بودجه ۹۹ نیاز به اصلاحات کرونایی دارد/ راه دشوار اقتصاد در آخرین سال پایان قرن

اقتصاد۲۴- لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور، سرانجام با حکم حکومتی رهبر انقلاب حل و مصوبات کمیسیون تلفیق از این لایحه، به‌عنوان مصوبه مجلس برای تایید نهایی به شورای نگهبان ارسال شد. این نخستین بار است که لایحه بودجه با استناد به اصل ۸۵ قانون اساسی، تنها با بررسی در کمیسیون تلفیق و نه صحن علنی، برای بررسی و تایید نهایی به شورای نگهبان ارسال می‌شود.

 

اما بودجه آخرین سال قرن در حالی تنظیم شده است که پیش از این کارشناسان بار‌ها در خصوص غیر واقعی بودن برخی درآمد‌های آن و کسری بودجه هشدار داده بودند. حالا، اما بودجه ۹۹ به جز کسری بودجه با مشکل دیگری به نام «کرونا» روبرو است. هرچند هزینه‌های این بیماری بر اقتصاد احصا نشده است، اما بودجه ۹۹ قطعا متناسب با شرایط جدید تنظیم نشده است؛ بنابراین شاید ضرورت اصلاح بودجه بعد از این بحران و حتی در اوایل سال جدید یک ضرورت باشد.

شرایط اقتصادی کشور به دلیل محدودیت‌ها و تحریم‌ها اوضاع مناسبی ندارد. دولت با کسری شدید بودجه روبرو است و حالا کرونا ویروس مزید بر علت شده است. ایران پس از ۵۰ سال از بانک جهانی ۵ میلیارد دلار برای مقابله با کرونا درخواست کمک مالی کرده است، عددی که شاید بتواند به کمک این روز‌های اقتصاد ایران بیاید. با این حال ضروری است که بودجه سال ۹۹ متناسب با شرایط جدید تغییرات عمده‌ای داشته باشد چرا که توان دولت حتی برای حساب باز کردن روی مالیات هم کمتر خواهد شد. ویروس کرونا بسیاری از کسب و کار‌ها را تحت تاثیر قرار داده است که عملاً روی درآمد مالیاتی دولت نیز اثرگذار خواهد بود؛ با این حال ضرورت اصلاح ساختاری بودجه و جلوگیری از فرار‌های مالیاتی همچنان امری ضروری است.

نکته قابل توجه این است که دولت سال ۹۸ را با انواع و اقسام بحران‌ها آغاز کرد. خسارات سیل، زلزله و مهمتر از همه تحریم و کاهش درآمد‌های نفتی سبب شد تا این سال یکی از سخت‌ترین سال‌ها به لحاظ اقتصادی باشد. شاید دولت با این شرایط مجبور شود تا گوشه چشمی هم به صندوق توسعه ملی داشته باشد. هر چند برخی کارشناسان معتقدند منابع این صندوق حتما باید صرف امور توسعه‌ای کشور شود، اما با این حال شاید در شرایط اضطرار برداشت از این صندوق هم در دستور کار دولت قرار گیرد.

بسیاری از کسب وکار‌ها همزمان با شیوع ویروس کرونا دچار مشکل شده اند؛ حالا، اما دولت باید برای تامین منابع مالی آن در بودجه ۹۹ اصلاحاتی ایجاد کند.

سعید مسگری کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در این خصوص گفت: بودجه ۹۹ اساساً نیاز به اصلاح دارد. برخی از درآمد‌های بودجه به خصوص در بخش سرمایه‌ای واقعی نیست و همین باعث شده است تا قبل از شروع سال ۹۹، بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه برای سال آینده داشته باشیم و نیاز است تا بودجه هر چه سریعتر و در سال آینده اصلاح شود.

وی با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا اصلاح بودجه را ضروری‌تر از گذشته کرده است، افزود: ضرورت این اصلاحات قبل از این بیماری وجود داشت و با اپیدمی جدید این بیماری اصلاح بودجه ضروری‌تر از گذشته است.

مسگری با بیان اینکه اصلاحات کسری بودجه‌ای و اصلاحات کرونایی می‌تواند متفاوت باشد، اظهار کرد: در اصلاحات کسری بودجه باید درآمد‌ها را واقعی کرد و به فکر درآمد‌های جدید و اصلاحات مالیاتی بود و در هزینه‌ها صرفه جویی بیشتر صورت بگیرد تا کسری بودجه جبران شود؛ اما اصلاحات کرونایی، برخی درآمد‌ها و هزینه‌های دولت را تحت تاثیر قرار می‌دهد که باید به آن توجه داشت.

این اقتصاددان تاکید کرد: باید از برخی کسب و کار‌ها حمایت کرد و یارانه نقدی برای آن‌ها در نظر گرفت و در دریافت هزینه‌های آب و برقشان تجدیدنظر کرد. یا در مورد مالیات و تامین اجتماعی فرصت‌هایی به آن‌ها داده شود. همین تسهیلات در بودجه سال آینده دولت نیز اثرگذار خواهد بود.

وی تصریح کرد: باید توجه داشت کرونا مانند سیل نیز هزینه‌هایی را برای دولت ایجاد خواهد کرد. هزینه‌های درمانی و یا حمایتی که دولت از کسب و کار‌ها خواهد داشت از جمله آن است که باید برای منابع درآمدی آن برنامه‌ای وجود داشته باشد.

مسگری با بیان اینکه هنوز هزینه‌های کروناویروس احصا نشده است، اظهار کرد: دولت باید با تشکیل کمیته‌هایی برآورد دقیقی از میزان خسارات این بیماری به اقتصاد کشور داشته باشد تا بتواند اصلاحات بودجه را به درستی انجام دهد.

این کارشناس اقتصادی گفت: از جمله وزارتخانه‌هایی که بودجه شان برای سال آینده با توجه به ویروس کرونا باید تغییر کند وزارت بهداشت است. همچنین برخی استان‌هایی که بیشتر درگیر این بیماری بوده اند نیز باید بودجه شان در اصلاحیه جدید متفاوت شود.

مسگری افزود: بنابراین بودجه سال آینده باید از دو جهت تغییر کند. یکی در راستای کسری بودجه و واقعی کردن منابع درآمدی و از سوی دیگر باید منابع درآمدی جدیدی برای تبعات ویروس کرونا تعریف شود و بودجه برخی سازمان‌ها و وزارتخانه‌های درگیر تغییر کند.

 

وی خاطرنشان کرد: در این شرایط ضرورت اصلاح ساختاری بودجه بیش از گذشته احساس می‌شود به خصوص اصلاح درآمد‌های مالیاتی و جلوگیری از فرار‌های مالیاتی اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. اصلاح ساختار بودجه در راستای درآمد‌های پایدار برای دولت بسیار مهم است و این فرصتی برای این تغییر در بودجه است.