اقتصاد۲۴- تجربه ورود نفت به بورس، شاید چندان موفق نبود. هر چند شرایط ورود نفت به بازار سرمایه با امروز تفاوتهای بسیاری دارد. این روزها به واسطه حمایت و تبلیغی که روی بازار سرمایه میشود ورود حوزههای دیگر مانند مسکن در این شرایط متفاوت است.
حال به نظر میرسد با توجه به ظرفیتهای جدید ایجاد شده در بازار سرمایه قرعه حضور به نام مسکن افتاده است. محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی در این باره گفته بود: مسئله مهم این است که بازار مسکن به عنوان یک بازار مطمئن و سازنده در بخش آبادانی کشور به زودی وارد بورس میشود.
بنا بر آنچه محمود زاده گفته بود به نظر میرسد قرار است در تامین مالی پروژههای مسکن و حمل و نقل از طریق بورس، موضوع اصلی، صندوقهای زمین و ساختمان باشد که در خصوص سوددهی آنها هیات پذیرش بورس بررسیهای دقیقی را انجام دهد و اینطور نباشد که به راحتی هر پروژهای برای عرضه در بورس انتخاب و تایید شود.
برخی کارشناسان معتقدند بورسی شدن معاملات املاک و مسکن بزرگ دولت در شفافسازی و گردش مطلوب معاملات حوزه املاک نقش قابل توجهی خواهد داشت. با معامله مسکن در بورس کالا، کشف قیمتها شفاف شده، ابهامها کنار میرود و واسطهگری کاهش پیدا میکند از سوی دیگر دسترسی به دادههای آماری قویتر شده و قدرت پیشبینیپذیری برای مسکن ایجاد میشود.
در این زمینه علی اسلامی بیدگلی کارشناس بازار سرمایه گفت: نفس اینکه قرار است مکانیزم بورس برای معاملات املاک و مسکن راهاندازی شود کار شایستهای است، زیرا میتواند موجب شفافسازی و گردش معاملات در حوزه املاک شود، اما با توجه به ظرفیتهای موجود در بازار سرمایه، این بورس میتواند در زیر مجموعه بورس کالا راهاندازی شود، زیرا در بورس کالا تجربه و سابقه معاملاتی برای محصولات مختلف وجود دارد و مسکن هم میتواند به عنوان کالای دیگر در این بورس معامله شود.
وی تصریح کرد: این در حالی است که بنده با تعدد بورسها موافق نیستم هر چند در بسیاری از کشورهایی که بازار پایه هستند و اقتصاد آنها بر اساس توسعه بازار سرمایه بنا گذاشته شده است تعداد زیادی بورس وجود دارد، ولی تجربه برخی کشورها که بورسهای واحدی داشته و بر یک بورس تمرکز دارند، تجربه موفقتری است بنابراین این موضوع باید آسیب شناسی شود.
پای دولت وسط باشد نتیجه مطلوب نیست
رضا قهاری کارشناس حوزه مسکن نیز در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: در حال حاضر بورس با حمایتی که دولت از آن دارد رشد کرده است. دولت به دلایل مختلف از جمله جمع کردن نقدینگی راساً وارد بورس شده است، اما تضمینی نیست این روند ادامه داشته باشد. کافی است دولت دستش را از روی سر بازار بردارد و آن وقت این بازار روند معکوس به خود بگیرد.
وی با بیان اینکه مقدار زیادی از سرمایههای خرد وارد بازار بورس شده است که البته مردم باید به ریسک پذیری این بازار توجه داشته باشند، اظهار کرد: در خصوص مسکن چیزی که دولت بتواند عرضه کند مبهم است. اگر بانکها وارد این بازار شوند از جمله بانک مسکن و یا شرکتهای سرمایه گذاری مسکن وارد این بازار شوند شاید بتوان به آن امیدوار بود.
قهاری تصریح کرد: اما بهترین راه این است که صندوقهایی شکل بگیرد که به نمایندگی از سرمایههای خرد مردم وارد بورس شوند، اما اینکه دولت وارد شود نتیجه مطلوب در پی نخواهد داشت. درست است که دولت میتواند با چاپ پول حمایتهایی داشته باشد، اما این روند طبیعی نخواهد بود.
این کارشناس مسکن یادآور شد: در مجموع هر جایی که دولت ورود کند و قصد حمایت داشته باشد قابل پیش بینی نیست. همه برنامه این است که نقدینگی به وجود آمده ناشی از سیاستهای دولت جمع شود. این اتفاق گاهی در بازار طلا و ارز رخ میدهد و گاهی در بورس؛ بنابراین امیدوارم تشکیل بازار بورس مسکن نیز در ادامه این سیاست و تنها با هدف جمع آوری نقدینگی شکل نگیرد.
راهاندازی بورس املاک برای فروش دارایی مازاد دولت
همچنین پیش از این محمدعلی دهقان دهنوی درباره امکان راه اندازی بورس املاک و مسکن اظهار داشت: یکی از مهمترین ویژگیهای کالاهای وارد شده به بازار سرمایه استاندارد و مشابه بودن واحدهای آن کالا است.
وی افزود: سهام شرکتی که وارد بورس میشود باید کاملا استاندارد و مشابه با هم باشند و به همین دلیل است که میتوان یک قیمت بر روی هر سهم گذاشت، اما از آنجایی که واحدهای مسکونی در یک مجتمع قیمت یکسانی ندارند، بنابراین راه اندازی بورس املاک و مسکن با مشکلاتی در نرخ گذاری مواجه میشود.
معاون اقتصادی وزارت اقتصاد ادامه داد: حتی واحدهای مجاور هم در داخل یک مجتمع ممکن است دارای تفاوتهایی باشند، بنابراین از نرخ پذیری استانداردی در بازار سرمایه برخوردار نیستند و این معضل بورس املاک است.
دهقان دهنوی با بیان اینکه با اعمال تمایزهایی و اجرای ابتکاراتی میتوان در زمینه راه اندازی بورس املاک اقداماتی انجام داد، گفت: اخیرا به نقل از وزیر اقتصاد اخباری مبنی بر راه اندازی بورس املاک و مسکن منتشر شده است و این بستر و روشی برای واگذاری دارایی مازاد دولت و شرکتهای دولتی خواهد بود.
وی افزود: برخی از املاک دولتی وسعت زیادی دارند به طوری ممکن است فقط یکی از داراییهای دولت قطعه زمین ۲۰ هزار متری در منطقه شهری باشد که ارزش زیادی دارد و فروش آن سخت است. قیمت بالای این داراییها باعث شده با عدم تقاضا مواجه شوند، اما اگر بتوان این املاک را به قطعات کوچکتری تبدیل کرد امکان معامله آنها در بورس ایجاد میشود.