مرزنشینان سردشت در خطر آوارگی/ ماجرای دستور تخلیه روستا‌های صفر مرزی چیست؟

اقتصاد۲۴ - نام سردشت با بمباران شیمیایی توسط نیرو‌های عراقی در زمان جنگ عجین شده است و هر از گاهی اخباری درباره مصائب این شهر از انفجار مین و مجروح شدن افراد غیرنظامی تا نبود امکانات رفاهی منتشر می‌شود. اما این‌بار ماجرای تخلیه ۶ روستای این شهرستان است که خبرساز شده. روستا‌هایی که با تخلیه آن‌ها حدود ۱۷۰ نفر از ساکنان آواره و سرگردان می‌شوند.

روستا‌های «اشکان سفلی» با یک خانوار ۴ نفره، «نوکان» با ۱۹ خانوار و معادل ٨٢ نفرجمعیت، «تیت سفلی» با ٨ خانوار و ٣٠نفر جمعیت، «ارزنه» با ١٤ خانوار و ٥٣ نفر جمعیت و روستای «گاکی» که در حال حاضر خالی از سکنه شده است روستا‌های بخش مرکزی سردشت بوده و روستای «گوره شیر» که در حال حاضر تخلیه شده است نیز در بخش وزینه شهرستان سردشت قرار دارند.

گرچه که برخی منابع محلی خبر می‌دهند که درخواست برای تخلیه روستا‌های بیشتری بوده است، اما آنچه اعلام شده است همین ۶ روستا هستند.

به گزارش رویداد‌۲۴ ماجرا از این قرار است که به گفته نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی، بنا بر مصوبه شورای امنیت ملی و شورای تامین سردشت این ۶ روستا در منطقه قرمز مرزی قرار داشته و باید برای تامین امنیت تخلیه شوند، این در حالی است که ساکنان این چند روستا، علاوه بر داشتن علقه و ریشه در خاک این روستا‌ها به لحاظ اقتصادی نیز توان نقل و انتقال نداشته و در صورت تخلیه روستا‌های آبا و اجدادی جایی برای سکونت جدید خود ندارند.

ما در روستای خود فقیریم، کجا برویم؟

یکی از اهالی این روستا‌ها که نمی‌خواهد نامش فاش شود در اینباره می‌گوید: یکی دوهفته‌ای است که به ما گفته‌اند روستا را تخلیه کنید، اما تاریخی مشخص نکرده‌اند که تا کی فرصت داریم فقط گفته‌اند باید روستا را تخلیه کنید.

وی ادامه می‌دهد: قبلا هم چنین مسائلی مطرح شده است، اما امسال خیلی بیشتر تاکید می‌کنند. آن‌ها می‌گویند شما در خط قرمز مرزی هستید البته تنها مرزبانی بر این موضوع تاکید دارد و سایر نیرو‌ها با ما کاری ندارند.

او خاطرنشان می‌کند: مردم نگران هستند و شوکه شده‌اند. ما اگر از اینجا برویم جایی برای زندگی نداریم. پول برای زندگی در شهر نداریم و نمی‌توانیم خانه بخریم. ما مردم فقیری هستیم و روستاهایمان شرایط خوبی ندارد. مثلا در روستای ما گاز نیست برق هم تنها ۵ خانوار دارند و مابقی برق ندارند حالا ما با این شرایط اگر از روستا برویم شرایطمان بدتر می‌شود. ما کسی را نداریم که به وضعیت ما رسیدگی کند مثلا شورای روستا نداریم به همین علت هم خودم روز گذشته نامه‌ای به نماینده‌مان در مجلس آقای حسین‌پور نوشتم.

حسن خلیلی معلم بازنشسته و فعال اجتماعی در این‌باره می‌گوید: وقتی جنگ ایران و عراق شروع شد بعد از مدتی به دلیل پیشروی نیرو‌های عراقی، ۳۰ تا ۴۰ روستای سردشت توسط نیرو‌های انتظامی تخلیه شدند که علت این کار حفظ جان مردم و حفظ امنیت بود. به یک سری از روستائیان نیز مبالغی از ۱۰۰ هزار تومان تا ۳۰۰ هزار تومان در آن زمان غرامت داده شده و اعلام شده بود که دیگر نباید به این روستا‌ها بازگردید. اما با پایان جنگ بیشتر روستاییان از جمله مردم همین روستا‌ها که غرامت گرفته بودند به روستا‌های خود بازگشتند.

وی ادامه می‌دهد: ۲ هفته پیش به صورت غیررسمی به این روستا‌ها ابلاغ شده است که باید روستاهای‌شان را تخلیه کنند. به آن‌ها گفته شده که دولت در زمان جنگ غرامت شما را داده است. اما مردم این روستا‌ها می‌گویند ما آن زمان به دلیل شرایط جنگی چاره‌ای به جز قبول نداشتیم و، چون مجبور بودیم روستا‌ها را تخلیه کرده‌ایم، اما حالا دیگر به این کار راضی نیستیم. زیرا مردم روستا به همین آب و خاک تعلق داشته و به صورت آبا و اجدادی در این روستا‌ها زندگی کرده و به آن علقه دارند.

این فعال اجتماعی در پاسخ به این سوال که برای روستائیان در صورت تخلیه روستا‌ها چه برنامه‌ای در نظر گرفته شده و آن‌ها در کجا باید زندگی کنند؟ عنوان می‌کند: تا جایی که ما پیگیری کردیم در این خصوص چیزی گفته نشده است و به روستائیان گفته‌اند، چون شما در زمان جنگ غرامت را دریافت کرده‌اید ما نه مبلغ دیگری به شما پرداخت می‌کنیم و نه محلی را برای زندگی شما در نظر می‌گیریم.

بی‌اطلاعی هنگ مرزی آذربایجان غربی از تخلیه روستا‌ها

وی با تاکید بر اینکه مساله تخلیه روستا‌ها هنوز علنی نشده است، خاطرنشان می‌کند: کمال حسین‌پور نماینده سردشت و پیرانشهر به دبیر امنیت ملی هم نامه نوشته است که آقای شمخانی اظهار بی‌اطلاعی کرده است، ما از هنگ مرزی استان آذربایجان غربی هم که موضوع را پیگیری کردیم اطلاعی نداشتند. اما به صورت غیر رسمی نیرو‌های نظامی و انتظامی به مردم ابلاغ کرده‌اند که باید روستاهایتان را تخلیه کنید.

خلیلی با بیان اینکه روستای گوره شیر و گاکی تخلیه شده‌اند، می‌افزاید: روستای گوره شیر همان ابتدای جنگ تخلیه شد. اما کشاورز‌ها تابستان به روستا رفته محصولات جنگلی را برداشت می‌کنند و برمی‌گردند. در روستای گاکی نیز تنها یک خانوار باقی مانده است، اما ۴ روستای دیگر تخلیه نشده‌اند.

بیشتر بخوانید: ۷ تیر۱۳۶۶ ؛ سالروز بمباران شیمیایی سردشت

وی با تاکید بر اینکه این ۴ روستا از هیچ امکاناتی برخوردار نیستند، می‌گوید: مثلا چند سال پیش وقتی به یکی از مدارس روستای نوکان رفتم دیدم روستا برق ندارد. از او پرسیدم که شما چگونه دروسی که با تکنولوژی سرو کار دارند مانند کامپیوتر را به دانش‌آموزان تدریس می‌کنید و معلم هم گفت که برای این موضوع راه حلی ندارند؛ بنابراین بیشتر مساله تعلق خاطر است که آن‌ها نمی‌توانند از این روستا‌ها دل بکنند. به علاوه آن‌ها زمین‌های کشاورزی و محصولات باغی و جنگلی دارند که برای امرار معاش آن‌ها مهم است.

اختلاف روستائیان سردشت و دولت درباره پرداخت غرامت

کمال حسین‌پور، نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شورای امنیت ملی و شورای تامین سردشت موضوع تخلیه این روستا‌ها را به تصویب رسانده بودند، ماجرا را اینگونه شرح می‌دهد: ۶ روستا بودند که باید تخلیه می‌شدند ۲ روستا به دلیل جمعیت کم تخلیه شدند، اما ۴ روستای دیگر هنوز تخلیه نشده‌اند. مردم که به من مراجعه کردند گفتند که برای تخلیه روستا‌یشان تحت فشار هستند.

وی با اشاره به اینکه هنگ مرزی سردشت برای تخلیه این روستا‌ها به ساکنان آن اعلام کرده است که سریع‌تر این روستا‌ها را تخلیه کنند، عنوان می‌کند: این روستا‌ها در منطقه قرمز مرزی قرار داشتند. فرمانداری و شورای تامین سردشت عنوان کرده‌اند که حدود ۲۰ سال پیش برای تخلیه روستا‌ها غرامت پرداخت کرده‌ایم. اما مردم می‌گویند که ما چنین پولی دریافت نکرده ایم برخی هم می‌گویند پولی که دریافت کرده‌اند بسیار ناچیز بوده است به همین دلیل هم اختلافاتی در این زمینه ایجاد شده است.

نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس با اشاره به مکاتبه‌ای که با شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی داشته است، اضافه می‌کند: با توجه به اینکه امنیت مرز‌ها و مصالح کشور اولویت ماست در این نامه قید کردم که در صورت امکان و اگر به لحاظ امنیتی مشکل خاصی پیش نمی‌آید با مردم تعامل کنند و اگر هم مشکل به لحاظ امنیتی باید روستا‌ها تخلیه شوند همراه با رضایت قلبی مردم این روستا‌ها باشد.

وی خاطرنشان می‌کند: بعد از این ماجرا هنگ مرزی ماجرا را تکذیب کرده و عنوان کرد که فشاری در این خصوص به روستائیان وارد نکرده است. سخنگوی دولت نیز اعلام کرد که روستایی تخلیه نشده است و موضوع را تکذیب کرد، اما به طور رسمی مذاکره‌ای با بنده صورت نگرفته است.

حسین‌پور با بیان اینکه رسانه‌های ضد انقلاب از سخنان بنده سواستفاده کرده‌اند، تصریح می‌کند: این مساله از نظر ما سیاسی نیست بلکه مساله‌ای اجتماعی و مربوط به زندگی این روستائیان است. نظر من این است که حداقل برای این مردم در یکی از روستا‌های همجوار خانه و زمین تهیه کرده و با وام بلاعوض بدهیم تا بتوانند زندگی خود را مدیریت کنند. این مردم فقیر نمی‌توانند در شهرستان خانه بخرند و دولت باید به آن‌ها کمک کند.

وی می‌گوید: ۲ روستا امسال تخلیه شدند، زیرا جمعیت کمی داشتند یکی از آن‌ها ۱ خانوار و دیگری ۳ خانوار داشتند.