عبور سهامداران از حالت پانیک به ترس/ چه خبری بورس را به یکباره متحول خواهد کرد؟/ عطش سخنرانی‌ها علیه بازار سرمایه

اقتصاد۲۴ - درباره دلایل افت بازار طی چند هفته گذشته اظهارنظرهای بسیاری شده است. هر چند کارشناسان معتقدند این یک روند طبیعی در هر بازاری است. در عین حال وزیر اقتصاد می گوید: «امیدوارم اجازه بدهند بازار سرمایه همچنان به صورت حرفه‌ای اداره شود، از مداخلات سیاسی در امان بماند و عده‌ای کم‌لطفی نکنند و برای بهره‌برداری‌های سیاسی، اظهارنظر‌هایی اقدام نکنند که این بازار را دچار خدشه و آسیب کند.» این حرف هر چند درست است اما شاید بتوان نخستین جرقه افت بازار را در اختلاف دو وزارتخانه اقتصاد و نفت بر سر دارادوم دانست. هر چند به واقع برخی افراد سیاسی در جناح مقابل دولت با اظهار نظرهایی از ابتدای رشد بازار سعی در تخریب آن را داشتند با این حال اما شاید نقطه عطف این مسئله را باید در خود دولت جستجو کرد.

پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با اقتصاد۲۴ در این خصوص می گوید: برخی از اظهار نظرها و عطش سخنرانی ها و اظهارنظرها در برخی مسئولان باعث می شود تا جو بازار سرمایه در حوزه سیاستگذاری یکپارچه نباشد و باعث می شود تا سرمایه گذاران کوتاه مدت به بازار سرمایه نگاه کنند. برای مثال یکی از نمایندگان مجلس گفته بود اگر سهم 10 روز پشت سر هم مثبت 5 شد به آن مشکوک شوید، در حالی که نگفته بود اگر سهمی 10 روز منفی 5 شد چه؟

مولوی در ادامه گفتگوی خود با اقتصاد۲۴ با اشاره به اتفاقات چند ماه گذشته در بازار سرمایه اظهار می کند: انتهای سال 98 بازار سرمایه رشد قابل توجهی داشت که دلیل آن به چند عامل بر می گشت. نخست آنکه سرمایه گذاران در بازارهای موازی به خصوص در ارز افق روشنی نداشتند چرا که به صورت دستوری این بازار تحت کنترل بود. همچنین بازار ملک هم با وجود رشدی که داشت اما جذابیت بازار سرمایه را نداشت. بنابراین برخی از سرمایه گذاران در پاییز 98 با پیش بینی این جهش به سمت بازار سرمایه آمدند.

 

وی می افزاید: دولتمردان در این شرایط فرصت را مناسب دیدند تا سهام برخی از شرکت های دولتی را در بورس عرضه کنند تا هم درآمدی حاصل شود و هم عمقی به بازار داده شود. این فراخوان که در هر کدام از شبکه‌ها یک نفر از مزایای بازار سرمایه سخن می گفت، باعث شد تا میلیون ها ایرانی در اقتصاد، منابع مالی و سپرده های خود را وارد بازار سرمایه کنند. شاهد بودیم که حرکت صعودی بازار تا تیر ماه ادامه داشت که هم دولت و هم مردم و هم ارکان بازار از این شرایط راضی بودند.

این اقتصاددان تصریح می کند: چند اتفاق باعث شد تا حرکت بازار متفاوت شود هر چند باید یادآور شد که حتی این اتفاقات هم در کلیت و ماهیت بازار سرمایه کاملاً طبیعی است.

مولوی می افزاید: باید در نظر داشت که وقتی در یک بازار گین، مارجین ها و حاشیه سود بالا می رود، دست اندرکاران و ذینفعان سایر بازارها احساس خسران می کنند. در واقع بازاری که 600 درصد رشد می کنند برای فعالان سایر بازارها ناخوشایند است. بنابراین صحبت هایی مبنی بر حباب بودن بازار و سایر مطالب به مرور تاثیرات منفی در دل سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی خواهد گذاشت.

این کارشناس بازار سرمایه می گوید: نکته بعد مربوط به حمایت های دولت از بازار تحت عنوان صندوق های دارا یکم و دارا دوم بود. نخستین جرقه افت بازار از زمانی زده شد که در دارا دوم دچار مشکل شدیم، در واقع اولین مشکل سیاسی در بازار مربوط اختلاف دو وزارتخانه در دولت رخ داد.

 

وی می افزاید: دومین دلیل افت بازار مربوط به طرح گشایش اقتصادی و همچنین فروش اوراق سلف نفتی بود که معلوم نشد چه اتفاقی قرار است بیفتد. اما سرمایه گذاران در این بین تصور کردند که بازار سرمایه به دلیل توجه دولت رشد کرده و حال تصمیم دولت بر خروج از این بازار است.

مولوی تاکید می کند: سومین دلیل افت بازار مربوط به سهام عدالت بود. زمانی که شاهد افت بازار بودیم بسیاری از حقوقی ها و حقیقی ها به این نتیجه رسیدند که بازار به نقطه اوج خود رسیده و زمان خروج و حضور در بازارهای موازی فرا رسیده است.

وی یادآور می شود: این مساله جزئی از ذات هر بازاری است حتی اگر دستوری باشد. در واقع نمی توان بر میلیون ها سهامدار حقیقی و 20 هزار سهامدار حقوقی کنترل داشت.

 

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از سرمایه گذاران به دنبال بازدهی کوتاه مدت و خروج از بازار هستند و این کار با دستور متوقف نمی شود، می افزاید: حمایت دولت هم البته بر روی سهام شاخص ساز است که تحت اختیار اوست، اما پاشنه آشیل نزول بازار، عدم هماهنگی ها در دولت بود که کلید افت را روشن کرد و تبدیل به بهمن شد.

مولوی یادآور می شود: در این بین بازارهای موازی هم ساکت ننشستند و از فرصت استفاده کردند تا به رشد ادامه دهند. اما این اتفاق یک تجربه جدید برای سهامداران حقیقی و حقوقی بود.

 

وی می گوید: قبل از ورود به بازار سرمایه این ریسک را باید پذیرفت، اما مهم این است که با استفاده از روش هایی که متاسفانه کسی علاقه به آموختن آن ندارد این ریسک ها را کاهش داد.

مولوی درباره تاثیر سایر بازارها مانند قیمت دلار بر روی بازار سرمایه می گوید: الگو در بازارها اقتصادی برای مدتی تغییر کرد. پیش از این زمانی که قیمت دلار بالا می رفت، بازار طلا، بازار خودرو ، بازار مسکن و در نهایت بازار سرمایه رشد می کرد، اما در سال 99 به خاطر تعطیلی ها و کرونا دلار هرچه قدر بالا می رفت در وهله اول روی بازار سرمایه تاثیر می گذاشت.

 

این کارشناس اقتصادی معتقد است: در حال حاضر سیکل و الگو به حالت قبلی بازگشته است. در واقع با بالا رفتن قیمت دلار بازار خودرو به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد و در بازار ملک به اپتمیم خود می رسد. در واقع با هر افزایش قیمت دلار، قیمت ملک متوسط هزار دلار تغییر می کند و در نهایت به بازار سرمایه سرایت خواهد کرد. دلیل آن این است که ورود نقدینگی به این بازار مانند سه ماهه نخست سال نیست.

 

مولوی تاکید می کند: در واقع تاثیر این افزایش بر بازار سرمایه برای کسانی است که حرفه ای تر هستند و یا دیدگاه بلند مدت تری دارند. در واقع باید پذیرفت که دیدگاه های کوتاه مدت از بازار سرمایه در حال رخت بر بستن است.

مولوی می گوید: شاخص زمانی به نقاط اوج خود بازمی گردد که اعتماد از دست رفته سرمایه گذاران خرد و حتی حقوقی‌ها بازگردد. این موضوع نیازمند زمان است. ما در بازارهای اقتصادی شاهد چرخه های خوشبینی و بدبینی هستیم. در بخش بدبینی قسمتی به نام پانیک (اضطراب شدید) و بخشی به نام ترس داریم. در مرداد ماه بازار در حالت پانیک بود و در حال حاضر در مرحله ترس است که از آن خارج نشده است.

 

وی می افزاید: بخشی از سرمایه گذاران پیش از این وارد بازار شدند که با سیو سود با اصل پول خود در بازار هستند که نوع نگاه این دسته متفاوت است. دسته ای دیگر تیر و مرداد وارد بازار شدند و ضررهای سنگینی کردند که منتظر هستند تا بازار رشد کند و سریع پول های خود را از بازار خارج کنند. بخشی هم تازه می خواهند وارد بازار شوند تا در صورت رشد مجدد در اول صف قرار بگیرند.

این کارشناس اقتصادی یادآور می شود: بازاری که در شرایط ترس قرار دارد فعلا کج دار و مریز سپری می کند، اما چیزی که می تواند بازار را یک شبه دچار تحول کند خبری خارج از فضای اقتصادی است. هر خبر مثبتی در عرصه سیاسی و سیاست خارجی به شدت به نفع بازار سرمایه خواهد بود و چشم انداز تمام بازارها را مثبت خواهد کرد.