زیرساخت‌های معیوب اقتصادی مدافع چسبندگی قیمت‌ها/ ریزش دلار هم قیمت کالاها را پایین نیاورد

اقتصاد۲۴- به دنبال رکود حاصل از شیوع کرونا و تشدید اعمال تحریم‌های خارجی علیه اقتصاد کشور و از همه مهمتر اجرای سیاست‌های داخلی، افزایش هزینه‌های ناشی از گرانی و کمبود مواد اولیه گریبان تولید را گرفت تا جایی که امروز بخش صنعت برای گذر از مرحله سختی در حال آزمون است.

جهش قیمت ارز بهانه‌ای برای تأمین به موقع مواد اولیه کارخانجات شد و همین روند دلالان این عرصه را وارد سناریوی جدیدی کرد؛ آن هم در دست گرفتن سکان تولید با چراغ سبز افزایش نرخ ارز!

از سوی دیگر به دنبال سخت‌گیری‌ها در اختصاص ارز جهت واردات مواد اولیه و عدم ترخیص به موقع این مواد بازار کالاهای اساسی وارد تنش قیمتی جدید شد.

گرانی بی حد و حصر قیمت کالا‌ها، مردم را وارد فاز جدیدی از بحران معیشتی کرده تا جایی که باعث حذف بیشتر مواد غذایی از سبد خانوار‌ها شده است.

حالا مدت کوتاهی از روند نزول قیمت ارز در بازار می‌گذرد، اما در همین زمان تأثیر این کاهش قیمت بر کالا‌های اساسی نمایان نشده است.

برخی از فعالان اقتصادی بی ثباتی و ساختار معیوب اقتصاد را عامل اصلی گرانی‌ها می‌دانند و به موجب این تفکر، تأثیر کاهش قیمت ارز بر کالا‌ها را به دلیل وجود دلالان و سودجویان منوط به گذشت مدت زمان طولانی می‌دانند، هرچند که چندان به افت قیمت کالا‌ها خوشبین نیستند.

چرا چسبندگی قیمت ها در بازارهای ایران رایج است؟

در همین رابطه سعید اشتیاقی، کارشناس مسائل اقتصادی به تشریح علل گرانی کالا و وابستگی آن به دلار پرداخت و به اقتصاد۲۴ گفت: با سیاست‌های ساختاری اعمال شده به اقتصاد، گویا با کاهش نرخ ارز هم مشکلات تولید پابرجاست و کاهش قیمت کالا‌های اساسی زمان بر خواهد بود.

وی ادامه داد:‌ وابستگی تولید به قیمت دلار مشکلی است که با توجه به نوسانات این قیمت‌ها، تولید را هر روز با مشکل جدیدی روبرو می‌کند و این فضا به دلیل نبود عرضه کافی مواد اولیه در بورس و عدم شفافیت در نرخ گذاری گسترده‌تر می‌شود.

بیشتر بخوانید: چرا با پایین آمدن نرخ دلار، قیمت‌ها پایین نمی‌آید؟

به گفته اشتیاقی، امروز چسبندگی قیمت‌ها و بازگشت به نرخ‌های گذشته مرهون نبود زیرساخت‌های لازم جهت تقویت بنیه تولید از مسیر‌های قابل اعتماد و توسعه‌ای است. حالا با کاهش نرخ ارز به سختی قیمت کالا‌های اساسی به نرخ گذشته بر می‌گردد چراکه دراین شرایط سودجویان همچنان به دنبال کسب منافع خود از این بلبشو بازار هستند.

این اقتصاددان افزود: از ابتدا بر توزیع و عرضه مواد اولیه مورد نیاز تولید در بورس تأکید شده است چراکه در این فضا علاوه بر تسهیل و تسریع بخشی می‌توان به تولید کننده اطمینان داد که با کشف قیمت عادلانه از حضور دلالان و واسطه گران بازار سیاه در این چرخه خودداری می‌شود.

وی تصریح کرد: با فراهم شدن مواد مورد نیاز تولید، قاعدتاً این مسیر باعث رونق تولید خواهد شد، اما امروز این مسئله با تنش‌های زیادی به موجب سیاست‌ها و برنامه‌های غیر هدفمند مواجه شده است.

اشتیاقی ادامه داد: حالا به واسطه‌ ضعف واردات مواد اولیه که به دلیل عدم تخصیص ارز به مشکل خورده و همچنین کمبود عرضه این مواد در بورس، بخشی از تولید با ظرفیت کامل کار نمی‌کند و این موارد منجر به کاهش راندمان تولید و در نتیجه گرانی‌های اخیر شده است.

این فعال اقتصادی یادآور شد: امروز تهیه مواد اولیه شرکت‌های تولیدی که بتوانند خطوط تولید را با ظرفیت کامل به بهره برداری برسانند دچار نقص و کمبود است و از سوی دیگر گرانی همین مواد بر تولید سایه افکنده است. امروز شرایط به سمتی حرکت داده شده که تولید کننده برای تولید باید از سرمایه اصلی بکاهد تا بتواند چرخ صنعت را همچنان به چرخش دربیاورد.

چه زمانی قیمت‌ها کاهش می‌یابد؟

به گفته اشتیاقی، تولید یک کالا از جنبه‌های مختلف به زنجیره اقتصاد کمک می‌کند و در توسعه و رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال تأثیر خواهد گذاشت. حالا قبل از فرآیند تولید باید به کشف قیمت با نرخ‌های عادلانه، تسریع و تسهیل در رساندن مواد اولیه به بخش مولد کشور توجه ویژه شود.

وی افزود: با صرفه بودن تولید و عرضه آن نکته‌ای است که می‌تواند در ادامه فعالیت توسعه‌ای تولید حائز اهمیت باشد و از سوی دیگر دوام تولید را در اقتصاد تضمین کند. تولیدکنندگان نباید با توجه به نرخ‌هایی که در بازار وجود دارد متضرر شوند.

این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: عرضه‌های بیشتر در بورس کالا و کشف قیمت بهتر با توجه به اینکه دلار روند کاهشی پیدا کرده است می‌تواند سناریوی جدیدی برای کاهش قیمت کالا‌های اساسی با توجه به چسبندگی قیمت این کالا‌ها در قبال پدیده گرانی و قیمت ارز باشد.

به گفته اشتیاقی، با این رویه دیگر نمی‌توان انتظارات افزایشی را برای کالا‌های اساسی با توجه به روند کاهش نرخ ارز متصور شد. قاعدتاً تمامی این عوامل باعث بهبود تولید می‌شود حالا اگر این شرکت‌ها پذیرفته شده بورس هم باشند، هم بورس کالا از لحاظ حجم معاملات با قیمت‌های مناسب که مبتنی بر قیمت نیمایی باشد، با یک رونق مواجه خواهد شد و هم تولید تأمین نیاز شده است.

این کارشناس بورس تأکید کرد: بدون رقابت صحیح نمی‌توان از تولید انتظار معجزه در کاهش قیمت داشت چراکه در غیر این صورت با انتظارات تورمی مواجه می‌شود و این همان معضلی است که اکنون در تولید رخنه کرده و شرایط را وارد فضایی بحرانی‌تر از گذشته کرده است.

اشتیاقی در پایان تأکید کرد: زمانی می‌توان سناریوی کاهش قیمت کالاهای اساسی را ترسیم کرد که زیر ساخت‌ها و نحوه رسیدگی به تولید اصلاح شود.