رونمایی از چهره جدید دلار در بازار ارز

اقتصاد۲۴ - نرخ دلار که از اواخر اسفند سال گذشته روندی رو به رشد را در پیش گرفت، در آخرین روز کاری هفته گذشته در صرافی‌های بانکی تا نرخ ۲۳ هزار تومان افزایش یافت. گزارش‌ها نشان می‌دهد در روز پایانی کاری سال ۹۸ دلار در صرافی‌های بانکی ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان قیمت خورد، اما در حال حاضر ۲۳ هزار تومان قیمت دارد؛ این یعنی افزایشی در حدود ۵۴.۳ درصد. به عبارتی، اگر تنها قیمت صرافی‌های بانکی را در نظر بگیریم و به بازار آزاد که نرخی بالاتر از ارز را به نمایش می‌گذارد، نگاهی نداشته باشیم، در این مدت حدود ۴ ماه و نیم، ۵۴.۳ درصد سود عاید سرمایه‌گذاران بازار ارز شده است.

تغییر و تحولات نرخ‌ها در بازار ارز در ماه‌های اخیر به حدی بوده که برخی مکالمات و اظهارات، سمت و سویی از دلار ۳۰ هزار تومانی را به مردم نشان می‌داد؛ به خصوص در روز‌هایی که دلار روندی رو به رشد را در پیش می‌گرفت، اتفاقی که در سال ۹۷ نیز رخ داد و حتی رییس‌کل بانک مرکزی نیز از آن سخن گفت. عبدالناصر همتی دی‌ماه سال گذشته در پنجاه و نهمین مجمع بانک مرکزی عنوان کرد: «بسیاری از تحلیل‌های تابستان سال ۹۷ پیش‌بینی نرخ ارز بسیار بالا و غالبا در حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان برای پایان سال ۹۷ را داشتند، اما نفس ثبات‌بخشی به بازار ارز مهم بود تا اولا اعتماد عمومی را به مدیریت اقتصادی کشور بازگرداند و یاس و ناامیدی ایجاد شده را برطرف کند و نیز همان چیزی که آمریکا برای به زانو درآوردن ایران به آن امید بسته بود، مرتفع شد.»

روند رو به رشد نرخ دلار در شرایطی در ماه‌های گذشته رقم خورد که گروهی از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که انتقال نقدینگی از بورس به بازار ارز موجب گرانی دلار شده، اما گروهی دیگر معتقدند دولت خود از گرانی دلار نفع برده و به دنبال کسری بودجه خود هستند. در این میان، هستند کارشناسانی که ذخایر ارزی را ناکافی دانسته و معتقدند که دولت به دنبال افزایش تقاضای خرید دلار نیست.

با این حال، رییس‌کل بانک مرکزی دیشب در برنامه بدون تعارف خبر ۲۰:۳۰ شبکه دو پاسخ همه این ابهام‌ها را داد. عبدالناصر همتی حتی در اظهارات خود، به رونمایی از چهره تازه‌ای نرخ دلار پرداخت و اعلام کرد که «نرخ ۲۴ هزار تومان برای دلار واقعی نیست و در آینده‌ای نزدیک قیمت دلار را پایین می‌آوریم تا به مردم نشان دهیم که دولت به دنبال افزایش نرخ دلار برای پوشش کسری بودجه نیست.»

وی با اشاره به دلایل رشد نرخ دلار، گفت: «در سال ۹۷ اوضاع مدیریت شد، اما حوادث آبان و شیوع بیماری کرونا، کار دست سیستم تجاری کشور داد و نتوانستیم درآمد ارزی داشته باشیم. در ادامه به دلیل کرونا، مرز‌ها بسته شد و تجار با مشکلات اساسی روبه‌رو شدند.»

رییس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد: «در مدتی که شاهد نوسان بازار ارز هستیم، اقدامات زیادی انجام شده که در روز‌های آینده نتایج آن را مشاهده می‌کنیم. به مردم می‌گویم که نرخ ارز، این چیزی که می‌بینید نیست و ارز ۲۴ هزار تومانی واقعی نیست.»

همتی گفت: «برخی برای دریافت ارز خارج از نوبت، دریافت وام سهل‌الوصول با ما بسیار کلنجار رفتند؛ در حالی که تمام تلاش ما برای کاهش نرخ ارز است، اما این مهم تنها به دست بانک مرکزی عملیاتی نمی‌شود.»

وی، به کمک‌رسانی قوه‌قضاییه و نهاد‌های نظارتی برای کاهش نرخ ارز اشاره کرد و توضیح داد: «افرادی با نرخ‌های خارج از ایران، قصد برهم زدن بازار ارز را دارند و دستگاه‌های نظارتی قول داده‌اند که با اخلالگران بازار ارز برخورد جدی کنند و در این رابطه نیز اقداماتی جدی انجام شده است.»

همتی تصریح کرد: «ارزی که دولت فروخته و به بانک مرکزی تحویل می‌دهد، با نرخ ۴۲۰۰ تومان است. این‌که می‌گویند دولت نرخ را گران می‌کند تا درآمد کسب کند، اصلا ممکن نیست و واقعیت ندارد.»

وی تاکید کرد: «۲۵۰ نفر صادرکننده متخلف داشتیم که به قوه‌قضاییه معرفی شدند؛ این افراد تولیدکننده نبودند و حتی یک دلار هم بازنگردانده بودند و بار‌ها به مدیران بانکی تاکید کرده‌ام که برای وام‌های خرد سخت‌گیری نکنند.»

در این میان، بازگشت ۲.۵ میلیاد دلار ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما، خبری بود که رییس‌جمهوری هشتم مرداد اعلام کرد. حسن روحانی در جلسه دو هفته قبل هیات دولت خبر داد: «براساس گزارشی که بانک مرکزی به من داده، در ۱۰ روز گذشته صادرکنندگان خوب ما و شرکت‌های بسیار مقید که عمدتا فولاد و پتروشیمی هستند، ۲و نیم میلیارد دلار ارز را در طول ۱۰ روز گذشته عرضه کردند. پس می‌بینیم که بسیاری از شرکت‌ها خوشبختانه ارز را به درستی به سامانه نیما برمی‌گردانند و در عرضه نیاز کشور قرار می‌دهند.»

اهمیت این عدد زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم که پس از پایان ضرب‌الاجل بانک مرکزی برای صادرکنندگان متخلف، این آمار، امید بازگشت تعادل و آرامش به بازار ارز را بیش از پیش تقویت می‌کند.