنین توجه به ورزش و سلامت مردم خصوصا جوانان منطقه، ورزش موجسواری شکل حرفهای به خود گرفت، تا جایی که علاوه بر برگزاری جشنواره و مسابقات موجسواری در چابهار، از جوانان مستعد در این رشته ورزشی نیز به طور کامل حمایت شد و این مسیر همچنان ادامه خواهد داشت.
همزمان با آغاز تابستان و شروع پدیده مونسون در چابهار، متوسط دما در این منطقه پایین آمده و دما به صورت محسوسی کاهش مییابد و این منطقه به عنوان خنکترین بندر ایران مورد توجه بسیاری از علاقهمندان به ورزش موجسواری و گردشگری ورزشی قرار میگیرد. با شروع پدیده مونسون، آبفشانها و موجفشانها در چابهار نیز فعال میشوند که پدیدهای جذاب و مورد توجه علاقهمندان و گردشگران بسیاری است. در سال گذشته در اولین دوره مسابقات انتخابی تیمملی، دو ورزشکار از ایران موفق به کسب جواز حضور در رقابتهای جهانی موجسواری شدند که یک نفر از آنها از استان سیستان و بلوچستان بود و با حمایت سازمان منطقه آزاد چابهار به ژاپن سفر کردند. ورزش موجسواری رشتهای نوپا در کشور است که در ایران برای اولین بار در سواحل مکران انجام شد و اهمیت بالایی برای منطقه در کنار سایر ظرفیتهای این سواحل ایجاد کرده است. وجود چنین منطقه مستعدی برای موجسواری میتواند شتابدهنده توسعه گردشگری در استان باشد و موجب رونق گردشگری دریایی منطقه شود و به تبع آن با معرفی هر چه بیشتر این ظرفیت خدادادی در سواحل مکران و شناساندن آن به علاقهمندان در کشور و همچنین سراسر دنیا، امکان جذب توریست در حوزه گردشگری قطعا فراهم خواهد شد و در کل برای کشور ارزآوری خواهد داشت و همچنین در بهبود معیشت و اشتغالزایی مردم بومی منطقه نیز تاثیرگذار خواهد بود.
* در جهت توسعه و معرفی صنایعدستی چابهار چه اقدامات انجام گرفته و چه برنامههایی دارید؟
از برنامههای آینده و پیشرو سازمان منطقه آزاد چابهار درخصوص توسعه صنایع دستی با توجه به ظرفیتهای بالای رشتههای صنایع دستی و تعداد افراد توانمند شاغل در این زمینه، رسیدن به یک مدل خوب از بستهبندی با متریال بومی به صورت تلفیقی است. طراحان حرفهای در این زمینه را دعوت نمودیم؛ از محلهای تولید صنایع دستی بازدید و اقداماتی را در این زمینه شروع کردیم که بتوانیم تا پایان سال به یک مدل بسیار مطلوب و زیبا برای بستهبندی محصولات صنایع دستی دست یابیم.
بنابراین توجه به موضوع بستهبندی در تولیدات و صادرات صنایع دستی، موضوع بسیار مهمی است که بسیاری از کشورهای صاحبان صنایع دستی و هنرهای فاخر دستی برای بالا بردن سطح اقتصادی و درآمد پایدار در برنامه جدی خود قرار دادهاند که با ارائه ایدهآل، محصول خود را در یک رقابت جهانی عرضه کنند و سهم چشمگیری در توسعه اقتصاد و اشتغال پایدار داشته باشند. این سازمان برای تحقق این امر، برنامههایی در شهرستان چابهار دارد که با مطالعه و آسیبشناسی دقیق در آینده به اهداف خود دست پیدا کند.
با توجه به موقعیت استراتژیک چابهار در نزدیکی اقیانوس هند و همجواری شهرستان چابهار با کشورهایی که از لحاظ فرهنگی و اعتقادی اشتراکاتی دارند، بازار هدف فروش محصولات صنایع دستی به ویژه محصولات سوزندوزی، کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان و همچنین کشورهای پاکستان و افغانستان است که محصولات خود به این کشورها صادر میکنند. این اتفاق فرصت مغتنمی است که با یک بستهبندی خوب با تولیدات متنوع صنایع دستی و تلفیقی بسیار زیبا، در این بازارهای هدف عرضه شود.
صنایع دستی دریایی هم جایگاه خیلی ویژهای در شهر چابهار و کنارک دارد. موقعیت ساحلی این بندر باعث شده است تا هنرمندانی به تبعیت از پیشه نیاکان خود، همچنان مشغول فعالیت در رشتههای صنایع دستی از قبیل کشتیسازی، توربافی و هنر کار با صدفهای دریایی باشند. در حال حاضر با تلاش سازمان سازمان منطقه آزاد چابهار، محصولات رشته سوزندوزی بسیار متنوعتر از آنچه که از قبل شاهد بودیم، تولید و عرضه میشوند. زنان توانمند این منطقه که پیش از این فقط البسه محلی خود را میدوختند و بازار محلی محدودی داشتند، هماکنون پا را فراتر نهاده و محصولات کاربردی بیشتر با قابلیت بهرهبرداری مسافران و گردشگران داخلی و خارجی از قبیل شال، روسری منقش با طرحهای زیبای سوزندوزی، دستبند، پابند، سربند و زیورآلات سنتی سوزندوزی شده و… را تولید مینمایند. با برنامهریزیهای صورت گرفته، زنان روستاهایی که نزدیک به جاذبههای گردشگری هستند را تشویق نمودیم تا در کنار جاذبههای گردشگری مستقر و محصولات صنایع دستی خود را به فروش رسانند و درآمدی پایدار از این طریق کسب کنند.
* درخصوص استفاده حداکثری از ظرفیت کشورهای همسایه برای رونق گردشگری ازجمله گردشگری سلامت، چه تمهیداتی از سوی سازمان منطقه آزاد چابهار در نظر گرفته شده است؟
گردشگری سلامت از موضوعات مهم توسعه گردشگری میباشد که میتواند زمینهساز جذب توریست و رونق و توسعه منطقه شود. گردشگری سلامت و ارائه خدمات به بیماران خارجی این روزها به یکی از زیرمجموعههای تخصصی صنعت گردشگری تبدیل شده، به گونهای که علاوه بر اشتغالزایی برای متخصصان کشور مقصد، درآمدزایی و ارزآوری بسیاری را برای هر منطقه به همراه دارد. به گفته کارشناسان، در این برهه از زمان که توسعه گردشگری سلامت مورد رقابت قرار گرفته است، کشورهایی میتوانند موفق عمل کنند که راهبردی مشخص برای پاسخگویی به تقاضای بینالمللی اتخاذ و خدمات متناسب با آن را عرضه نمایند. در این میان استان سیستان و بلوچستان به ویژه چابهار با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن در همسایگی کشورهای افغانستان، پاکستان، حوزه دریای عمان و وجود ظرفیتها و زیرساختهای لازم ازجمله دانشگاههای علوم پزشکی، بیمارستانهای متعدد، مرکز بزرگ چشم پزشکی و از همه مهمتر نیروهای متخصص و فوق تخصص، آمادگی جذب توریست در بخش گردشگری سلامت را دارد و میتواند دروازه ورودی و خروجی مهمی برای این حوزه باشد.
با توجه به زیرساختهای یاد شده در منطقه آزاد چابهار، سرمایهگذارانی آمادگی خود را جهت فعالیت در این حوزه در قالب طرحهایی ارائه نمودند که در محل کلینیک ایرانیان با امکانات مجهز فعالیت خود را با همکاری سازمان آغاز کند. چابهار با توجه به موقعیت استراتژیک و نزدیکی آن با کشورهای حاشیه خلیج فارس و قرابت فرهنگی مردم این سامان با مردم کشورهای همسایه خلیج فارس و دریای مکران، میتواند در صورت فراهم نمودن امکانات لازم، به کانون جلب و جذب گردشگران سلامت کشورهای منطقه در آینده مبدل شود.
* در پایان توضیحی درخصوص برنامههای درنظر گرفته شد برای نوروز٩٩ بفرمایید؟
گوشهای از اهم اقدامات فعالیتهای منطقه آزاد چابهار در حوزه گردشگری برای نوروز سال۹۹ برای مردم وگردشگران به شرح ذیل است:
– بهرهبرداری از هتل ۳ستاره گیلان و افزایش تعداد ۳۰۰تخت به ظرفیت اقامتی منطقه
– بهرهبرداری ازکلوپ تفریحات دریایی برای نوروز۹۹
– واگذاری ۱۱بسته سرمایهگذاری به بخش خصوصی به روشbot در مجموعه گردشگری لیپار
– پروژههای در حال ساخت اقامتی به تعداد ۸هتل در منطقه آزاد چابهار
– برگزاری جشنوارههای فرهنگی، هنری و اجرای صحنهای موسیقی و جنگهای شادی به تعداد ۱۴رویداد در نوروز و قبل از آن در سال جاری
– برگزاری جشنواره ملی غذاها و ترشیجات بومی و محلی
– برگزاری نمایشگاه ملی صنایع دستی، سوغات و هدایا با ۱۰۰غرفه در ایام نوروز
– ایجاد زیرساختهای بهداشتی و بهرهبرداری در نوروز۹۹
همچنین، براساس مصوبات ستاد دائمی خدمات سفر، کارگروهای نظارت بر نحوه ارائه خدمات به گردشگران فعال شده است که به صورت مستمر بازدید و گزارشات لازم اخذ خواهد شد و از هرگونه فعالیت غیرقانونی و برخلاف ضوابط جاری سازمان و بدون مجوز جلوگیری خواهد شد تا خدمات به مردم عزیز به طور مطلوبی و ایدهآل صورت گیرد.
منبع: هفته نامه مناطق آزاد