اقتصاد۲۴ - اتفاقی که چند روز پیش افتاد بهانهای برای نوشتن این گزارش شد؛ یکی از همکاران رسانهای پس از مدتی کلنجار رفتن با ناخوشی دستگاه گوارش به پزشک مراجعه کرد و از آنجا نسخه به دست یکراست سراغ یکی از مراکز درمانی خوش نام پایتخت رفت تا به طور همزمان آندوسکوپی و کولونوسکوپی شود؛ در صف پذیرش بیماران متوجه شد این کار برایش سه میلیون تومان خرج دارد و هیچ پوشش بیمهای هم در کار نیست و در بهترین حالت میتواند بعد از این هزینه آندوسکوپی را از جیب پرداخت کرد اسنادش را برای گرفتن بخشی از هزینه به بیمه تحویل دهد.
مانند بیشتر آدمهایی که تا حالا اقتصاد بحرانزده کشور را تاب آورده اند، حضور معذوریتهای مالی در زندگی این دوست ناخوش به قدکافی پررنگ هست. برای همین هرچه با خود سعی کرد نتوانست زیر بار پرداخت این هزینه سه میلیون تومانی برود؛ هزینهای که اگر به نرخ ناپایدار دلار آمریکا سنجیده شود ناچیز خواهد بود، اما اگر ارزش ثابت درنظر گرفته شود، معادل حداقل حقوقی میشود که قرار است تا آخر سال ۹۹ ماه به ماه شاغلان و بازنشستگان آن را دریافت کنند.
در نتیجه دوست ناخوش احوالمان برای آندوسکوپی تصمیمی دیگر گرفت؛ او جایی را پیدا کرد و سراغش رفت که هزینه آن با شرایط مالی او جورتر بود؛ اینجا هزینه آندوسکوپی و کولونوسکوپی یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خرج برداشت و او به دلیل داشتن بیمه معتبر پزشک فقط برای پرداخت نیمی از این مبلغ دست به جیب شد و حالا در صف انتظار معطل است تا ببیند پزشک معالج چه نظری دارد؟
اینکه پزشک معالج نتیجه آندوسکوپی و کولونوسکوپی را چگونه تاویل و کشف رمز خواهد کرد؛ دیگر ربطی به نوشتن این گزارش ندارد و تنها میتوان امیدوار بود و از خدا خواست که پای خطری جدی درمیان نباشد، اما آنچه که سبب میشود تا راجع به این اتفاق مطلبی نوشته شود؛ قیمتهای متفاوت و سنگینی است که برای ارئه عموم خدمات پزشکی و علی الخصوص خدماتی از این جنس تعیین شده است.
اصولا وضع هرگونه تعرفه برای خدمات پزشکی وظیفه قانونی محول شده به شورای عالی بیمه سلامت است؛ تعرفههای جدید سال به سال پس از به روز شدن برای تایید و ابلاغ قانونی به هیات دولت فرستاده میشوند؛ برهمین اساس در ۶ ماهی که از شروع سال ۹۹ گذشته است از سوی شورای عالی بیمه سلامت برای خدمات پزشکی اسکوپی تعرفههای ذیل حسب دولتی یا غیر دولتی بودن مرکز ارائه دهنده وضع شده است:
مطابق این جدول تعرفه ها، خدمات آندوسکوپی و کولونوسکوپی در مراکز درمانی خصوصی که همیشه به دریافت تعرفههای گران قیمت مشهورند، نمیتواند از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان بیشتر باشد؛ مبلغی به مراتب ارزانتر از سه میلیون تومانی که همین چند روز پیش یکی از مراکز خصوصی پزشکی آن را از مراجعه کننده اش بابت آندوسکوپی و کولونوسکوپی طلب کرده بود.
این اختلاف قیمت باعث شد تا به صورت تصادفی با برخی دیگر از مراکز ارائه دهنده خدمات آندوسکوپی در تهران تماس تلفنی گرفته و از آنها قیمتهایشان را جویا شویم. با در نظر داشتن این نکته اخلاقی که اشغال بی دلیل خطوط تلفنی مراکزی از این دست تا چه اندازه میتواند با سلامتی و جان انسانها در ارتباط باشد؛ تمامی تلاشها صورت گرفت تا مکالمات برقرار شده در کوتاهترین بازه زمانی به نتیجه برسد و در ثانی از تماس گرفتن مجدد با مراکزی که به دلایلی از جمله مشغول بودن خطوط تماس، امکان صحبت و مکالمه با مسئولان واحد آندوسکوپی فراهم نشد، خودداری شود.
مرکز شماره یک، جایی در حوالی یوسف آباد:
• الو... سلام... برای آندوسکوپی چقدر پول میگیرید؟
- آندوسکوپی و کولونوسکوپی، هرکدوم ۶۰۰ تا ۷۰۰ تومان (هزار تومان)، با پول داروها روی هم رفته جفتشون یک میلیون ۴۰۰ تمام میشود؛ البته قیمت کولونوسکپی کمی گرانتره.
• من بیمه دارم، چقدر از هزینههای من کم میشود؟
- با دفترچه تامین اجتماعی یا خدمات درمانی (بیمههای درمانی پایه) ۲۰ درصد از هزینه کم میکنه.
• و بیمه تکمیلی چطور؟
- بستگی به نوع بیمه داره، هروقت تشریف بیارید بررسی میکنیم اگر طرف قرارداد باشه که همان لحظه حساب میشه و اگر هم نه بعدا میتوانید برای گرفتن هزینهها اقدام کنید.
مرکز شماره دو، جایی در حوالی صادقیه:
• ببخشید... بابت آندوسکوپی چقدر میگیرید؟
- آندوسکوپی ۷۵۰ (هزار تومان)
• و کولونوسکوپی؟
- قیمتش حدود ۹۰۰ هزار تومانی میشه.
• اگر بیمه باشم چطور؟
- دفترچه بیمه را اصلا قبول نمیکنیم؛ در مورد تکمیلی هم بستگی به شرکتش داره؛ اگر طرف قرارداد باشیم همینجا به اعتبار بیمه نامه آنلاین حساب میکنیم و میگیم که چقدر از هزینه را شما باید نقدا پرداخت کنید.
مرکز شماره سه، جایی حوالی امیرآباد:
• برای خدمات آندوسکوپی و کولونوسکوپی تماس گرفتم. قیمتش چقدر میشه؟
- هرکدام حدودا یک میلیون و ۵۰۰ تومان هزینه دارن و اگر نیاز به نمونه برداری هم باشه ممکنه تا سه میلیون تومان هم برسد.
• من بیمه هستم؛ چقدر باید پرداخت کنم؟ هم تامین اجتماعی و هم تکمیلی ...
- دفترچه که اصلا نمیپذیریم؛ یعنی با هیچ بیمه خدماتی قرارداد نداریم. در مورد بیمه تکمیلی هم همینطور. با هیچ شرکتی طرف قرارداد نیستیم. شما تمام هزینه را پرداخت میکنی و بعدش اگر خواستی برای گرفتن هزینه میروید دنبال کارهای بیمهای ...
اطلاعاتی که از طریق این تماسهای تلفنی به دست آمده بیشتر به این تصور دامن میزند که با وجود تعرفههای به روز شده و مشخص خدمات درمانی، در تعیین هزینههای خدمات پزشکی هیچ حساب و کتاب مشخصی وجود ندارد و قیمتها میتواند از یک مرکز به مرکز دیگر و چه بسا از یک قسمت شهر به قسمت دیگری از شهر به طرز ملموسی متفاوت باشد.
جدای از این، عدم پذیرش دفترچه تامین اجتماعی ما را یاد طاقچههای خانههای قدیمی میاندازد و همانقدر که این طاقچهها محل قرارگیری وسیلههای دکوری و کمتر استفاده شده بود ، دفترچههای تامین اجتماعی نیز محل از اعراب در مراکز خصوصی درمانی ندارد.
تعرفه خدمات پزشکی هم مثل خیلی چیزهای دیگر نادیده گرفته میشود
علیرضا حیدری، فعال صنفی کارگر که به واسطه اشتغال در بخش درمان و آشنایی با مسائل بیمهای و مالی در میان مطبوعاتیها به عنوان کارشناس بیمه و درمان شناخته میشود، درباره چشمگیر بودن هزینه این قسم خدمات درمانی به اقتصاد ۲۴ میگوید: در تقسیمات خدمات درمانی، آندوسکوپی جزء خدمات درمانی پایه است و این یعنی متقاضی به شرط داشتن دفترچه معتبر در مراکز درمان ملکی سازمان تامین اجتماعی نباید حتی یک ریال پرداخت کند و در مراجعه به مراکز درمانی دولتی نیز این هزینه از ۳۰ درصد ارزش کل خدمات نباید بیشتر شود، اما شلوغی این مراکز یا هر علت دیگری میتواند باعث شود متقاضیان راهی مراکز خصوصی و غیر دولتی شوند. این قیبل مراکز هیچ الزامی برای ارائه خدمات رایگان به بیمه شدگان تامین اجتماعی و یا افراد تحت پوشش سایر بیمههای پایه ندارند و میتوانند تمام یا درصدی از هزینه را نقدا از مراجعه کننده مطالبه کنند.
وی میافزاید: اساسا شورای عالی بیمه سلامت، تعرفههای خدمات پزشکی هر سال را تغییر میدهد؛ درست مانند اتفاقی که برای افزایش حداقل مزد یا حداقل مستمری میافتد این هزینهها هم بسته به اینکه در کدام مرکز ارائه میشوند تغییر میکند؛ با فرض ثابت بودن کیفیت حداقل خدمات، طبیعی است مراکز دولتی ارزانترین و مراکز خصوصی گرانترین قیمت را داشته باشند؛ قیمت مراکز عمومی غیر دولتی مثل تامین اجتماعی و خیریهها هم جایی ما بین این دو تاست و در مجموع تعرفههای بیمه درمانی پایه یا مکمل این هزینهها را سرشکن میکند؛ اما واقعیتش را بخواهید هیچ تضمینی برای رعایت صد در درصد این تعرفهها وجود ندارد؛ درست مانند بسیاری از قیمتها و تعرفههای حداقلی از قبل تعیین شده که در زمان اجرا به هزار و یک دلیل نادیده گرفته میشوند و برای همین است که نمیتوانید یک قلم خدمات پزشکی را سراغ داشته باشید که در همه مراکز درمانی قیمتی ثابت داشته باشد.