اعتماد را به بازار بورس برگردانید

اقتصاد۲۴ - بازار سهام بیش از یک ماه است که به چالشی برای دولت تبدیل شده چرا که با اشتباهات متعدد خود، بذر بی اعتمادی را در سرمایه گذاران کاشتند و اجازه دادند تا زیان‌های متعدد، پرتفوی بسیاری از فعالان بورس را به روزهای منفی عادت دهد.

اعتماد از دست رفته، حتی با سیاست‌های دستوری هم با بازنگشته و با آنکه قرار بود تا نتیجه نشست مدیران صندوق‌ها و شرکت‌های بزرگ بورس در ۵ شنبه هفته گذشته با رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر ورود حقوقی‌های با اعتبارات قابل توجه از شنبه هفته جاری به صف‌های فروش سنگین و طولانی حقیقی‌ها، در همین هفته مشخص شده و بازار را از سرخ پوشی نجات دهد، اما این اتفاق رخ نداد و در معاملات دیروز، بازار با رشد منفی ۴۰ هزار واحدی روبه رو شد؛ حتی در دو روز ابتدایی این هفته نیز اگرچه روند کلی شاخص مثبت بود، اما این رشد مثبت، برآیند کلی از یک حرکت سینوسی نمودار در روزهای شنبه و یکشنبه این هفته بود که در ابتدای معاملات، بازار با یک رشد مثبت مواجه شد اما در ادامه پیکان نمودار شاخص، سمت سقوط را در پیش گرفت ولی به مرز منفی وارد نشد.

این در حالی است که در هر سه روز شنبه، یکشنبه و دوشنبه هفته جاری، حقوقی‌ها به خیال خود در صفوف فروش حقیقی‌ها ایستاده بودند و در اقدامی نمایشی، تلاش داشتند تا بخشی از نمادهایی که شاید در ۳ ماه و نیم نخست امسال، بی مهابا مسیر رشد حبابی را طی کرده بودند و اینک در آستانه سقوط‌های سنگین ارزش سهام قرار دارند را خریداری کنند؛ اما بسیاری از فعالان بازار می‌دانند که با سیاست‌های دستوری نمی‌توان نقش منجی را به حقوقی هایی داد که خود بعضاً در صف‌های فروش ایستاده‌اند تا اقدام به سبک سازی سبدهایشان کنند.
احسان همتی: همین که دولت مرتب اعلام می‌کند قصد حمایت از بورس را دارد، نشان می‌دهد که چنین عزمی واقعاً نیست!

احسان همتی کارشناس بازار سرمایه در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: علت اینکه حقوقی هایی که قرار بود در سه روز نخست هفته جاری، برای نجات بازار وارد شوند، ولی بازار همچنان روند منفی را طی می‌کند، این است که حقوقی‌ها چندان تمایلی به خرید سهام حقیقی‌ها ندارند؛ سازمان بورس، شرکت بورس تهران و فرابورس جلسات متعددی با برخی از حقوقی‌ها گذاشته‌اند ولی گزارش‌هایی که به صورت دوستانه از جلسات می‌آید، نشان می‌دهد که حقوقی‌ها به حمایت جدی از بورس قانع نمی‌شوند.

وی ادامه داد: امروز هم تعدادی از نمادهای پرمخاطب از جمله شستا و خودرو و تعدادی دیگر از نمادهای خودرویی، افشای اطلاعات با درجه اهمیت الف را اعلام کردند و سپس نماد آنها متوقف شد تا در روزهای آتی بتوانند بدون دامنه نوسان وارد بازار شوند که به نظر می‌رسد ترفند سازمان بورس برای نجات نمادهای بزرگ و مثبت شدن احتمالی آنها پس از بازگشایی این نمادهاست.
همتی افزود: شاید پلن و طرح برنامه ریزی شده این است که ارزش سهام نمادهای پرمخاطب، پس از بازگشایی بدون دامنه نوسان، یک افت یک بار را در پی داشته باشد؛ اما پس از آن دیگر امکان افت بیشتر نداشته باشد و سپس روند مثبت را در پی بگیرد.

همتی تأکید کرد: به نظر می‌رسد اگر قرار بود بازار به حال خود رها شود، هرگز شاهد چنین ریزش سنگینی در ارزش سهام و بازار نبودیم؛ به نظر می‌رسد اراده‌ای برای این ریزش‌ها وجود دارد و حتی شاید عامدانه هم باشد.

وی تصریح کرد: می‌بینیم که شرکت‌ها، صندوق‌ها و حقوقی‌های بزرگ مرتباً در رسانه اعلام می‌کنند که قصد حمایت از بازار را داریم، در حالی که اگر صندوقی قصد حمایت داشته باشد، اساساً آن را از قبل اعلام نمی‌کند تا بتواند در قیمت کمتر، شروع به خرید کند. هر گاه اعلام می‌شود که قصد حمایت داریم، این سیگنال به بازار ارسال می‌شود که عملاً حمایتی نخواهد شد و این را اعلام می‌کنند تا مردم در صف فروش نایستند، این موضوع چند بار اتفاق افتاده و ماه گذشته نیز در یک برنامه تلویزیونی مدیران شرکت‌های بورس تهران و فرابورس اعلام کردند که می‌خواهیم ۱۰ روز متوالی از بازار حمایت کنیم ولی اتفاق خاصی رخ نداد.

کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: حقوقی‌ها اساساً خریدار نیستند که به نظر می‌رسد غیر از آنکه وضعیت بازار مساعد نیست، انتخابات آمریکا هم پیش رو است و تعداد قابل توجهی از تحلیلگران معتقدند ترامپ انتخاب نمی‌شود و اگر ترامپ رئیس جمهور نشود، اثر کاهشی بر قیمت دلار و به تبع آن، کاهش بورس را در پی دارد اما اگر ترامپ انتخاب شود، ممکن است تورم انتظاری به دلیل تشدید تحریم‌ها را شاهد باشیم؛ به همین دلیل فعلاً برخی فعالان بازار از ادامه روند خرید سهام، انصراف داده‌اند تا نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نیمه دوم آبان ماه امسال مشخص شود.
حقوقی‌ها در زمان رشد بازار درآمد خوبی داشتند اما حالا کنار کشیده‌اند
وی با بیان اینکه حقوقی‌ها در روند رشد بازار، درآمد خوبی داشتند، گفت: اما در حال حاضر آمار نشان می‌دهد در شرایط فعلی بازار خریدار نیستند حتی در شرایط فعلی دستوری از سوی سازمان بورس هم به صورت واضح و شفاف وارد صف‌های خرید نشده‌اند.

محمد خبری زاد کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره اتفاقات رخ داده در روزهای اخیر بورس گفت: از اواخر معاملات روز یکشنبه مشخص بود که بازار در معاملات روز دوشنبه با سقوط سنگین مواجه است؛ چراکه بازار سرنوشت خود را با چند نماد مانند شستا و خودرویی‌ها و پالایشی‌ها گره زده بود. نماد پالایشی‌ها روزهای قبل به اسم شفاف سازی درآمدها در پی تعدیل قیمت خوراک متوقف شده بود؛ روز گذشته نیز نمادهای شستا و خودرو برای شفاف سازی درجه اهمیت الف متوقف شدند تا پس از بازگشایی بدون دامنه نوسان، شاهد یک افت یک باره باشیم و پس از افت یکجا، دیگر شاهد روند فرسایشی اصلاح منفی ۵ درصد ارزش سهام این نمادها که در کل بازار اثرگذار هستند، نباشیم.

وی افزود: روندهای نزولی فرسایشی در بورس، همواره به تشدید صف‌های فروش می‌انجامد؛ اما افت ناگهانی و بدون محدودیت دامنه نوسان، اصلاح قیمت سهام را تنها در یک جلسه معاملاتی رقم می‌زند.
کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: امیدواریم با این تمهیداتی که اندیشیده شده به همراه نهایی شدن انتشار سهام خزانه با نماد کاما و همچنین اوراق تبعی که یکی از حقوقی‌های بزرگ، اعلام کرد آن را به زودی منتشر می‌کند، شاهد بازگشت روند مثبت به بازار باشیم.

وی درباره اوراق تبعی گفت: این اوراق همانطور که از نام آن پیداست، قرار است حداقل سود را برای سرمایه گذار تضمین کند؛ یعنی سرمایه گذار، همزمان که سهامدار یک حقوقی بزرگ است، خریدار اوراق تبعی همان شرکت حقوقی هم می‌شود که سود سهام آن صندوق را برای سهامدار طی یک سال آینده با نرخ سود ۱۸ درصد تضمین می‌کند، اگر قیمت سهم در زمان خرید اوراق تبعی، کاهش یافت، دارنده این اوراق می‌تواند با مراجعه به آن شرکت، سهام خود را با همان قیمتی که در زمان خرید اوراق تهیه کرده، به فروش برساند اگر ارزش سهام رشد یافت، دارنده اوراق اختیار تبعی، این اختیار را دارد که سهام خود را نفروشد و آن را حفظ کند. این ابزار در دیگر بورس‌ها هم رایج است و شبهات فقهی و ربوی آن در کمیته فقهی بورس رفع شده است.

خبری زاد یادآور شد: اوراق اختیار تبعی با این هدف منتشر شده تا سهامداران حقیقی و خُرد از ورود به صف‌های فروش برای نقد کردن سرمایه شأن خودداری کنند؛ از آنجایی که سرنوشت بیشتر سرمایه‌های خُردی که از بازار خارج می‌شوند، به سپرده‌های بانکی منتهی می‌شود، لذا انتشار این اوراق آن هم با همان نرخ سود ۱۸ درصد بانکی سبب می‌شود تا سهامدار به سودده بودن سهام خود در زمان ریزشی بودن بازار مطمئن شود.
کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: قرار نیست این اقدامات به رشد بازار منجر شود؛ بلکه نهاد ناظر بازار به این فکر است تا اعتماد از دست رفته سرمایه گذار و ترسی که در سهامداران وجود دارد را از بین برده و آن اعتماد را به بازار برگرداند. به عبارت دیگر اگرچه در حال حاضر تقاضا در بازار هست، اما به دلیل آنکه سمت عرضه بسیار سنگین است، شاهد افت‌های متعدد بورس هستیم.

وی مقصر اصلی افت فعلی بازار را دولت دانست و گفت: شرکت‌های زیرمجموعه دولت در دوره رشد بازار توانستند درآمد خوبی را با عرضه‌های متعدد کسب کنند و سپس بازار را به حال خود رها کردند؛ اما روند فعلی روزهای اخیر را نمی‌توان تقصیر حقوقی‌ها دانست چون پولی در بازار دیگر وجود ندارد؛ شرکت‌های پالایشی را شرکت پالایش و پخش وارد بازار کرد و پول آن را به دست آورد اما وزارت نفت دیگر حاضر نیست برای حمایت از حقیقی‌ها، از شرکت‌های پالایشی بخواهد که اقدام به خرید سهام سهامداران خُرد کنند. یا مثلاً دولت سهام خود در فولادی‌ها واگذار کرد اما در حال حاضر از صندوق‌ها می‌خواهد تا سهام این شرکت‌ها را خریداری کنند که خواسته چندان صحیحی نیست.

خبری زاد پیشنهاد داد تا مانند دو سال قبل که شرکت‌های بورسی، میزان سوددهی و حجم فروش محصولات خود را برای یک سال پیش بینی می‌کردند، بار دیگر سازمان بورس اجازه انتشار این اطلاعیه‌ها را به شرکت‌ها و صنایع بورسی بدهد تا بتوانند بخشی از اعتماد از دست رفته سهامداران را بار دیگر جلب کنند.
پیمان حدادی: سیاست دستوریِ الزام به خرید سهم حقیقی‌ها نتوانست کاری از پیش ببرد

پیمان حدادی کارشناس بازار سرمایه هم در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره تأثیر عدم حمایت حقوقی‌ها از حقیقی‌ها در منفی شدن بازار اظهار داشت: نمی‌توان در بازارهای مالی چه در زمانی که در حال رشد است و چه زمانی که روند افت را در پیش گرفته‌اند با اقدامات دستوری مانع آن شد؛ بنابراین نمی‌توان از حقوقی‌ها انتظار داشت که در زمانی که بازار روند منفی را در پیش گرفته، اقدام به خرید کنند.

 

وی افزود: به هر حال سهامدار و ذی نفع نمادهای حقوقی بازار مانند صندوق‌های بازنشستگی هم افراد حقیقی هستند که با سرمایه‌های آنها وارد بازار شده‌اند و مدیران این صندوق‌ها باید نسبت به سودده یا زیان ده بودن اقدامات و خریدهایشان به سهامداران خود پاسخگو باشند.
حدادی ادامه داد: بنابراین مدیران صندوق‌ها یا شرکت‌های تأمین سرمایه یا صندوق‌های سرمایه گذاری نیز همواره برنامه ریزی و تحلیل می‌کنند که آیا سهام نمادهایی که قصد خرید آن را دارند، سودده هست یا خیر؟ بنابراین نباید انتظار داشت تا ادعای حمایتی که از سوی حقوقی‌ها اعلام می‌شود، چندان رنگ و بوی واقعیت به خود بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: در این چند روزه شاهد ورود حقوقی‌ها به بازار بودیم اما آنچه پیش از آن در رسانه‌ها اعلام می‌شد که قرار است حقوقی‌ها از حقیقی‌ها و سهامداران خرد حمایت کنند هرگز رخ نداد و با آنچه ادعا شده بود، فاصله زیادی داشت. ضمن اینکه روند حمایتی هم کارآمد نبود چون تنها سهم‌های خاصی مورد حمایت قرار گرفتند آن هم در حد تنها یک جلسه معاملاتی بود که اثرگذاری خاصی در بازار نداشت.
کارشناس بازار سرمایه گفت: اتفاقاً این نوع حمایت کور، بی هدف و بدون برنامه، سبب افزایش واکنش منفی بازار می‌شود. تازه واردها نیز در زمانی که بازار منفی است، رفتارهای هیجانی بیشتری از خود نمایش می‌دهند و تلاش می‌کنند تا در هر بار که ریزش رخ می‌دهد، هر چه سریع‌تر از بازار خارج شوند که این اتفاق، منفی شدن بیشتر بازار را به دنبال دارد.

حدادی به انتخابات آمریکا اشاره و اظهار کرد: هرچه به انتخابات آمریکا نزدیکتر می‌شویم، میل به ریسک گریزی افراد افزایش می‌یابد که درنتیجه آن، تمایل به خرید کاهش یافته و روند عرضه و فروش تشدید می‌شود.
دولت بدون برنامه مردم را به سرمایه گذاری در بورس دعوت کرد
وی زمان اتمام روند اصلاح فعلی بازار را چندان قابل پیش بینی ندانست و گفت: زمانی که مسئولان دولتی مردم را ترغیب به حضور در بازار سرمایه می‌کردند، باید چنین روزهایی را هم به سهامداران گوشزد می‌کردند که ممکن است چنین اتفاقاتی هم رخ دهد؛ اما دولت این هشدارها را به مردم نداد.