بازار گردشگری در ایران کساد شد

اقتصاد۲۴- گردشگری ایران فراز و نشیب‌های بسیار به خود دیده است. مدیران وزارت میراث‌فرهنگی آمار‌هایی را اعلام می‌کنند مبنی بر اینکه در ده ماه گذشته ۶ میلیون گردشگر ورودی به کشور داشته‌ایم. اما به نظر می‌رسد این آمار صحت ندارد و علت آن نیز به اختلاف در تعریف گردشگر بازمی‌گردد.

آمار‌های دولتی بر افزایش سفر گردشگران خارجی به ایران تاکید دارد و مقامات دولتی از رشد ورود گردشگر به کشور خبر می‌دهند در حالی که بخش خصوصی گردشگری که از نزدیک با چالش‌های این صنعت مواجه است همچنان تاکید دارد که آمار‌های بخش دولتی صحت ندارد و گردشگر واقعی که حضورش منجر به تامین زنجیره ارزش گردشگری کشور شود به ایران نیامده است.

اکبر غمخوار، فعال گردشگری کشور یکی از منتقدین جدی آمار‌های ارایه شده از سوی بخش دولتی درخصوص افزایش روند ورود گردشگران خارجی به کشور است. وی با اشاره به چالش‌های موجود و برطرف نشده صنعت گردشگری ایران گفت: درحال حاضر مشکل بزرگی به نام چالش آمار در گردشگری داریم. مدیران وزارت میراث‌فرهنگی آمار‌هایی را اعلام می‌کنند مبنی بر اینکه در ده ماه گذشته ۶ میلیون گردشگر ورودی به کشور داشته‌ایم. اما به نظر می‌رسد این آمار صحت ندارد و علت آن نیز به اختلاف در تعریف گردشگر بازمی‌گردد.

او افزود: سازمان جهانی جهانگردی می‌گوید هر کس که از محل اقامت خود حداقل به مدت ۲۴ ساعت به یک کشور دیگر به منظور درمان، تفریح یا دیدار فامیل و شرکت در کنفرانس‌ها برود گردشگر نام دارد. علیرغم آنکه سازمان جهانی جهانگردی تعریف دیگری دارد که یک بخش ثابت و یک بخش آماری دارای ساختار دارد و در آن تاکید می‌کند جهانگرد به چه کسی گفته می‌شود؟ اما در ایران به تعریف واقعی گردشگر توجه نشده و نمی‌شود.

غمخوار افزود: به دلیل همین برداشت نادرست از تعریف سازمان جهانگردی ملل متحد در ایران، کسانی که از مرز شلمچه، بصره و جنوب عراق وارد ایران می‌شوند و برای خرید به آبادان می‌روند و عصر هم به کشورشان بازمی گردند گردشگر حساب می‌کنند. یا فردی که از مرز آستارا وارد ایران می‌شود و در بازارچه مرزی ما خرید می‌کند و به کشورش برمی گردد هم در آمار گردشگری کشور گنجانده می‌شود.

او گفت: به دلیل همین محاسبه اشتباه است که مسئولین وزارت میراث فرهنگی و معاونت گردشگری آمار‌های متورم نشان می‌دهند. در حالی که این تلقی که از ورود گردشگر به کشور کاملا غلط است. فردی که برای خرید از مرز وارد و چند ساعت بعد خارج می‌شود که گردشگر نیست. حداقل باید یک شب در ایران اقامت داشته باشد تا در فهرست گردشگران ورودی ثبت شود.

معنای ۶ میلیون گردشگر ورودی یعنی پر شدن تمام هتل‌های ایران

این عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران با اشاره به آمار ۶ میلیونی گردشگران ورودی به کشور براساس ادعای وزارت میراث فرهنگی گفت: دولت می‌گوید ۶ میلیون گردشگر وارد ایران شده است. خب اگر اینها براساس تعریف سازمان جهانگردی ملل متحد یک شب اقامت در کشور داشتند باید ۶ میلیون شب اقامت هم ثبت شده باشد که عدد بسیار بزرگی است و باید تمام هتل‌های ایران پر می‌شد و تمام مراکز فروش صنایع‌دستی و سایت‌های گردشگری مملو از گردشگران ورودی می‌بودند.

بیشتر بخوانید:پایان گردشگری ایران با قانون حجاب

اما وقتی از هتل‌ها آمار بگیرید آنها می‌گویند درصد اشغال هتل‌هایشان در پایین‌ترین سطح اشغال است. در سایت‌های گردشگری هم گردشگران خارجی دیده نمی‌شوند. البته در سایت‌های زیارتی گردشگران حضور دارند که آنها هم به صورت سنتی به ایران سفر دارند. 

وی تاکید کرد: براساس برآورد‌های ما در آمار دولتی، هر کسی که از مرز ایران وارد و خارج می‌شود گردشگر محسوب شده است. در حالی که این تعریف گردشگر از نظر سازمان جهانی ملل متحد نیست.

این فعال گردشگری با اشاره به هدفگذاری دولت برای جذب ۱۵ میلیون گردشگر خارجی براساس برنامه هفتم توسعه اعلام کرد: در برنامه توسعه هفتم گفته‌اند باید ۱۵ میلیون گردشگر به کشور وارد شود و البته در طول اجرای برنامه هم می‌گویند به این هدف دست پیدا کرده‌اند، اما واقعیت این است که گردشگر واقعی که بیاید در ایران پول خرج کند وجود ندارد و آمار‌ها بیشتر شامل ورود و خروج مرزی است.

نخجوانی‌های عبوری به مقصد باکو هم گردشگر محاسبه شده‌اند

غمخوار با اشاره به عبور اتباع نخجوان از ایران برای سفر به باکو و بازگشت مجدد به نخجوان از مسیر ایران و دو بار محاسبه آمار آنها در فهرست گردشگران ورودی به کشور اعلام کرد: مشکل ما چالش در آمار‌های گردشگری است و من حاضرم با تمام مسئولان صنعت گردشگری در این باره مناظره کنم تا بدانند این شیوه آمارسازی در گردشگری برخلاف واقعیت است. آنها باید متوجه شوند که مبنای آماری آنها از پایه غلط است. همین حالا به اصفهان و شیراز و یزد بروید ببنید اصلا اثری از گردشگر خارجی وجود دارد؟ گردشگر خارجی وجود ندارد.

عضو انجمن صنفی دفاتر مسافرتی ایران مشکل دوم صنعت گردشگری ایران را ممنوع کردن سفر اتباع خارجی برای سفر به ایران از سوی برخی دولت‌های خارجی اعلام کرد و گفت: بسیاری از کشور‌ها سفر اتباع خود به ایران را ممنوع کرده و به گردشگران خود گفته‌اند به ایران سفر نکنید.

آنها هشدار سفر به ایران صادر کرده‌اند و معنای آن این است که اگر گردشگران‌شان با توجه به هشدار سفر صادر شده به ایران سفر کنند در صورت رخ دادن هر اتفاقی برای آنها بیمه‌ها پوشش نمی‌دهند. آنها هم مقررات را قبول می‌کنند. حتی چین که ایران معاهده همکاری ۲۵ساله با آن کشور دارد، به گردشگران خود اعلام کرده است به ایران نروید.

آنها البته می‌گویند هشدار سفر را کنسل کرده‌اند. اما آژانس‌های مسافرتی چین از فرستادن گردشگر به ایران خودداری می‌کنند و می‌گویند هنوز به آنها اعلام نشده که هشدار سفر به ایران لغو شده است. متاسفانه وزارت گردشگری و وزارت خارجه هم هیچ تلاشی برای برداشتن اخطار سفر به ایران از سوی چین انجام نداده‌اند.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که با توجه به سفر رئیس جمهور و اعضای دولت به کشور‌هایی نظیر تاجیکستان، ارمنستان و روسیه با توجه به امضای قرارداد همکاری ۲۵ساله تهران – مسکو آیا فضا را برای ورود گردشگر به ایران فراهم می‌شود؟ گفت: بیش از ۵۰ تفاهمنامه گردشگری در دوره وزارت آقای ضرغامی و قبل از آن در دوره وزارت آقای مونسان امضا شد. مردم تاجیکستان که پول سفر ندارند. لااقل باید با کشور‌هایی وارد مذاکره شویم که توان سفر به ایران داشته باشند. تاکنون که گردشگران تاجیکستان به ندرت و انگشت شمار به ایران سفر می‌کردند و گردشگر انبوه از آن کشور نداشتیم؛ بنابراین نمی‌توانیم به ورود گردشگر از تاجیکستان امیدوار باشیم و هدف این تفاهمنامه بیشتر فراهم کردن شرایط سفر ایرانی‌ها به تاجیکستان است. تنها امید ما به کشور افغانستان است که اگر بخواهیم گردشگر از آن کشور بیاوریم ۵ میلیون توریست حاضرند از افغانستان به ایران بیایند. اما هدف آنها که گردشگری نیست. آنها می‌خواهند اینجا کار کنند و رسوب شوند که باز هم گردشگر محسوب نمی‌شوند.

عضو انجمن صنفی دفاتر مسافرتی ایران وضعیت گردشگری را بسیار بد توصیف کرد و گفت: ایرلاین‌های ایرانی غیر از ایرلاین که قرار است برای پرواز به پاریس فعال شود، به اروپا پرواز ندارند. نرخ پرواز‌ها نیز اقتصادی نیست و برای سفر گردشگر ورودی و خروجی صرفه اقتصادی ندارد.

راه حل عبور از بحران گردشگری چیست؟

غمخوار در پاسخ به پرسش که راه حل خروج از این وضیت چیست؟ گفت: راه برون رفت از این وضعیت اهمیت دادن صدر تا ذیل مقامات کشور به صنعت گردشگری است. یک روز کشور تصمیم گرفته بود مسئله نفت را حل کند. به همین خاطر تمام قوانین و مقررات و ضوابط به نفع آن صنعت تغییر کرد. امروز اگر بخواهند به گردشگری اهمیت بدهند باید از بالاترین مقامات در حوزه دیپلماسی سیاسی و عمومی بپذیرند که گردشگری به عنوان یک صنعت پیشران می‌تواند به کشور کمک کند و باعث عدالت اجتماعی شود.

او تاکید کرد: اگر دنبال اشتغال هستیم باید قوانین را به نفع گردشگری تسهیل کنیم. اگر به دنبال توسعه گردشگری هستیم باید برای مقابله با ایران هراسی هزینه کنیم. هر شبکه تلویزیونی را تماشا می‌کنیم علیه ایران صحبت می‌کند. ما چقدر خرج مقابله با ایران هراسی کردیم؟ مدام دروغ می‌گویند که ایران خطرناک است و امن نیست. درحالی که ۹۹ درصد کسانی که به ایران آمده‌اند اعلام کرده‌اند آن چه در ایران دیده‌اند با آنچه که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود مغایرت دارد.

بیشتر بخوانید:ایران هراسی علیه توریسم؛ آمار نگران کننده از وضعیت گردشگری در ایران

پس باید تبلیغ گسترده داشته باشیم و تسهیلات فراهم کنیم. باید پرواز مستقیم ایجاد کنیم و شخصیت‌های مرجع جهان را به ایران دعوت کنیم. در تمام سالیانی که در گردشگری ایران فعالیت داشتم از تمام گردشگران شنیدم که مولفه مهمان نوازی مهمترین مولفه گردشگری ایران است. خب چقدر برای تبلیغ این مولفه در جهان هزینه کرده‌ایم؟ 

این فعال گردشگری تاکید کرد: وظیفه دولت و وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری این است که ایران را در دنیا به عنوان یک مقصد گردشگری امن معرفی کند. وزارت میراث فرهنگی بگوید در این سال‌ها برای این مهم چه کار کرده است؟ وزیر گردشگری تا امروز بیش از ۳۷ بار گفته ایران یکی از بهترین کشور‌ها در تاریخ و تمدن و این صحبت‌ها است. در حالی که حرف‌های خودمانی فایده ندارد. در فضای بین المللی چه کار کرده‌ایم که دنیا این ویژگی‌ها را بداند و بشناسد؟

غمخوار با اشاره به وضعیت بد گردشگری داخلی نیز افزود: گردشگری داخلی به اقتصاد خانوار مرتبط است. مردم درآمد خود را اول برای اجاره خانه، موادغذایی و معیشت هزینه می‌کنند و اگر چیزی در سبد خانوار باقی ماند برای سفر هزینه می‌شود. الان، چون توان اقتصادی خانوار‌ها به مسائل اصلی نظیر مسکن، آموزش، دارو و حتی غذا نمی‌رسد، پس سفر خود به خود از سبد خانوار حذف شده است.

ببینید که یک سفر کیش از سفر دوبی و ترکیه گرانتر تمام می‌شود. دولت باید امکانات و تسهیلات در اختیار مردم، بازنشسته‌ها، کارمندان و کارگر‌ها قرار دهد تا آنها بتوانند لااقل یک سفر ارزان را تجربه کنند. در این رابطه هم تاکنون هیچ اقدام موثری توسط دولت انجام نشده است.