ادامه ابهام و رکود در بازار نفت/ راه عبور از تحریم با صادرات صنایع تبدیلی نفت خام

کارشناس حوزه بین الملل نفت با توجه به اینکه وضعیت حاکم بر بازار نفت تاثیر زیادی در شرایط فروش نفت ایران ندارد، تاکید کرد: البته باید برای جبران مسئله، به دنبال بازار‌های محصولات پتروشیمی و صنایع تبدیلی نفت خام باشیم چرا که هنوز آینده بازار نفت برای کشور‌هایی که در شرایط عادی بسر می‌برند هم مبهم است.

مهرشاد نبی، اقتصاد۲۴ - اوپک و متحدانش شامل روسیه که گروه اوپک پلاس را تشکیل می‌دهند بالاخره با تمدید کاهش تولید ۹.۷ میلیون بشکه در روز به مدت یک ماه دیگر تا پایان ژوییه موافقت کردند که طبق گفته کارشناسان احتمالا روال کاهش تولید تا پایان سال ادامه خواهد یافت.

در این شرایط گروه اوپک همچنین از کشور‌هایی مانند نیجریه و عراق که از سهمیه تولیدشان در ماه مه و ژوئن فراتر رفته بودند، خواست با کاهش بیشتر تولید در ژوییه تا سپتامبر، به جبران بپردازند.

طبق توافق اولیه اوپک پلاس که ۲۳ کشور در آن حضور دارند، مقرر شده بود که تولید نفت به میزان ۹.۷ میلیون بشکه در روز در طول ماه‌های مه و ژوئن کاهش داده شود و سپس محدودیت عرضه تا پایان سال ۲۰۲۰ به ۷.۷ میلیون بشکه در روز و از سال ۲۰۲۱ تا سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ به ۵.۸ میلیون بشکه در روز تسهیل شود. همچنین توافق آوریل تحت فشار دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا که در تلاش برای جلوگیری از ورشکستگی صنعت نفت آمریکا بود، تصویب شد.

در عین حال الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه نیز اعلام کرد که توافق جهانی کاهش تولید نفت کشور‌های عضو و غیرعضو اوپک، ۹ میلیون بشکه نفت خام را از بازار خارج کرد. با اجرای این توافق، حدود ۱۰ درصد از عرضه جهانی نفت کاهش یافت و سبب دو برابر شدن قیمت نفت خام در مدت دو ماه شد.

وزیر نفت عراق نیز اعلام کرد که کشورش به‌طور کامل به توافق کاهش تولید اوپک پلاس پایبند است.

از اینرو قیمت سبد نفتی سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) دوشنبه، ۱۹ خرداد ماه نسبت به روز جمعه بیش از ۲ دلار افزایش یافت و ۳۸ دلار و ۸۹ سنت ثبت شد، در حالی که روز جمعه (۱۶ خردادماه) ۳۶ دلار و ۸۳ سنت بود. هرچند این میزان افزایش را در بازارنفت شاهد هستیم، اما هنوز آینده این بازار مبهم است.

هنوز با شرایط عادی در بازار نفت فاصله داریم

در عین حال هنوز آینده بازار نفت خیلی واضح و مشخص نیست و تردید‌ها برای بازگشت قیمت متعادل در این بازار وجود دارد. در همین رابطه محمدعلی خطیبی، کارشناس حوزه بین الملل نفت در پیش‌بینی از آینده بازار نفت به اقتصاد ۲۴ گفت: عدم تناسب بین عرضه و تقاضا موجب افزایش و یا کاهش قیمت می‌شود. همین رویه مدتی است که در بازار با توجه به افزایش عرضه و کاهش تقاضا مشکلاتی را ایجاد کرده است؛ بنابراین تعادل بازار موجب می‌شود تا مدیریت عرضه با حساسیت بیشتری ادامه داشته باشد چرا که وضعیت دنیا هنوز به شرایط عادی بعد از کرونا بازنگشته و هنوز بهبود صددرصدی در بازار محقق نشده است.

بیشتر بخوانید: چراغ سبز بورس به فرآورده‌های نفتی/ حفظ بازار‌های ایران با ایجاد تنگنا‌های صادرات برای کشور‌های همسایه

خطیبی با بیان اینکه بعد از این زمان با توجه به وضعیت بازار میزان تقاضا افزایش خواهد داشت، تصریح کرد: به میزانی که تقاضا بهبود یابد روند آن صعودی خواهد شد چراکه در نظام اقتصاد کشور‌ها توازن در عرضه و تقاضا همواره مورد توجه قرار می‌گیرد.

نماینده اسبق ایران در اوپک با تاکید بر اینکه بازار نفت نیازمند مدیریت عرضه است و این اقدام در طی این مدت با تمام تلاش‌ها در حال اجرا بوده است، گفت: برخی از کشور‌ها به دلیل مسائل اقتصادی در این بحث همراه با دیگر اعضا نبوده اند از اینرو بازار با فراز و نشیب‌هایی مواجه شد. اگر کشور‌های عضو و غیرعضو اوپک به همین روال مدیریت در عرضه تا انتهای سال پایبند باشند احتمال دارد در ماه‌های آتی میزان کاهش تولید تغییر یابد و کشور‌ها به دنبال افزایش تولید باشند.
این درحالی است که مکزیک از همان ابتدا موافق کاهش تولید نبود و آمریکا عهده‌دار کاهش تولید این کشور شد، اما مابقی کشور‌ها موافق کاهش تولید هستند و این رویه حداقل تا انتهای ماه ژوییه ادامه خواهد داشت.

باید از تحریم گذر کرد

کارشناس حوزه بین‌الملل نفت در پاسخ به این سوال که نقش و تاثیر ایران در بازار فعلی نفت چگونه ارزیابی می‌شود، گفت: با توجه به شرایط ایران در گذراندن دوران تحریم و عادی نبودن این شرایط، نمی‌توان از ایران و کشور‌هایی که در وضعیت مشابه کشور ما بسر می‌برند انتظار نقش آفرینی داشت. باید این نقش را کشور‌هایی ایفا کنند که شرایط آن‌ها عادی است و تولید بالایی دارند. زمانی می‌توان از ایران انتظار ایفای نقش داشت که شرایط به حالت عادی بازگردد.

نماینده اسبق ایران در اوپک گفت: تاثیر افزایش و یا کاهش عرضه نفت بر بازار‌های مختلف این محصول متفاوت بوده و اتفاقی که برای بازار نفت آمریکا و سایر کشور‌ها رخ می‌دهد، برای سایر بازار‌ها نمی‌افتد.

خطیبی در پاسخ به همین سوال ادامه داد: به دلیل تحریم‌هایی که وجود دارد کشورمان از نظر میزان تولید و صادرات با مشکل روبرو شده است و با شیوع ویروس کرونا در جهان تبعات و تاثیرات این مساله در بازار نفت ایران نیز تا حدودی خودنمایی می‌کند.

وی تصریح کرد: به طور طبیعی این مساله روی بازار نفت ایران اثر گذاشته است و اگر شرایط ایران و کشور‌های مشابه آن به حالت عادی بازگردد می‌توان از این کشور‌ها نیز انتظار کاهش تولید داشت.

این کارشناس انرژی یادآور شد: سیاست اصلی ما استفاده از ظرفیت آزاد شده در صنایع تبدیلی به ویژه پتروشیمی است. از سوی دیگر کشور‌های جهان تمایل بسیار جدی برای خرید محصولات پتروشیمی و صنایع تبدیلی نفت خام دارند و کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس می‌توانند با افزایش سقف تولید نفت خام، خلاء صنعت نفت ایران را به واسطه تحریم‌ها پر کنند.

خطیبی با تاکید بر بهره گیری از صنعت پتروشیمی در برابر تحریم‌ها ادامه داد: اگرچه آمریکا در چند نوبت شرکت‌ها و یا افرادی را به واسطه خرید و فروش محصولات پتروشیمی با ایران تحریم کرد، اما نمی‌تواند به طور جدی روی این صنعت و صنایع تبدیلی نفت خام ایران اثرگذار باشد.

به گفته کارشناس حوزه بین الملل نفت، در این صورت هم تحریم‌ها نمی‌تواند روی اقتصاد ما تاثیر داشته باشد و هم اینکه درآمد‌های ارزی کشور به شکل بسیار چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.