آیا جنگ نفتی واقعا پایان یافت؟

اقتصاد۲۴ - بیش از یک ماه از جنگ نفتی عربستان گذشت و در نهایت در دوازدهم آوریل، اعضای اوپک به رهبری عربستان سعودی و متحدان غیراوپکی آن‌ها به رهبری روسیه، به توافق رسیدند تا تولید روزانه خود را حدود ۱۰ میلیون بشکه کاهش دهند.

این بیشترین میزان کاهش تولید این گروه در طول تاریخ محسوب می‌شود. توافق از ماه آینده میلادی اجرا می‌شود و کاهش ۱۰ میلیون بشکه‌ای به مدت دو ماه ادامه خواهد یافت. البته این توافق تا پایان سال ۲۰۲۰ ادامه دارد، اما در دوره‌های مختلف میزان کاهش تغییر می‌کند.

به‌نوشته اکونومیست، شیوع ویروس کرونا، تعطیلی کارخانه‌ها، توقف فعالیت‌های اقتصادی و لغو پرواز‌ها را به‌دنبال داشت که در نهایت موجب افت شدید تقاضا برای نفت در سه ماهه ابتدایی سال شد.

این روند، تهدید بسیار بزرگی برای کمپانی‌های نفتی در سراسر جهان از جمله ایالات متحده محسوب می‌شود. جالب است که آمریکا در سال ۲۰۱۸، به بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده نفت در جهان تبدیل شد.

 

---

بیشتر بخوانید: بازار نفت دیگر ارزآور نیست؛ به سراغ صنعت و معدن برویم

 

---

دونالد ترامپ که طی هفته‌های اخیر به عربستان و روسیه برای پایان جنگ نفتی فشار آورده بود، توافق جدید را نوعی پیروزی برای خود تلقی می‌کند.

او در دوازدهم آوریل در حساب توییتری خود نوشت: این توافق موجب می‌شود که صد‌ها هزار شغل در صنعت انرژی آمریکا حفظ شود.

نویسنده مقاله اکونومیست معتقد است: در کوتاه‌مدت این توافق به کُندی می‌تواند کاهش ناگهانی تقاضا را جبران کند. اجرای توافق جدید از ابتدای ماه می (ماه آینده میلادی) آغاز می‌شود، این در حالی است که بر اساس پیش‌بینی‌ها، انتظار می‎‌رود در ماه آوریل (ماه جاری میلادی)، تقاضا برای نفت ۲۰ میلیون بشکه در روز کاهش یابد؛ بنابراین با توجه به اینکه تقاضا در آینده به‌تدریج بیشتر می‌شود و عرضه کاهش می‌یابد، احتمالا تاثیر اجرای این توافق بر قیمت نفت در ماه‌های آینده بیشتر خواهد بود.

با وجود این، ممکن است دو مساله اساسی در این میان وجود داشته باشد.

اول آنکه این احتمال وجود دارد که تقاضا به سرعت رشد نکند. اگر کشور‌ها شاهد بازگشت ویروس باشند، فعالیت‌های اقتصادی ممکن است یک بار دیگر متوقف شوند. حتی بدون قرنطینه و تعطیلی، افزایش دورکاری، کاهش سفر‌های بین‌المللی و بیشتر شدن بومی‌سازی زنجیره تامین، افت بیشترِ تقاضا را به‌دنبال خواهد داشت.

دوم آنکه کاهش عرضه ممکن است در سطح تعیین‌شده از سوی اوپک‌پلاس محقق نشود. این در حالی است که دونالد ترامپ ابراز امیدواری کرده تا این گروه به‌جای ۱۰ میلیون بشکه، تولید خود را ۲۰ میلیون بشکه در روز کاهش دهند.

اجرای این توافق بستگی به میزان پایبندی امضاکنندگان آن دارد. از اوپک گرفته تا تولیدکنندگان دیگر کشور‌ها از جمله اعضای گروه G۲۰، تعداد تولیدکنندگان به‌قدری زیاد است که ردیابی و بررسی آن‌ها برای پایبندی به توافق بسیار دشوار خواهد بود.

از نظر تاریخی، غیراوپکی‌ها به‌خصوص تولیدکنندگان G۲۰ تمایل کمی برای اعمال محدودیت‌ها داشته‌اند.

کشور‌های روسیه، عراق و نیجریه هم از سال ۲۰۱۶ تاکنون نشان داده‌اند که عمدتا بیش از میزان مورد نظر، نفت تولید کرده‌اند.

به‌گفته وزارت انرژی در آمریکا، این کشور قرار است تا پایان سال، دو میلیون بشکه از تولید خود را کاهش دهد. اما نباید فراموش کرد که کمپانی‌ها به‌دلیل مسائل مالی این محدودیت‌ها را اعمال می‌کنند و نه به این دلیل که دونالد ترامپ میزان تولید را کنترل می‌کند.

در چهاردهم آوریل، کمیسیون راه‌آهن تگزاس که به‌عنوان تنظیم‌کننده صنعت نفت و گاز این ایالت عمل می‌کند، در نشستی این موضوع را مورد بررسی قرار داد. تصمیم نهایی این کمیسیون کاهش ۲۰ درصدی تولید از ابتدای ماه می‌در این منطقه است. با این حال، پیش‌بینی می‌شود، بسیاری از شرکت‎‌های بزرگ در برابر این محدودیت‌ها مقاومت کنند.
اگر قیمت نفت ارزان باقی بماند، شرکت‌های تحت کنترل دولت در خارج از آمریکا، ممکن است به توافق پایبند نباشند. در این صورت هدف این گروه برای افزایش قیمت با شکست مواجه می‌شود.

اگر قیمت‌ها رشد کند، این احتمال وجود دارد که تولید در آمریکا افزایش یابد. این فرآیند هم در نهایت تضعیف اعمال محدودیت‌های عرضه در روسیه و سایر اعضای اوپک را به‌دنبال خواهد داشت.

به‌هر شکل، عدم پایبندی تولیدکنندگان، ممکن است منجر به از میان رفتن توافق شود. هفته گذشته، پس از مخالفت مکزیک برای کاهش ۴۰۰ هزار بشکه در روز، عربستان سعودی اعلام کرد که از امضای توافق عقب‌نشینی خواهد کرد. ترامپ، اما گفت که آمریکا حاضر است به‌جای مکزیک، تولید نفت خود را کاهش دهد. اما مشخص نیست که این کاهش چطور اجرا خواهد شد.

به‌عقیده نویسنده، علی‌رغم اطمینان دونالد ترامپ، توانایی آمریکا برای مداخله و پادرمیانی کاملا محدود است.

بر اساس پیش‌بینی‌های شرکت خدمات مالی و بانکداری سیتی‌گروپ، اگر اوپک‌پلاس به این توافق پایبند بماند، قیمت نفت در سال ۲۰۲۱ به ۶۰ تا ۷۰ دلار خواهد رسید. کارشناسان سیتی‌گروپ بر این باورند که تولید کشور‌های غیراوپک تا پایان سال افزایش خواهد یافت.

به‌عقیده تحلیلگران این گروه، متوسط قیمت نفت در سال جاری ۳۶ دلار و در سال آینده ۵۶ دلار است. آنچه مشخص است، نوسانات قیمت نفت همچنان ادامه خواهد یافت.

در پایان نویسنده اکونومیست به پارادوکس‌هایی که در این میان وجود دارد، اشاره می‌کند. از یک‌سو تولیدکنندگان باید برای کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها تلاش کنند و از سوی دیگر در نبردی با دیگر تولیدکنندگان برای حفظ و افزایش سهم خود در بازار هستند.

در حقیقت، آنچه ترامپ باید نگران آن باشد پایبندی تولیدکنندگان به توافق نیست؛ بلکه قیمت رسمی عرضه نفت از سوی عربستان سعودی است.

بر اساس گزارش‌های موسسه اس‌اند‌پی گلوبال پلتس، در ماه می، عربستان سعودی تخفیف‌های قابل توجهی برای مشتریان آسیایی خود در نظر گرفت. این نشان می‌دهد که آسیا به‌عنوان بزرگ‌ترین متقاضی نفت در جهان برای عربستان از اهمیت بالایی برخوردار است و این کشور برای سهم خود در این بازار هر اقدامی انجام می‌دهد.

با این تفاسیر آیا می‌توان گفت که جنگ نفتی به پایان رسیده است؟